سخت شامه

سخت شامه یا دورا ماتر (به انگلیسی: Dura mater) خارجی ترین لایه پوشاننده سیستم عصبی مرکزی می باشد.
ویکی پدیای انگلیسی
وب گاه دائرةالمعارف بدن انسان
پرستاری داخلی و جراحی برونر و سودارث
شامه یا مننژ (به انگلیسی: meninge) سامانه ای متشکل از چند لایه (غشاء) بوده که دستگاه عصبی مرکزی (CNS) را در بر می گیرد. این غشاها کار محافظت، تغذیه، و کاهش ضربه مغزی را به عهده دارند. مننژ اطراف مغز و طناب نخاعی دارای سه لایه و پوشش است که از خارج به داخل با نام سخت شامه (دوراماتر)، عنکبوتیه (آراکنوئید)، نرم شامه (پیاماتر) شناخته می شوند. این پرده ها به طور کلی مننژ یا شامه نامیده می شوند که میان استخوان جمجمه و بافت مغز (و در طناب نخاعی بین ستون مهره ها و بافت طناب نخاعی) قرار دارند. این پرده ها شدت ضربه هایی که به استخوان سر و ستون مهره ها وارد می شوند را کاهش داده و همچنین به عنوان یک سد شیمیایی در برابر بسیاری از مواد آسیب رسان ایفای نقش می کنند.
سخت شامه غشا و لایه ای ضخیم، محکم، غیر ارتجاعی، فیبروزه، خاکستری رنگ و نزدیک به جمجمه می باشد و مغز و طناب طناب نخاعیی را می پوشاند، آن متشکل از بافت فیبری متراکم است که سطح داخلی اش پوشیده از سلول های صاف و مسطح و مسئول نگهداری از مایع مغزی-نخاعی است. سخت شامه به صورت کیسه ای است که پردهٔ عنکبوتیه را پوشانده و دارای چندین عملکرد می باشد. سخت شامه، سینوس های سخت شامه ای (سینوس های وریدی سخت شامه ای، سینوس های مغزی، یا سینوس های جمجمه ای نیز نامیده می شوند) را در بر گرفته، از آن ها پشتیبانی کرده و خون را از مغز به سمت قلب جابجا می نماید. سخت شامه دارای دو لایه یا لاملا است: لایهٔ سطحی که به صورت پریوستئوم یا ضریع استخوان درونی جمجمه است اندوکرانیوم (endocranium) نامیده می شود؛ و لایه عمیق.
سخت شامه به صورت دو لایه در خمیدگی ها یا چین های سخت شامه مجزا می گردد، محل هایی که در آنجا لایه سخت شامه ای درونی به صورت برجستگی های صفحه مانند به داخل حفرهٔ جمجمه خمیده می گردد. دو خمیدگی و چین اصلی سخت شامه شامل tentorium cerebelli به معنای چادرینه مخچه و falx cerebri، یا داس مغزی می باشند.