شاهنامهٔ بایسنقری، نسخهٔ کهن نگاره دار شاهنامه فردوسی از سدهٔ نهم هجری است که از دید کتاب آرایی و ارزش های هنری از اهمیت فراوانی برخوردار است. این کتاب ارزشمند و نفیس، ۲۲ نگارگری به سبک هرات دارد و در سال ۸۳۳ قمری (۸۰۹ خورشیدی) به سفارش شاهزاده بایسنقر میرزا (فرزند شاهرخ و نوهٔ تیمور گورکانی) تهیه شده است. این اثر که در کتابخانه کاخ موزه گلستان نگهداری می شود در سال ۱۳۸۶ در برنامه حافظه جهانی یونسکو به عنوانی نشانی از سوی ایران ثبت شد.نسخه کنونی شاهنامه بایسنقری را امیرنظام گروسی، به کتابخانه کاخ موزه گلستان هدیه کرده است؛ و این شاهنامه بیش از ۱۱۰ سال است که در کتابخانه نگهداری می شود. این نسخه باارزش و نفیس در برخی از نمایشگاه های مهم جهانی نمایش داده شده است.
نخستین و برترین امتیاز این نسخه آن است که بر خلاف دو نسخه یادشده، قربانی مالکان آن نشده تا شیرازه آن ها را از هم بگسلند و برگ های آن را در گوشه و کنار جهان پراکنده کنند.
به جز چند افتادگی در متن این نسخه، «شاهنامه بایسنقری» نسخه ای کامل و دست نخورده در میان شاهنامه های نامی و رده نخست به شمار می آید.
امتیاز دیگر این نسخه به خاطر نفاست، زیبایی و آراستگی آن است که در نوع خود کم مانند است. نگارگری، تذهیب، تجلید و دیگر آرایه های کتاب با مهارتی ویژه انجام شده است. با این حال در خوشنویسی این نسخه ضعیف به نظر می آید، که آن هم به خاطر همزمانی کتابت آن با آغاز شکل گیری قلم نستعلیق است؛ که البته خود این امر بر اهمیت این کتاب در گسترش قلم نستعلیق به عنوان یک خط مطرح و قابل رقابت با قلم های ششگانه قدیمی مؤثر بود.
سومین امتیاز این کتاب مقدمه ای است که برای نخستین بار بر شاهنامه افزوده شده است. آنسان که پیداست به دستور بایسنقر میرزا، که باید او را هنر دوست ترین شاهزاده تیموری به شمار آورد، دست نویس های انبوهی از شاهنامه گردآوری شد و مقدمه ای مفصل با تلفیق مقدمه های پیشین و نسخه های دیگر همزمان، برای این شاهنامه نوشته شد. اگرچه این مقدمه از دید درستی مطالب تاریخی و متن خود شاهنامه و به خاطر افزودن اشعار الحاقی نقاط ضعفی دارد، ولی از آنجا که گردآوری آن مایه رواج بیشتر شاهنامه نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان شده، کوشش گردآورندگان آن ستایش انگیز است.
«شاهنامه بایسنقری» در میان شاهنامه های مصور و آراسته موجود در کتابخانه ها و موزه های جهان از نامورترین و شناخته شده ترین نسخه هاست. چند ویژگی این کتاب را نسبت به نسخه های مشهوری چون «شاهنامه دموت» و «شاهنامه شاه طهماسبی» که قبل و پس از آن پدید آمده اند، برتری می بخشد:
«شاهنامه بایسنقری» به شماره ۷۱۶ در کتابخانه کاخ موزه گلستان ثبت شده و در سال ۱۳۵۰ خورشیدی به گونه چاپ لوحی در تهران منتشر شده است. برپایه شواهد موجود، نسخه کنونی «شاهنامه بایسنقری» را امیرنظام گروسی، از رجال ایرانی (۱۲۳۷–۱۳۱۷ ه. ق) به کتابخانه هدیه کرده است؛ و این شاهنامه بیش از ۱۱۰ سال است که در کتابخانه کاخ موزه گلستان نگهداری می شود. این نسخه باارزش و نفیس در برخی از نمایشگاه های مهم جهانی نمایش داده شده است.
نسخه دیگری از شاهنامه در کتابخانه و موزه ملی ملک در تهران موجود می باشد که به شرح ذیل می باشد
نخستین و برترین امتیاز این نسخه آن است که بر خلاف دو نسخه یادشده، قربانی مالکان آن نشده تا شیرازه آن ها را از هم بگسلند و برگ های آن را در گوشه و کنار جهان پراکنده کنند.
به جز چند افتادگی در متن این نسخه، «شاهنامه بایسنقری» نسخه ای کامل و دست نخورده در میان شاهنامه های نامی و رده نخست به شمار می آید.
امتیاز دیگر این نسخه به خاطر نفاست، زیبایی و آراستگی آن است که در نوع خود کم مانند است. نگارگری، تذهیب، تجلید و دیگر آرایه های کتاب با مهارتی ویژه انجام شده است. با این حال در خوشنویسی این نسخه ضعیف به نظر می آید، که آن هم به خاطر همزمانی کتابت آن با آغاز شکل گیری قلم نستعلیق است؛ که البته خود این امر بر اهمیت این کتاب در گسترش قلم نستعلیق به عنوان یک خط مطرح و قابل رقابت با قلم های ششگانه قدیمی مؤثر بود.
سومین امتیاز این کتاب مقدمه ای است که برای نخستین بار بر شاهنامه افزوده شده است. آنسان که پیداست به دستور بایسنقر میرزا، که باید او را هنر دوست ترین شاهزاده تیموری به شمار آورد، دست نویس های انبوهی از شاهنامه گردآوری شد و مقدمه ای مفصل با تلفیق مقدمه های پیشین و نسخه های دیگر همزمان، برای این شاهنامه نوشته شد. اگرچه این مقدمه از دید درستی مطالب تاریخی و متن خود شاهنامه و به خاطر افزودن اشعار الحاقی نقاط ضعفی دارد، ولی از آنجا که گردآوری آن مایه رواج بیشتر شاهنامه نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان شده، کوشش گردآورندگان آن ستایش انگیز است.
«شاهنامه بایسنقری» در میان شاهنامه های مصور و آراسته موجود در کتابخانه ها و موزه های جهان از نامورترین و شناخته شده ترین نسخه هاست. چند ویژگی این کتاب را نسبت به نسخه های مشهوری چون «شاهنامه دموت» و «شاهنامه شاه طهماسبی» که قبل و پس از آن پدید آمده اند، برتری می بخشد:
«شاهنامه بایسنقری» به شماره ۷۱۶ در کتابخانه کاخ موزه گلستان ثبت شده و در سال ۱۳۵۰ خورشیدی به گونه چاپ لوحی در تهران منتشر شده است. برپایه شواهد موجود، نسخه کنونی «شاهنامه بایسنقری» را امیرنظام گروسی، از رجال ایرانی (۱۲۳۷–۱۳۱۷ ه. ق) به کتابخانه هدیه کرده است؛ و این شاهنامه بیش از ۱۱۰ سال است که در کتابخانه کاخ موزه گلستان نگهداری می شود. این نسخه باارزش و نفیس در برخی از نمایشگاه های مهم جهانی نمایش داده شده است.
نسخه دیگری از شاهنامه در کتابخانه و موزه ملی ملک در تهران موجود می باشد که به شرح ذیل می باشد
wiki: شاهنامه بایسنقری