مؤسسه انتشارات فرانکلین

مؤسسهٔ انتشارات فرانکلین (Franklin Book Program) از مؤسسات بزرگ چاپ و انتشار کتاب است.
«مؤسسۀ انتشارات فرانکلین» نامهٔ انجمن کتابداران ایران، ۱۳۵۷، شماره ۴۱، نویسنده: ج.م. فیلستروپ، مترجم: آرین، گیتی.
FRANKLIN BOOK PROGRAM دانشنامهٔ ایرانیکا
تاریخچۀ شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
مقاله «همایون صنعتی زاده» دانشنامهٔ آزاد ویکی پدیا (فارسی)
همایون صنعتی؛ زندگی نامه بی بی سی فارسی
مؤسسهٔ انتشارات فرانکلین (Franklin Book Program) از مؤسسات بزرگ انتشار کتاب است که در سال ۱۹۵۲ به منظور گسترش زمینهٔ چاپ و انتشار کتاب در نیویورک آمریکا پایه گذاری شد. ابتدا نام این سازمان Franklin Book Publications بود، اما از سال ۱۹۶۴ به نام فعلی تغییر عنوان یافت. هدف اصلی از تأسیس این مؤسسه، فراهم آوردن مقدمات ترجمه و انتشار کتابهای آمریکایی به زبان کشورهای در حال توسعه بود؛ ولی به تدریج دامنهٔ فعالیت این مؤسسه از محدودهٔ اهداف نخستین بنیانگذاران آن فراتر رفت و به چاپ و نشر کتابهای محلی در حوزه های نمایندگی مؤسسه انجامید. دیتوس سی. اسمیت (Datus C. Smith)، مدیر عامل مؤسسه فرانکلین بود. او قبلاً ریاست انتشارات دانشگاه پرینستون را عهده دار بود. در طول مدت فعالیت این بنگاه انتشاراتی، قریب ۳۰۰۰ عنوان کتاب به زبان های عربی، فارسی، اردو، اسپانیول و بسیاری از زبان های آفریقایی انتشار یافت.
در نوامبر سال ۱۹۵۳ نمایندگی مؤسسهٔ انتشارات فرانکلین در تهران آغاز به کار کرد. پایه گذار و مدیرعامل این مؤسسه همایون صنعتی زاده بود. مؤسسهٔ فرانکلین در ایران، در عرض چند سال به تشکیلاتی با تأثیری دیرپا بر صنعت نشر ایران تبدیل شد. کار فرانکلین با آماده سازی کتاب ها برای انتشار آغاز گشت و برای اولین بار عمل ویرایش و تولید فنی کتاب (صفحه آرایی، نمایه سازی، طراحی جلد و غیره) به شکل نوین در آن انجام گرفت. بخش دیگر خدمات مؤسسه، ویرایش «کتاب های غیردرسی» بود که سپس به تشکیلاتی گسترده تبدیل شد. در سال های بعد، این مؤسسه به چاپ کتاب های درسی کشور پرداخت. فرانکلین از محل عواید چاپ این کتاب ها، چاپخانه ای مجهز به نام «شرکت افست» تأسیس کرد و بخشی از سهام آن را بین ناشران توزیع نمود... «سازمان کتاب های جیبی» از جمله مؤسسات دیگری بود که در سال ۱۳۳۹ در کنار دیگر فعالیت های مؤسسه فرانکلین آغاز به کار کرد. این سازمان در سال ۱۳۴۸ به عنوان یک شرکت سهامی انتفاعی به ثبت رسید. اما در سال ۱۳۳۵ سازمان کتاب های جیبی از این مؤسسه جدا شد.
سیروس علی نژاد در این خصوص می نویسد: .mw-parser-output blockquote.templatequote{margin-top:0}.mw-parser-output blockquote.templatequote div.templatequotecite{line-height:1em;text-align:right;padding-right:2em;margin-top:0}.mw-parser-output blockquote.templatequote div.templatequotecite cite{font-size:85%}

مؤسسهٔ انتشارات فرانکلین (Franklin Book Program) از مؤسسات بزرگ چاپ و انتشار کتاب است.
• «در طبقه دوم خانه پدرم در چهارراه کالج فعلی که در طبقه اول آن نمایشگاه آثار استاد علی اکبر صنعتی زاده را دایر کرده بودیم، هر از چندگاه نمایشگاهی از تابلوهای مختلف ایرانی و خارجی ترتیب می دادم که دوستداران هنر اعم از ایرانی و خارجی و آتاشه های فرهنگی سفارتخانه های مختلف برای بازدید به آن نمایشگاه می آمدند. یک روز دو نفر آمریکایی به نمایشگاه آمدند و ضمن بازدید از نمایشگاه خود را نماینده مؤسسه فرانکلین نیویورک معرفی کردند که شعبه هایی هم در کشورهای مصر و عراق و پاکستان و اندونزی و مالزی داشت و دنبال ناشری در ایران بودند که با آنها همکاری کند و اگر بتوانند شعبه ای هم در تهران دایر کنند و از من خواستند که در این مورد با آنها همکاری کنم.» -> همایون صنعتی زاده
• «من که با کار چاپ و نشر بیگانه بودم تقاضای آنها را رد کردم. مدتی بعد چند کتاب به زبان انگلیسی و یک حواله دوهزار دلاری با نامه ای برایم آمد که این چند جلد کتاب را برای آزمایش به مترجمین ایرانی بدهم و چاپ و نشر آنها را به ناشران ایرانی واگذار کنم. من هم با بی میلی و فقط برای آزمایش یکی از کتاب ها را به کتابفروشی ابن سینا نزد آقای رمضانی که از قبل با او دوست بودم و با پدرم هم آشنایی داشت بردم و چاپ آن را به او پیشنهاد کردم. این کتاب ها دوره کتاب های موریس پارکر بود با چاپ چند رنگ و دربارهٔ علوم مختلف که بعداً آقای علی محمد عامری آنها را ترجمه کرد. وقتی آقای رمضانی کتاب را دید قبول کرد که آن را چاپ کند. من برای اینکه خاطرجمع شوم و او را امتحان کنم که آیا راست می گوید، به او گفتم پیش پرداخت هم می دهی و او قبول کرد پانصد تومان هم قبلاً پرداخت کند. به همین ترتیب با آن دو آمریکایی تماس گرفتم و مذاکره کردم و موافقت آنها را با چاپ بعضی از کتاب ها که در مورد ادبیات آمریکا و اروپا و علوم و فنون مختلف بود گرفتم و مؤسسه فرانکلین تهران را زیر نظر مؤسسه مرکزی نیویورک دایر کردیم.» -> همایون صنعتی زاده
• «وقتی که کار چاپ کتاب های دبستانی در ایران به فرانکلین واگذار شد، همایون عده ای از مترجمان و مؤلفان و کسانی را که مایل بودند در تألیف کتاب های درسی شرکت داشته باشند به هزینه مؤسسه به آمریکا و فرانسه و انگلیس و آلمان فرستاد تا دربارهٔ چاپ و تألیف کتاب های درسی آن کشورها مطالعه کنند: دکتر محمود صناعی، احمد آرام، دکتر محمود بهزاد، رضا اقصی، دکتر مصطفی مقربی، ابوالقاسم قربانی، دکتر حافظ فرمانفرماییان، هوشنگ پیرنظر، دکتر مجتبایی، داریوش همایون برای تألیف و ویرایش و محمد زمان زمانی، پرویز کلانتری، هرمز وحید، خانم لیلی ایمن، خانم ثمینه باغچه بان، خانم شهناز سرلتی برای نقاشی و امور هنری و صفحه آرایی و آماده سازی و آقای نجف دریابندری، امیر صمیمی، علی اصغر مهاجر، و خود همایون صنعتی زاده هم برای امور اداری و مدیریت به شعبه هاروارد در ژنو به سوییس سفر کردند. خطاطی کتاب های ابتدایی اغلب با مرحوم سیف الله یزدانی بود که در مؤسسه فرانکلین کار می کرد.» -> عبدالرحیم جعفری
• «مؤسسه فرانکلین تهران در انتخاب کتاب هایی که شعبه مرکزی برای ترجمه و انتشار می فرستاد آزاد بود و اگر آن کتاب را به نفع جامعه ایرانی و پیشرفت فرهنگ کشور می دید به دست ترجمه می داد. کتاب ها تماماً آثار نویسندگان اروپایی و آمریکایی بود. همایون اکثر کتاب ها را برای چاپ به ناشران مختلف ارائه می کرد و پس از موافقت ناشر، کتاب را برای ترجمه به مترجمان معروف می داد و مثل بنگاه ترجمه و نشر کتاب، حق الترجمه کتاب را یک جا می خرید و ترجمه آنها را هم به هزینه مؤسسه ویرایش و منقح می کرد و کلیه امور مربوط به چاپ را از ویرایش تا تصحیح و غلطگیری نمونه های مطبعی انجام می داد و حتی هزینه تبلیغات و اجرت نقاشی پشت جلد را هم با نظر ناشر می پرداخت، و اگر ناشری هم کتابی را برای ترجمه و چاپ انتخاب می کرد و امکاناتش محدود بود مؤسسه فرانکلین ترجمه آن را به عهده می گرفت و ناشر را در چاپ کتاب یاری می داد.» -> عبدالرحیم جعفری
• «حق‏ التألیفی که ناشران به مؤسسه فرانکلین پرداخت می کردند پانزده درصد از بهای پشت جلد کتاب ها در هر چاپ بود و در صفحه دوم آن کتاب عبارت «با همکاری مؤسسه انتشارات فرانکلین» قید می شد. همایون صنعتی زاده در مؤسسه فرانکلین برای اولین بار در صنعت نشر ایران حق کپی رایت بین المللی را رعایت می کرد و برای چاپ ترجمه کتاب هایی که انجام می داد با ناشر اصلی تماس می گرفت و با پرداخت مبلغ کمی به عنوان کپی رایت حق ترجمه آن کتاب را در ایران به دست می آورد.» -> عبدالرحیم جعفری
• «ما زمانی که در فرانکلین فعالیت داشتیم، فرانکلین تصمیم گرفت کتابهای درسی مدارس را هم تألیف و هم چاپ کند. برای تألیف عده ای را به آمریکا فرستاد تا قواعد و اصول ویراستاری را تعلیم ببینند. من هم جزو این گروه بودم. احمد آرام و ابوالقاسم قربانی هم بودند. همچنین رضا اقصی و دکتر بهزاد هم بودند. رفتیم به آمریکا یک دوره قواعد و اصول ویراستاری را مطالعه کردیم و برگشتیم کتابهای درسی مدارس را نوشتیم. من و مصطفی مقربی و خانم خانلری و آقای پرویز ناتل خانلری یک دوره کتاب قرائت و دستور زبان فارسی برای مقطع دبیرستان نوشتیم.»، ۱۳۹۴ -> فتح الله مجتبایی