کلمه جو
صفحه اصلی

ابویحیی

فرهنگ فارسی

کنیه عزرائیل ملک الموت
نهمین از ملوک بنی حفص تونس

فرهنگ معین

(اَ یَ ) [ ع . ] (اِمر. ) عزرائیل .

لغت نامه دهخدا

ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابن منده . رجوع به عبداﷲبن منده و بنومنده شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) شعیب بن صفوان . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) صحابی است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) عبداﷲبن ابی زکریا الشامی . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابن عمر و ابن ابی عقرب . تابعی است . او از ابن عمر و از او ربیعةبن کلثوم روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابن البطریق . او کتاب الاربعه ٔ بطلمیوس را برای عمربن الفرخان ترجمه کرد و عمر بر آن تفسیر نوشت . (ابن الندیم ). رجوع به عمربن الفرخان ... شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابن عاصم محمدبن محمد قیس . از مشاهیر وزراء و علماء اندلس . او فقیه و کاتب و ادیب بود.و بموطن خویش غرناطه قضا میراند. و وی را تألیفات کثیره است از جمله : جنةالرضا فی التسلیم لما قدراﷲ تعالی و قضی ، و الروض الاریض فی تراجم ذوی السیوف والأقلام و القریض . وفات وی در اواسط قرن نهم هجری بود.


ابویحیی. [ اَ بو ی َ یا ] ( اِخ ) کنیت ملک الموت. ( مهذب الاسماء ). عزرائیل. کنیت مهتر عزرائیل. ( مؤید ). بویحیی :
به تیغ عشق شو کشته که تا عمر ابد یابی
که از شمشیر بویحیی نشان ندهد کس از احیا.
سنائی.
همی بستد سنان من روانها چون ابویحیی
همی برشد کمیت من بتاری همچو کرّاتن.
فرقدی.
دیدم سحرگهی ملک الموت را که پای
بی کفش می گریخت ز دست وبای ری
گفتم تو نیز!- گفت چو ری دست برگشاد
بویحیی ضعیف چه باشد بپای ری.
خاقانی.
شیخ ابویحیی چگونه داندت زد همچو زر
خواجه مالک چونت داند سوخت چون عود قمار.
کمال اسماعیل.
از آنجا که روا بود مر قضاء مرگ را که روح سعید امیرنصر را بغضب گیرد و ابویحیی را رسید آنکه روان او را بروان برگیرد. ( ترجمه تاریخ یمینی ). ناگاه ابویحیی به خدمتش رسیده [ کیوک خان ] روح او را نیز مانند دیگران مقبوض گردانید. ( حبیب السیر ). و برای امثله دیگر رجوع به بویحیی شود. || ( ع اِ مرکب ) و صاحب المرصع به کلمه معنی مرگ ، کبش ، صعوة، و کرکس نیز افزوده است.

ابویحیی. [ اَ بو ی َ یا ] ( اِخ ) محدث است. او از عبداﷲبن عمرو و از او هلال بن یساف روایت کند.

ابویحیی. [ اَ بو ی َ یا ] ( اِخ ) صحابی است.

ابویحیی. [ اَ بو ی َ یا ] ( اِخ ) آدم بن الحکم. محدث است. و زیدبن الحباب از او روایت کند.

ابویحیی. [ اَ بو ی َ یا ] ( اِخ ) ابراهیم مروزی. یکی از مشاهیر اطباءو فلاسفه بغداد و او انالوطیقای اول و ثانی ارسطو را تفسیر کرده است و ابوبشر متی شاگرد او بوده است.

ابویحیی. [ اَ بو ی َ یا ] ( اِخ ) ابن البطریق. او کتاب الاربعه بطلمیوس را برای عمربن الفرخان ترجمه کرد و عمر بر آن تفسیر نوشت. ( ابن الندیم ). رجوع به عمربن الفرخان... شود.

ابویحیی. [ اَ بو ی َ یا ]( اِخ ) ابن زیاد الفراء. او راست : معانی القرآن. و وفات او به سال 207 هَ. ق. بوده است. ( کشف الظنون ).

ابویحیی. [ اَ بو ی َ یا ] ( اِخ ) ابن سریج عبیداﷲ. رجوع به ابن سریج ابویحیی عبیداﷲ مغنی شود.

ابویحیی. [ اَ بو ی َ یا ] ( اِخ ) ابن عاصم محمدبن محمد قیس. از مشاهیر وزراء و علماء اندلس. او فقیه و کاتب و ادیب بود.و بموطن خویش غرناطه قضا میراند. و وی را تألیفات کثیره است از جمله : جنةالرضا فی التسلیم لما قدراﷲ تعالی و قضی ، و الروض الاریض فی تراجم ذوی السیوف والأقلام و القریض. وفات وی در اواسط قرن نهم هجری بود.

ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) آدم بن الحکم . محدث است . و زیدبن الحباب از او روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابراهیم مروزی . یکی از مشاهیر اطباءو فلاسفه ٔ بغداد و او انالوطیقای اول و ثانی ارسطو را تفسیر کرده است و ابوبشر متی شاگرد او بوده است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابن سریج عبیداﷲ. رجوع به ابن سریج ابویحیی عبیداﷲ مغنی شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابن عبدالرحمن حفصی . معروف به ابوبکر حفصی . رجوع به ابویحیی ابوبکربن عبدالرحمن ... شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابن الکناسه . رجوع به ابن الکناسه ... شود و بعضی کنیت او را ابومحمد گفته اند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابن اللحیانی . رجوع به ابویحیی زکریابن ابی العباس احمد... شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابوبکر ثانی ملقب به متوکل یازدهمین از پادشاهان بنی حفص (718 - 747 هَ . ق .).


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابوبکر چهارمین از پادشاهان بنی مرین در مراکش (642 - 656 هَ . ق .).


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) ابوبکربن عبدالرحمن حفصی . مردم تونس در سال 709 هَ . ق . پس از ابوعصیده ٔ حفصی از ملوک بنی حفص او را بپادشاهی برداشتند لیکن ابوالبقاء خالدبن ابی زکریا از بجایه بالشکری قصد وی کرد و پس از جنگی ابویحیی مغلوب و محبوس و مقتول شد و مدت حکمرانی او نه روز بیش نکشید.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) احمدبن داود فرزی . جرجانی . رجوع به ابویزید فرزی ... شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) احنف تمیمی مدنی هلالی . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) اسحاق .محدث است و صفوان بن عمر السکونی از او روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) اسحاق بن سلیمان الرازی . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) اسماعیل بن ابراهیم التیمی . محدث است . و از اعمش روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) اسیدبن حضیربن سماک بن عتیک . صحابی است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) اعین . محدث است . و از انس بن مالک روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) الأعرج . مصدع . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) البطریق . رجوع به ابویحیی بن البطریق و رجوع به تاریخ الحکماء قفطی چ لیپزیک ص 242 س 10 شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) سلیم بن عبدالحمید الحمصی . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) الحمیدی . از ملوک افریقیه که پس از امرای صنهاجیة بحکومت رسید و پس از او حکمرانی به پسر وی معز منتقل شد. (حبیب السیر ج 1 ص 401).


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) عبداﷲبن انیس الجهنی . صحابی است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) الرئیس . یکی از رؤسای مذهب (زندقه ) مانویه در دولت عباسیه بوده است . (ابن الندیم ).


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) القیسی . از شمار بصریین است و درک صحبت ابوحسان اعرج و حمرة السدوسیة کرده و یحیی پسر ابویحیی از پدر او روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) المکی تابعی است . او از فروخ مولی عثمان و از او هیثم بن رافع روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) الملائی . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) الناقد. زکریابن یحیی بن عبدالملک . یکی از کبار اخیار و او از خالدبن خداش و فضیل بن عبدالوهاب و احمدبن حنبل به اسناد روایت کند و احمدبن حنبل می گفت ابویحیی ناقد مردی صالح است . وفات ابویحیی در جمعه ٔ بیست و دوم ربیعالاخر سال 285 هَ . ق . بود. رجوع به صفةالصفوة ج 2 ص 234 شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) حاجری . کنیت دیگر ابوالفضل حاجری عیسی بن سنجربن بهرام بن جبریل بن خمارتکین بن طاشتکین اربلی ملقب بحسام الدین . او با ابن خلکان معاصر و دوستی داشته و شاعری شیرین سخن و در اقسام شعر مسلط بوده است و در پنجشنبه ٔ دوم شوال سال 632 هَ . ق . به عهد مستنصرباﷲ عباسی در اربل بقتل غیله دار فانی را وداع گفته است و او را در گورستان باب المیدان بخاک سپردند و او مدتی در خدمت ملک معظم مظفرالدین صاحب اربل می زیسته است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) حبیب بن ابی ثابت قیس بن دینار مولی بنی اسد. محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) حسن بن علی بن یحیی . آخرین امرای بنی زیری . (515 - 543 هَ . ق .).


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) رجاء. محدث است . و یزیدبن زریع از او روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) روح بن عبید الشامی . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زاذان . مسلم الفتات . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریا الانصاری شیخ الاسلام الموصوف بخاتمةالمتأخرین . رجوع به زکریابن احمدبن محمدبن یحیی بن عبدالواحدبن عمر اللحیانی الهیتانی صاحب تونس و رجوع به روضات الجنات آخر ص 299 شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریابن احمدبن محمد. رجوع به ابویحیی زکریابن ابی العباس احمد... شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریابن عبداﷲبن یزید الصهبانی . محدث است و منصوربن مزاحم از او روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریابن عدی . محدث است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریابن محمد انصاری . رجوع به زکریا... شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریابن منظور القرظی مدینی . محدث و غیرثقه است .


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریابن نافع مولی الارسوفی . محدث است و از عبادبن عبادالخواص بن عتبة روایت کند.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریابن یحیی الساجی الحافظ. رجوع به زکریابن یحیی بن محمد... شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریابن یحیی نیشابوری . رجوع به زکریا... شود.


ابویحیی . [ اَ بو ی َ یا ] (اِخ ) زکریابن یحیی بن محمد. رجوع به زکریابن یحیی ... شود.



کلمات دیگر: