محمدتقی برغانی

محمدتقی برغانی (زاده ۱۱۷۲ برغان – قتل ۱۲۶۲ ۱۲۶۳)، روحانی شیعه ایرانی معروف به ملا محمدتقی برغانی. از مراجع تقلید شیعه و سرشناس ترین دانشمند خاندان برغانی است. او توسط چند بابی و در هنگام عبادت در مسجد کشته شد، برخی او را شهید ثالث لقب داده اند و بعضی دیگر، وی را شهید رابع نامیده اند. برادر زاده اش طاهره «قره العین» از سوی برخی به دست داشتن در ترور وی متهم گردید. مقبرهٔ محمدتقی برغانی معروف به آرامگاه شهید ثالث از جاذبه های تاریخی شهر قزوین است که در ضلع غربی میدان شهدا، خیابان سلامگاه قرار دارد.
اجرای حدود شرعی و کمک به فقرا و درماندگان
شرکت در جبهه جنگ ایران و روس در هنگام تجاوز روس ها به ایران
برپایی نماز جمعه (فرزندان و نوادگان او بعد از کشته شدنش، نماز جمعه قزوین را در همان مسجد و محل کشته شدنش اقامه می کردند).
تأسیس مسجدی به نام «جامع صغیر» که پس از کشته شدنش به «مسجد شهیدی» شهرت یافت.
تأسیس مسجدی در قزوین، واقع در محله «دیمج»
تأسیس مدرسه علوم دینی در سه طبقه در شمال مسجد فوق
تأسیس مسجدی در کربلا واقع در محله «باب السلامة»
در روستای «برغان» به دنیا آمد. در سال تولد وی چند قول وجود دارد. پدرش ملا محمد ملائکه و پدربزرگش ملا محمدتقی طالقانی در شمار عالمان دین بودند.وی به تشویق پدرش به تحصیل علوم دینی پرداخت. تحصیلات مقدماتی و مقداری از فقه و اصول را در نزد دانشمندان قزوین به پایان برد و آنگاه رهسپار قم شد. در آنجا در حوزه درسی علامه محقق میرزای قمی حضور یافت و سپس به اصفهان رفت و از بزرگان این شهر، حکمت و کلام را فرا گرفت. پس از چندی به کربلا آمد و چند سالی در درس صاحب ریاض شرکت جست و بعد به ایران (تهران یا قزوین) بازگشت.
پس از بازگشت به ایران در سال ۱۲۲۰ قمری در تهران ساکن شد و به تصدی امور مذهبی پرداخت. حوزه درس او به دلیل دقت علمی رونق یافت اما پس از چندی مجدداً به عتبات بازگشت. علت بازگشت وی را دریافت اجازه صدور فتوی از میرزای قمی یا تبعید توسط فتحعلی شاه پس از مشاجره با ملا محمدعلی مازندرانی در یک مباحثه که در حضور شاه برگزار گردیده بود دانسته اند.
او در بازگشت به عتبات بار دیگر به درس استاد خود طباطبایی بازگشت و به توصیه او تدریس را نیز آغاز کرد. همچنین مسجدی بنام مسجد برغانی (که پس از قتل او به مسجد شهید ثالث معروف شد) بنا کرد و امامت جماعت آن را عهده دار شد.