غواص

غواص

آب باز، کسی که دردریازیر آب فرومیرودبرای بیرون آوردن صدف یامرجان یاچیزدیگر
( صفت ) ۱ - آن که در دریا برای طلب مروارید مرجان و غیره فرو رود به دریا فرو رونده جمع : غواصون غواصین ۲ - گونه ای مرغابی که دارای منقاری طویل است و در نیم کره شمالی فراوان است . بیشتر زندگی اش در آب می گذرد و دارای پروازی نسبتا خوبی است و لانه اش را بر روی درختها می سازد . این پرنده از ماهی تغذیه می کند و بدین جهت برای شکار ماهی بزیر آب می رود و پس از شکار ماهی بر روی آب می آید و آن را بلع می کند . گونه ای از این پرنده در شمال ایران در سواحل دریای خزر فراوان است و مرتبا ماهی ها را شکار می کند و بنابراین از آفات ماهی به شمار می روند .

(غَ وّ ) [ ع . ] (ص . ) کسی که برای به دست آوردن مروارید، مرجان و مانند آن به زیر دریا می رود.

غواص. [ غ َوْ وا ] ( ع ص ) به دریا فروشونده به طلب مروارید.( منتهی الارب ) ( آنندراج ).مبالغه غائص. ( مجمل اللغة ). بلک خورنده . ج ، غواصون. ( مهذب الاسماء ). گوهرجوی.( تفسیر کشف الاسرار ج 8 ص 344 ). آنکه بسیار در آب فرورود. آنکه در دریا برای به دست آوردن مروارید و مرجان و مانند آن فرورود. غَطّاس. گهرچین. غائص. قَمّاس. قامس. غوته خوار. آب باز : فسخرنا له الریح تجری بامره رخاء حیث اصاب. و الشیاطین کل بناء و غواص ( قرآن 37/38 )؛ یعنی نرم کردیم او را باد تا میرودبفرمان او آهسته ، نرم ، به اندازه ، هر جا که او خواهد و آهنگ دارد، و فرمانبردار کردیم او را دیوان ، از این هر داورانی و گوهرجویی. ( کشف الاسرار ج 8 ص 344 ).
یاقوت وار لاله ، بر برگ لاله ژاله
کرده بر او حواله ، غواص در دریا.نه غواص گوهر نه عطار عنبر
بنزدیک نرگس چه مقدار دارد؟مرد غواص به دریای بزرگ اندر
جان شیرین بدهد بر طمع مرجان.اندر بن دریاست همه گوهر و لؤلؤ
غواص طلب کن چو رَوِی بر لب دریا.غواص بحر عشقم بر ساحل تمنی
چندین صدف گشادم هم گوهری ندارم.ای درّ برگزیده که غواص کرده ای
در بحر فکر خاطر دردانه سنج را.غواصان ادب و هنر در دریای مروت و فتوت ایشان درهای ثمین و جوهرهای نفیس می یافتند. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1272 ص 17 ).
نطع پر از زخمه و رقاص نه
بحر پر از گوهر و غواص نه.گلش زیر عرق غواص گشته
تذروش زیر گل رقاص گشته.سخن گوهر شد و گوینده غواص
به سختی در کف آید گوهر خاص.غواص گر اندیشه کند کام نهنگ
هرگز نکند در گرانمایه به چنگ.|| کنایه است از محتال در تدبیر معیشت. ( از تاج العروس ). || ( اِ )پرنده ای است. ( اقرب الموارد ) . در قاموس کتاب مقدس آمده : غواص یکی از مرغهای ناپاک به بزرگی کلاغ است. رنگ سیاه و منقار بلند و پاهایی پره دار مانند پاهای اردک دارد. در آب فرورود و ماهی را شکار کند. مردم چین آن را برای شکار ماهی تربیت کنند. به ترکی قره باتاغ یا قره باتاق گویند. غَطّاس. غَمّاسة. رجوع به غطاس ، غماسة و غواصة شود.

= غائص
۱. کسی که برای به دست آوردن مروارید یا چیز دیگر به زیر آب فرومی رود، آب باز.
۲. (اسم ) (زیست شناسی ) [قدیمی] پرنده ای شبیه مرغابی با گردن دراز که برای گرفتن ماهی به زیر آب می رود.

آب باز