واعظ بهسودی

سید محمد سرور واعظ بهسودی حسینی، مشهور به واعظ بهسودی از علمای افغانستان. وی در سال۱۲۹۵ش در کجاب بهسود به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات مقدماتی، عازم نجف گردید. سپس بعد از چندین سال شرکت در درس خارج سید محسن طباطبائی حکیم و سید ابوالقاسم خویی موفق به دریافت اجازه نامهٔ اجتهاد از حکیم گردید و به دستور وی، به افغانستان بازگشت و به فعالیت های فرهنگی و اجتماعی پرداخت. کتاب مصباح الاصول وی -که تقریرات درس استادش خویی است- یکی از مهم ترین منابع اصولی در سطح عالی و دروس خارج حوزه های علمیه شیعه به شمار می آید. وی در ۱۳۵۷ شمسی به دستور نور محمد ترکی رئیس جمهور دولت کمونیستی افغانستان، به زندان افکنده شد، و از آن زمان تاکنون از سرنوشت وی خبری در دست نیست.
میر علی احمد حجت کابلی
سید ابوالقاسم خویی
سید محسن طباطبائی حکیم
سید محمد سرور واعظ در ۱۲۹۵ شمسی در روستای کجاب از نواحی حصه دوم ولسوالی بهسود -از توابع ولایت وردک- به دنیا آمد. پدرش سیدحسن رضا بود. به دلیل فقر خانواده، سید محمد دوران کودکی خود را به چوپانی، حمل هیزم و کشاورزی گذراند و در کنار آن، به فراگیری قرآن کریم و برخی کتاب های معمول چون دیوان حافظ، سعدی، و… مشغول شد.
سید محمد، پس از تعلیم قرآن کریم و کتاب های متداول فارسی، به فراگیری صرف و نحو (جامع المقدمات) نزد سید مصطفی بزرگ خاندان واعظ و حجه الاسلام سید محمد عیسی فارسی پرداخت. او در بیشتر محافل سوگواری اهل البیت علیهم السلام شرکت می کرد و با بیان شیوا مصائب آل محمد را برای حاضران بیان می کرد، از این رو، نزد مردم به واعظ کوچک مشهور گشت.
وی در حدود ۱۳۱۰ شمسی، به قصد ادامه تحصیل عازم کابل گردید. وی در پنج سال کتاب های مغنی، منطق، شرح لمعه، رسائل، مکاسب و کفایه را نزد میرعلی احمد حجت و شیخ محسن فراگرفت و خود نیز در این مدت برخی دروسی را که خوانده بود، برای طلاب حوزه حجت تدریس کرد. سپس برای سامان دادن اوضاع نابسامان زادگاهش، به بهسود بازگشت و مدرسه محمدیه را در آن جا تأسیس نمود.