مصحف عثمان نام قرآنی است که بنا بر تاریخ نگاری اولیه مسلمانان به دستور عثمان، خلیفه سوم، ۱۹ سال پس از مرگ محمد، پیامبر اسلام، توسط کمیته ای جمع آوری شد. عثمان، پنج نسخه از این قرآن رسمی را به شهرهای بزرگ مسلمان در آن دوران فرستاد و یکی را برای استفاده خودش در مدینه نگه داشت.
نسخه توپ قاپی
نسخه های خطی صنعا
در زمان حیات پیامبر، وی قرآن را بر مسلمانان می خواند. برخی آن را حفظ می کردند و برخی بر تکه های چرم، استخوان های شانه و دنده گوسفند و شتر، چوب درخت خرما، سنگ های هموار و صیقلی و گاه کاغذ می نوشتند. از آنجا که هنوز قرآن بر پیامبر وحی می شد و متن آن ناقص بود، امکان «کتاب ساختن» آن وجود نداشت. جمع قرآن در زمان فرستاده خدا را اصطلاحاً «تألیف» گویند. سیوطی نویسنده کتاب الاتقان فی علوم القرآن می گوید: اجماع و روایات همه بر این دلالت دارند که ترتیب آیات توقیفی، مستند به تعیین پیامبر در ترتیب نزول است و گمانی در آن نیست و بسیاری از علماء آن را در آثار خود آورده اند. در مقابل برخی از قرآن شناسان مانند محمد حسین طباطبایی (علامه طباطبایی) نویسنده تفسیر المیزان معتقد است ترتیب همه آیات و سوره ها در قرآن فعلی از سوی پیامبر تعیین نشده است و در مواردی که صحابه دلیلی بر فرمان پیامبر بر محل قرارگیری آیات و سوره ها نداشتند طبق نظر خود عمل می کردند.
در زمان حیات پیامبر ۳۷ نفر حافظ کل قرآن بودند؛ و تعداد کاتبان وحی که برای خود نسخه ای برمی گرفتند به بیش از پنجاه نفر می رسیده است.
در این زمان جنگ های ردّه میان مسلمانان و از دین برگشتگان و متنبّیان رخ داد، که در آن شماری از حافظان قرآن کشته شدند. به پیشنهاد عمر و به دستور ابوبکر، زید بن ثابت که از کاتبان وحی و حافظ قرآن بود، مأمور جمع آوری قرآن شد. «زید همه نوشته های قرآنی را ولو آنکه ده ها حافظ و ده ها نوشته برابر آن بود، با کمترین دو گواه یکی از کتابت و یکی از نگهداری می پذیرفت.»∗ قرآن توسط زید در ۱۴ ماه و تا زمان فوت ابوبکر در سال ۱۳ هجری به گونه مجموعه ای از صحیفه ها جمع آوری شد و بر پایه وصیت ابوبکر در دست عمر و سپس دخترش حفصه قرار گرفت.
نسخه توپ قاپی
نسخه های خطی صنعا
در زمان حیات پیامبر، وی قرآن را بر مسلمانان می خواند. برخی آن را حفظ می کردند و برخی بر تکه های چرم، استخوان های شانه و دنده گوسفند و شتر، چوب درخت خرما، سنگ های هموار و صیقلی و گاه کاغذ می نوشتند. از آنجا که هنوز قرآن بر پیامبر وحی می شد و متن آن ناقص بود، امکان «کتاب ساختن» آن وجود نداشت. جمع قرآن در زمان فرستاده خدا را اصطلاحاً «تألیف» گویند. سیوطی نویسنده کتاب الاتقان فی علوم القرآن می گوید: اجماع و روایات همه بر این دلالت دارند که ترتیب آیات توقیفی، مستند به تعیین پیامبر در ترتیب نزول است و گمانی در آن نیست و بسیاری از علماء آن را در آثار خود آورده اند. در مقابل برخی از قرآن شناسان مانند محمد حسین طباطبایی (علامه طباطبایی) نویسنده تفسیر المیزان معتقد است ترتیب همه آیات و سوره ها در قرآن فعلی از سوی پیامبر تعیین نشده است و در مواردی که صحابه دلیلی بر فرمان پیامبر بر محل قرارگیری آیات و سوره ها نداشتند طبق نظر خود عمل می کردند.
در زمان حیات پیامبر ۳۷ نفر حافظ کل قرآن بودند؛ و تعداد کاتبان وحی که برای خود نسخه ای برمی گرفتند به بیش از پنجاه نفر می رسیده است.
در این زمان جنگ های ردّه میان مسلمانان و از دین برگشتگان و متنبّیان رخ داد، که در آن شماری از حافظان قرآن کشته شدند. به پیشنهاد عمر و به دستور ابوبکر، زید بن ثابت که از کاتبان وحی و حافظ قرآن بود، مأمور جمع آوری قرآن شد. «زید همه نوشته های قرآنی را ولو آنکه ده ها حافظ و ده ها نوشته برابر آن بود، با کمترین دو گواه یکی از کتابت و یکی از نگهداری می پذیرفت.»∗ قرآن توسط زید در ۱۴ ماه و تا زمان فوت ابوبکر در سال ۱۳ هجری به گونه مجموعه ای از صحیفه ها جمع آوری شد و بر پایه وصیت ابوبکر در دست عمر و سپس دخترش حفصه قرار گرفت.
wiki: مصحف عثمان