کلمه جو
صفحه اصلی

ایرج افشار

دانشنامه عمومی

ایرج افشار یزدی (زادهٔ ۱۶ مهر ۱۳۰۴، تهران - درگذشتهٔ ۱۸ اسفند ۱۳۸۹، تهران) پژوهش گر فرهنگ و تاریخ ایران و ادبیات فارسی، ایران شناس، کتاب شناس، نسخه پژوه، نویسنده و استاد دانشگاه ایرانی بود.افشار سابقهٔ تدریس در دانشگاه های داخل و خارج کشور ازجمله: دانشگاه برن (سوئیس)، دانشگاه ساپورو (ژاپن)، و دانشگاه تهران را داشت.وی پایه گذار کتابخانهٔ مرکزی دانشگاه تهران و معروف به پدر کتاب شناسی ایران است.محمود افشار یزدی پدر اوست.ایرج افشار نزدیک به ۶۵ سال کوشش های پژوهشی بیش از ۳۰۰ کتاب و ۳۰۰۰ مقاله در زمینه های کتاب شناسی، کتاب داری، تاریخ، جغرافیا، جغرافیای تاریخی، فرهنگ مردم و موضوع های دیگر تألیف، تصنیف و تصحیح کرده است. کتابخانهٔ بزرگ و گران بهای ایرج افشار در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی محفوظ است.
ایرج افشار در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۰۴ در تهران، چهارراه سردر سنگی، دربند، متولد شد. پدر او محمود افشار و مادرش نصرت برازنده نام داشت.
۱۳۱۲ آغاز تحصیل ابتدایی تا سال ۱۳۱۸ در دبستان های (زرتشتیان، شاهپور تجریش)
۱۳۱۵ انتقال خانه پدری به باغ فردوس، شمیران.
۱۳۱۸ شروع آموزش دبیرستانی در دبیرستان فیروزبهرام.
۱۳۲۳ همکاری با سالنامه شاهپور تجریش، مدیر داخلی مجله آینده تا سال ۱۳۲۵
۱۳۲۴ دریافت گواهینامه دبیرستان در رشته ادبی، شروع آموزش دانشگاهی در رشته قضایی در دانشکدهٔ حقوق دانشگاه تهران، تا سال ۱۳۲۸، ازدواج با شایسته افشاریه، تنظیم نخستین فهرست مطالب سالانه برای مجله آینده، انتشار نوشته هایی در نشریه های آیین و خاور زمین.
۱۳۲۵ تدوین چهار شماره جزوه کاخ ادب و هنر، انتشار نوشته هایی در نشریه های یادگار، پیام نو، مردم، ترجمه مقاله نفت ایران و مسئله بین المللی نفت و چاپ در مجله آینده با نام (الف. الف)، همکاری با مجلهٔ جهان نو تا سال ۱۳۴۰ به صاحب امتیازی حسین حجازی.
۱۳۲۶ انتشار نوشته هایی در نشریه های جهان نو، خواندنیها، قیام ایران (به جای) جبهه، داریا، با نام (الف. افشار)، تولد اولین فرزندش، بابک افشار.
۱۳۲۷ انتشار نوشته هایی در نشریه های جهان نو، یغما، شرق میانه،
۱۳۲۸ ارائه پایان نامه تحصیلی با عنوان (اقلیت ها در ایران)، دریافت برگه لیسانسیه قضایی دانشکده حقوق دانشگاه تهران، تولد فرزند دومش، بهرام افشار، انتشار نوشته هایی در نشریه های جهان نو و دانش.
۱۳۲۹ نگارش مقاله ها و یادداشت هایی با نام های پوشیده/ مستعار: (پناه)، (الف)، (جویا)، (کریم محمدی)، استخدام در وزارت فرهنگ به عنوان دبیر دبیرستان ها و تدریس در دبیرستان های شرف، قریب (ایرانشهر) تهران، انتشار نوشته هایی در نشریه های جهان نو، سالنامه کشور ایران، اطلاعات ماهانه، شهرری، مهر ایران، دانش، نمایشگاه.
ایرج افشار در طول عمر فرهنگی خود با مجله و نشریات معتبری همکاری کرد و نوشته هایش در آن ها چاپ شد، همچنین وی سردبیر و صاحب امتیاز چند مجله در دوره های مختلف بود.
نخستین کتاب شناسی ملی ایران توسط ایرج افشار منتشر شد. افشار مقاله های پارسی را در زمینه ایران شناسی در ۶ جلد به چاپ رسانده است. این شش جلد بالغ بر چهل سال از زندگی وی را دربر گرفته است.
مجموعه مقالاتی که ایرج افشار در مجلات و یادنامه ها به چاپ رسانده است، در حدود دوهزار مقاله است. کتاب هایی که افشار در زمینه فرهنگ، تاریخ و ادب ایران انتشار داده اند بالغ بر سیصد جلد می شود.

نقل قول ها

ایرج افشار (زادهٔ ۱۶ مهر ۱۳۰۴/ ۸ اکتبر ۱۹۲۵، تهران -درگذشتهٔ ۱۸ اسفند ۱۳۸۹/ ۹ مارس ۲۰۱۱، تهران) کتاب شناس، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ، مؤلف و استاد دانشگاه ایرانی بود.
• «کتاب به امانت دادن میان پیشنیان مسئله ای غامض بوده است. به همین ملاحظات گفته اند و مَثَل سایر شده است که هر کس کتابی به قرض دهد باید یک دستش را برید و آن که کتاب را باز پس دهد هر دو دستش را.» ۱۳۷۰ -> در یکی قطره باران
• «دربارهٔ کتاب قرض کردن و واپس ندادن شوخی ها و ظریفه هایی گفته و نوشته اند. از آن زمره است این که گفته اند کسی از دوستی کتابی خواست. آن دوست رفیقش را به امتناع و طفره برگذار می کرد؛ ولی چون اصرار از حد گذشت کتاب را با یک سینی و یک متکا و یک چماق نزد دوست خود فرستاد و در نامه ای نوشت کتاب را فرستادم مشروط بر آن که اگر خواستی غذا بخوری نان خورشت را در سینی بنهی و اگر خواستی بخوابی متکای ارسالی را زیر سر بگذاری و بالأخره اگر خواستی هم مباحثهٔ خود را کتک بزنی با چماق بزنی نه با پرتاب کردن کتاب من به سوی او.» ۱۳۷۰ -> در یکی قطره باران

پیشنهاد کاربران

ایرج افشار ( زاده ۱۶ مهر ۱۳۰۴ تهران - درگذشته ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ ) پژوهشگر، ایران شناس و کتاب شناس ایرانی و فرزند دکتر محمود افشار بود.
محتویات [نمایش]
زندگینامه [ویرایش]
ایرج افشار تحصیلات ابتدایی را در دبستان «زرتشتیان» و «شاپور تجریش» به انجام رساند. سپس وارد دبیرستان فیروز بهرام شد و در سال ۱۳۲۴ گواهینامهٔ دبیرستانی را در رشتهٔ ادبی اخذ نمود. از سال ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۸ در دانشکده حقوق دانشگاه تهران در رشتهٔ قضایی تحصیل کرد و رساله خود را در دوره دکتری با عنوان «اقلیت ها در ایران» ارائه کرد. در سال ۱۳۲۹ به عنوان دبیر در دبیرستان های تهران شروع به تدریس کرد. در سال ۱۳۳۰ به تشویق محمدتقی دانش پژوه به کتابداری در کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران پرداخت. در سال ۱۳۳۱ مجله «فرهنگ ایران زمین» را بنیان گذارد. همکاران وی در تأسیس این مجله عبارت اند از محمدتقی دانش پژوه، منوچهر ستوده، مصطفی مقربی، عباس زریاب خویی.
از سال ۱۳۳۳ تا سال ۱۳۳۵ سردبیر مجله سخن بود که صاحب امتیاز آن دکتر پرویز ناتل خانلری بود. از سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۵۷ مدیر و سردبیر مجله «راهنمای کتاب» بود که صاحب امتیاز آن دکتر احسان یارشاطر بودند. همچنین از سال ۱۳۳۷ به تدریس در دانشسرای عالی وابسته به دانشگاه تهران پرداخت.
در سال ۱۳۴۱ به ریاست کتابخانه ملی ایران رسید. در سال ۱۳۴۲ به ریاست مرکز تحقیقات ایران شناسی دانشگاه تهران رسید.
در سال ۱۳۴۲ فهرست نگاری مجموعه کتاب های چاپی فارسی دانشگاه هاروارد آمریکا را به انجام رساند. از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۸ رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران بود. از سال ۱۳۴۸ تا سال ۱۳۵۷ دانشیار و سپس استاد رشته تاریخ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بود. در سال ۱۳۷۴ فهرست نگاری نسخه های خطی فارسی در «کتابخانه ملی اتریش» در وین را بعهده گرفت و انجام داد.
او تحقیقات ارزشمندی درباره ایران شناسی و کتاب شناسی انجام داد که این تحقیقات در نشریات معتبر ایرانی و خارجی منتشر شده است. از او به عنوان پدر کتابشناسی ایران یاد می شود.
ایرج افشار بعد از ظهر چهارشنبه ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ در بیمارستان جم تهران درگذشت.
کتاب شناسی [ویرایش]
پژوهشهای ایران شناسی نامواره دکتر محمود افشار، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، چاپ اول ۱۳۸۴
دفتر تاریخ، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، چاپ اول، ۱۳۸۴
ریاض الفردوس خانی، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، چاپ اول ۱۳۸۵
فرهنگ ایران زمین در ۳۰ جلد به کوشش ایرج افشار
نامه های تهران شامل ۱۵۴ نامه از رجال دوران به سید حسن تقی زاده، به کوشش ایرج افشار، انتشارات فرزان روز چاپ دوم ۱۳۸۵
گلگشت در وطن سفر نامچه انتشارات اختران چاپ اول ۱۳۸۴
فهرست دستنویس های فارسی در کتابخانهٔ ملی اتریش و آرشیو دولتی اتریش در وین انتشارات فرهنگستان علوم اتریش - فهرستگان چاپ اول ۱۳۸۲
زندگی طوفانی؛ خاطرات سید حسن تقی زاده
فهرست مقالات فارسی که مقاله های فارسی را در زمینه ایرانشناسی در ۶ جلد به چاپ رسانده است. این شش جلد بالغ بر چهل سال از زندگی وی را در بر گرفته است و هر کسی که بخواهد در موضوعاتی که مربوط به ایران و زبان و فرهنگ ایرانی دست به پژوهش بزند از مراجعه به این کتاب بی نیاز نخواهد بود. مجموعه مقالاتی که ایرج افشار در مجلات و یادنامه ها به چاپ رسانده است شاید بالغ بر دوهزار مقاله باشد. کتابهایی که ایشان در زمینه فرهنگ، تاریخ و ادب ایران انتشار داده اند بالغ بر سیصد جلد می شود و از این نظر شاید در میان معاصران بی نظیر باشد.
مرگ [ویرایش]
ایرج افشار که مدتی بود دچار بیماری شده بود، از شامگاه ۱۲ اسفندماه در بخش مراقبت های ویژهٔ بیمارستان جم تهران بستری شد و در روز ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ در سن ۸۵ سالگی درگذشت. قرار بود دانشگاه اسکاتلند در ماه سپتامبر ۲۰۱۱ به استاد افشار، در رشتهٔ تاریخ مدرک دکتری افتخاری تقدیم کند. [۱]
پانویس [ویرایش]
↑ «ایرج افشار» درگذشت
منابع [ویرایش]
به یاد استاد ایرج افشار
یک تشابه اسمی و اشتباهی که به کتاب درسی راه یافت!
واکنش فرزندان ایرج افشار به اظهارات ایرج افشار سیستانی درباره پدرشان
ایرج افشار درگذشت
دکتر ایرج افشار در بیمارستان بستری شد
ایرج افشار درگذشت
کتاب نامه
کتاب ایرج افشار
زندگی نامه ایرج افشار به قلم احسان یارشاطر، منتشر شده در دانشنامه ایرانیکا : فارسی و انگلیسی
پیوند به بیرون [ویرایش]
بخش ویژهٔ تألیفات و آثار مربوط به ایرج افشار - وب گاه کتاب نامه
ایرج افشار درگذشت گزارش تصویری - آیین تشییع جنازه ایرج افشار
رده های صفحه: زادگان ۱۹۲۵ ( میلادی ) درگذشتگان ۲۰۱۱ ( میلادی ) استادان دانشگاه های ایرانایران شناسانتاریخ نگاران اهل ایرانزبان شناسان اهل ایراناهالی تهرانایران شناسان اهل ایرانروزنامه نگاران اهل ایرانکتاب شناسان اهل ایرانزادگان ۱۳۰۴درگذشتگان ۱۳۸۹اهالی یزدکتابداران اهل ایراننویسندگان دانشنامه ایرانیک

هو
ایرج افشار یزدی که با ایرج افشار سیستانی اشتباه نشود هر دو از دانشمندان حوزه علوم انسانی بودند که ایرج افشار یزدی در این متن مد نظر میباشد وی متولد ۱۳۰۴بود که در ۱۳۸۹ دارفانی را وداع گفت. نامبرده دارای دکترای حقوق از دانشگاه تهران و از کدیکولوژیستها یا نسخه شناسان برجسته زمان خود بود وفردی بسیار پرکار در خصوص کتابشناسی ایرانی و اسلامی میباشد . کتابخانه عظیم و بیست و نه هزار جلدی خویش را به دانشگاه تهران اهدا نمود، از اثار وی به برخی در ذیل اشاره میشود.
. تنظیم و تدوین یادداشتهای محمد قزوینی که در خصوص کتابشناسی و شرقشناسان معاصر میباشد در ده مجلد گنجانده شده در پنج جلد هست.
. فهرست مقالات فارسی در زمینه ایرانشناسی در مجلات فارسی در شش مجلد نشر انتشارات علمی فرهنگی ، که چند نوبت به چاپ رسیده و مرجع مناسبی در موضوع خود میباشد که ادامه ان در حال حاضر توسط مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی تدوین و تا کنون به جلد یازده رسیده است که جلد هفتم ان دو نیمه بوده و لذا ۱۱ جلد در ۱۲مجلد چاپ شده و کاری بسیار نفیس و کاربردی میباشد که هنوز ادامه دارد .
. کتابشناسی شاهنامه فردوسی در یک مجلد.
. نامه های تقی زاده به قزوینی.
چاپ عکسی شاهنامه لندن با همکاری محمود امید سالار.
چاپ نسخه برگردان شاهنامه کتابخانه سن ژوزف مدرسه امریکایی بیروت در تیراژ۵۰۰ نسخه در اواخر دهه هشتاد.
. انتشار مجله راهنمای کتاب به مدت ۲۱سال با همکاری احسان یار شاطر.
. انتشار مجله فرهنگ ایران زمین به مدت سی سال که در پانزده جلد نفیس در اواخر دهه هشتاد توسط یک ناشر در تهران بازچاپ شد.
و دهها اثر دیگر که همه در خصوص کتابشناسی و یا چاپ عکسی کتب قدیمی بسیاری میباشد.
پس از فوت وی دوره ۲۷جلدی مقالات حسن تقی زاده که توسط نامبرده تدوین شده بود توسط ناشری به چاپ رسید و کتابی نیز بنام تاریخ مکتوم ازلیه توسط ناشری دیگر منتشر شده است.



کلمات دیگر: