شیع

[ویکی الکتاب] معنی شِیَعِ: فرقه ها (جمع شیعه)
ریشه کلمه:
شیع (۱۲ بار)

«شِیَع» از نظر لغت، به معنای فرقه ها، دسته ها و پیروان افراد مختلف است; بنابراین، مفرد آن «شیعه» به معنای دسته ای است که پیروی از مکتب یا شخص معینی می کند.
این معنای لغوی شیعه است ولی اصطلاحاً معنای خاصی دارد و به کسانی گفته می شود که بعد از پیامبر(صلی الله علیه وآله) پیرو مکتب امیر مؤمنان علی(علیه السلام) می باشند، و نباید معنای لغوی و اصطلاحی آن را با هم اشتباه کرد.
بنابراین «شِیَع» جمع «شِیْعه» به جمعیت و گروهی گفته می شود که: دارای خط مشترکی هستند; «راغب» در کتاب «مفردات» می گوید: «شِیَع» از مادّه «شیاع» به معنای «انتشار و تقویت» است، و «شاَع الْخَبَرُ» هنگامی گفته می شود که خبری متعدد و قوی شود، و «شاعَ الْقَوْمُ» هنگامی گفته می شود که جمعیتی منتشر و فراوان گردند، و «شیعه» به کسانی می گویند که: «انسان به وسیله آنها قوی می شود».
مرحوم «طبرسی» در «مجمع البیان» اصل آن را از «مشایعت» به معنای «متابعت» دانسته و می گوید: «شیعه» به معنای پیرو و تابع است، و شیعه علی(علیه السلام) به پیروان او و آنهایی که اعتقاد به امامتش دارند، گفته می شود. حدیث معروف «امّ سلمه» از پیامبر(صلی الله علیه وآله): شِیْعَةُ عَلِیٍّ هُمُ الْفائِزُونَ یَوْمَ الْقِیامَةِ «پیروان علی(علیه السلام)نجات یابندگان در قیامت هستند» نیز اشاره به همین معناست.
به هر حال، چه اصل این کلمه را از «شیاع» به معنای انتشار و تقویت بدانیم، یا از «مشایعت» به معنای متابعت، دلیل بر وجود یک نوع همبستگی فکری و مکتبی در مفهوم «شیعه و تشیّع» است. ضمناً، تعبیر به «شِیَع» درباره اقوام گذشته دلیل بر این است که آنها در مبارزه خود با پیامبران به صورت پراکنده عمل نمی کردند، بلکه، دارای خط مشترک و برنامه واحدی بودند که با عملکردهای هماهنگ تقویت می شد.