ابن فورک

ابن فورَک (۹۴۱-۱۰۱۵ میلادی) (نسب: ابوبکر محمد بن حسن بن فورک اصفهانی نیشابوری) محدث و فقیه شافعی، متکلم، مفسر و مدرس ایرانی در سدهٔ چهارم قمری بود. مؤسس مدرسهٔ انصاریه (معروف به مدرسهٔ ابن فورک) در نیشابور در سدهٔ چهارم و پنجم قمری بود. ابوالقاسم قشیری، ازجمله مهمترین شاگردان وی بوده است. او سال های بیشتر عمرش را در نیشابور گذارند و مدرسه ای بزرگ و خانقاهی در نیشابور بنیان نهاد.
«مشکل الحدیث و غریبُه»
«اسماء الرجال»
«التفسیر»
«الحدود»
«النظامی»
«حل آیات المتشابهات».
از ابن فورک نوشته هایی در زمینهٔ اصول دین و اصول فقه و معانی قرآن باقی مانده است. ابن عساکر آثار و نوشته های وی را بیشتر از صد اثر می داند. از آثار اوست:

[ویکی فقه] اِبْن ِ فورَک ، ابوبکر محمد بن حسن بن فورک انصاری اصفهانی (د ۴۰۶ق / ۱۰۱۵م )، متکلم ، فقیه ، مفسر، ادیب و واعظ اشعری شافعی است.
سمعانی در الانساب فورک را به ضم فاء و فتح راء ضبط کرده و گفته است که فورک نام جد جماعتی است که به او منسوب هستند و «فورکی » خوانده می شوند. صاحب ] نیز این نام را بر وزن «فُوفل » ضبط کرده است .
از خاندان فورکی
همه محدّثانی که سمعانی ذیل فورکی نقل کرده است ، از اصفهان و تقریباً در سده ۴ق بوده اند، ولی نام ابن فورک را جزو این عده ذکر نکرده و احتمالاً آن را فراموش کرده است . احتمال می رود که ابن فورک هم به قرینه اصفهانی بودن ، از افراد خاندان فورکی بوده است . یکی از افراد خاندان فورکی موسی بن مَردویه بن فورک (د ۳۵۰ق ) است . دیگری پسر او احمد بن موسی بن مردویه مؤلف تاریخ اصبهان و متوفی در ۴۱۰ق است .ابونعیم در ذکر اخبار اصبهان یکی از محدثان اصفهان را عبدالله بن حسن بن فورک گفته است ، ولی چون او به گفته ابونعیم از عَبّاد بن ولید غُبَری (د ۲۶۲ یا ۲۶۸ق ) روایت می کند، باید از محدثان سده ۳ق باشد و نمی تواند برادر محمد بن حسن بن فورک ِ موضوع این مقاله باشد.
مذهب
ابن فورک در فقه پیرو مذهب شافعی بود و به همین جهت سبکی شرح ِ حال او را در طبقات الشافعیة آورده است ، اما ابن قُطْلوبُغا در تاریخ التراجم فی طبقات الحنفیة او را از فقهای حنفیه شمرده است . شاید ذکر نام ابن فورک در طبقات حنفیان به سبب کتابی باشد که وی در شرح کتاب العالم و المتعلّم ابوحنیفه نوشته است .
تحصیلات
...