کلمه جو
صفحه اصلی

محمدباقر وحید بهبهانی

دانشنامه عمومی

محمدباقر اصفهانی معروف به وحید بهبهانی، (۱۱۱۷ هـ. ق، اصفهان - ۲۹ شوال ۱۲۰۵ هـ. ق، کربلا) فقیه و مجتهد شیعه و احیاگر مکتب اصولی است. پدرش محمد اکمل بهبهانی، و مادرش نوهٔ ملا محمدصالح مازندرانی و آمنه بیگم مجلسی (دختر مجلسی اول و خواهر محمدباقر مجلسی) بود. علامه بهبهانی از سوی سیدمحمد طباطبایی اصفهانی، «وحید عصر» لقب گرفت و به دلیل اقامتی طولانی در شهر بهبهان، او را «وحید بهبهانی» خوانده اند و به لقب های دیگری، همچون «استاد اکبر»، «استاد کل»، «علامه ثانی» و «محقق ثالث» مشهور است. محقق بهبهانی از دوستان و افراد مورد وثوق سید حسین موسوی خوانساری (فرزند میرکبیر، درگذشته ۱۱۹۱ ق و استاد میرزای قمی و علامه بحرالعلوم) بود و همواره در طول زندگی با وی مباحثات علمی داشت. خاندان بحرالعلوم، شهرستانی و سید علی طباطبایی (صاحب ریاض) از نوادگان دختری وحید بهبهانی می باشند.
محقق اول
محقق ثانی14. علی بن قطب الدین بهبهانی - ویکی پدیا، دانشنامهٔ آزاد
https://fa.m.wikipedi. علامه حلی معروف به «علامه» یا علامه اول
تا مدت ها چنین پنداشته می شد که نسب محمدباقر وحید بهبهانی به شیخ مفید می رسد. اما انتشار کتاب زندگانی سردار کابلی نوشتهٔ غلامرضا کیوان سمیعی سبب رد چنین انتسابی شد. کیوان سمیعی در این کتاب از سردار کابلی نقل کرده که وصیت نامه هایی که این انتساب را ایجاد می کنند، بر مبنای وصیتنامه ای هستند که سید جعفر اعرجی کاظمینی ملقب به معین الاشراف، در زمان آقا اسدالله امام جمعه (نوادهٔ آقا محمد علی) برای خوشایند وی نوشته و در ازای آن به تملک روستای چشمه سفید در نزدیکی کرمانشاه تمایل داشته است. اگرچه بنا بر نقل سردار کابلی آقا اسدالله چندان از این جعل خشنود نشد، اما پس از وی فرزندانش هریک نسخه ای از آن برای خود تهیه کرد.
این شجره نامه جعلی زمانی عمومیت یافت که در سال ۱۳۵۳ قمری (۱۳۱۳ خورشیدی و ۱۹۳۴ میلادی)، سید محسن جبل عاملی برای تهیهٔ منابع لازم برای تألیف کتاب اعیان الشیعه به ایران و کرمانشاه آمد و این شجره نامه به وی داده شد. از آنجا که این کتاب بعدها به عنوان منبعی شاخص برای نسب شناسی بزرگان شیعه به کرات مورد استفاده قرار گرفت، شائبهٔ انتساب خاندان آل آقا نیز بارها با استناد به این کتاب نقل شد و به صورت غلطی مصطلح درآمد. سید محمد محسن حسینی طهرانی در کتاب نوروز در جاهلیت و اسلام به این مطلب اشاره می کند که هم محمدباقر وحید بهبهانی و هم پسرش محمدعلی بهبهانی هر دو از محققین علمای رجال محسوب می شده اند و هر دو در کتاب هایشان بارها نام شیخ مفید را برده و از وی مطالبی نقل کرده اند، اما هیچگاه خود را به وی منسوب نکرده اند، در حالی که هر دو به منسوب ساختن خود به علمای پیش از خود علاقه مند بوده اند. به گفتهٔ وی از انتساب محمدباقر وحید بهبهانی و خاندان آل آقا به شیخ مفید تا زمان آقا اسدالله هیچ سندی در دست نیست و بنابراین این انتساب به شیخ مفید سندیت ندارد و اشتباه است.
محمدباقر بهبهانی مقدمات، ادبیات، حدیث و معقول را نزد پدرش و دیگر استادان اصفهان فراگرفت. پس از درگذشت پدرش به نجف رفت و در محضر سید محمد طباطبایی بروجردی و سیدصدرالدین رضوی قمی همدانی، به کسب علوم نقلی و عقلی پرداخت و مدارج عالی علوم اسلامی را طی کرد. آن گاه نجف را به قصد بهبهان ترک کرد.


کلمات دیگر: