نیم عمر

نیم عمر (پزشکی). نیم عُمر (پزشکی)(half-life)
در پزشکی، مدت زمانی پس از مصرف دارو، که بیشینۀ غلظت دارو در پلاسما به نصف کاهش یابد. علت این کاهش توزیع دارو از پلاسما به سایر بافت ها، سوخت وساز، و دفع آن از بدن است. نیم عمر دارو از عواملی است که تعداد دفعات مصرف دارو را برای رسیدن به اثر درمانی مناسب تعیین می کند.

نیم عمر (شیمی). نیم عُمر (شیمی) (half-life )
در واپاشی مادۀ پرتوزا، زمانی که طی آن فعالیت منبع پرتوزا (رادیواکتیو) به نصف مقدار اولیه برسد. نیم عمر زمان لازم برای آن است که نیمی از اتم ها وابپاشند. بنا به تئوری، فرآیند واپاشی هیچ گاه کامل نمی شود و همواره مقداری پرتوزایی به جا می ماند. به این سبب، نیم عمر ایزوتوپ های پرتوزا را اندازه گیری می کنند، نه کل زمان واپاشی را. این زمان ممکن است از یک میلیونیم ثانیه تا چند میلیارد سال متغیر باشد. برای تعیین نیم عمرهای کوتاه، از لولۀ شمارندۀ گایگر ـ مولر استفاده می کنند و ذراتی را می شمارند که از نمونه گسیل می شوند. برای تعیین نیمه عمرهای طولانی، طیف سنج جرمی به کار می رود. این نیم عمرها ممکن است درحد ساعت، ماه یا سال باشند، ازجمله نیم عمر سدیم ـ ۲۴ ، پانزده ساعت؛ کربن ۱۴ ، ۵۷۳۰ سال؛ پلوتونیوم ـ ۲۳۹، ۲۴هزار سال، و اورانیوم ـ ۲۳۸ ، ۴۵۰۰ میلیون سال است. مواد پرتوزا به شکل نمایی وامی پاشند. بدین ترتیب، زمان لازم برای واپاشی ۵۰ درصد اول ایزوتوپ برابر با زمان واپاشی ۲۵ درصد بعدی و یا ۱۲.۵درصد بعد از آن است. مثلاً نصف جرم کربن چهارده بعد از حدود ۵۷۳۰ سال واپاشی می کند و ۵۷۳۰ سال دیگر لازم است تا نصف آنچه باقی مانده است، نیمۀ باقی مانده، واپاشی کند. برای واپاشی نصف نیمۀ باقی مانده نیز همین زمان لازم است و الی آخر. پلوتونیوم ـ ۲۳۹ ، مسموم کننده ترین مادۀ پرتوزا، نیم عمری حدود ۲۴هزار سال دارد.