کلمه جو
صفحه اصلی

مهیار دیلمی

فرهنگ فارسی

شاعران لطیف طبع ایرانی در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم . وی نخست زردشتی بود و بعد بدست سید رضی اسلام آورد و نزد او بتحصیل شعر و ادب پرداخت و بزودی بزرگترین شاعر عهد خود گردید . مهیار دارای احساسات شدید ایرانی و طرفدار عقاید ملی بود و اشعاری در هجو قوم عرب سرود . دیوان شعر او چهار مجلد است . ده دهستان قاقازان بخش ضیائ آباد واقع است. شهرستان قزوین . در ۱۵ کیلومتری
مهیار بن مرزویه

لغت نامه دهخدا

مهیار دیلمی. [ م َهَْ رِ دَ ل ِ ] ( اِخ ) مهیاربن مرزویه... رجوع به مهیاربن مرزویه شود.

دانشنامه عمومی

مِهیار دیلمی با کنیهٔ ابوالحسن (؟ -۱۰۳۷م) شاعر و کاتب عربی ایرانی بود. زرتشتی بود سپس به دست استادش سید رضی در سال ۳۹۴ هجری اسلام آورد، به مذهب شیعه گرایید و تعصب یافت آن قدر که بعضی صحابه را لعن می کرد. به خوش وصفی، فخرگویی در شعر شهرت یافت. وی در دیلم گیلان زاده شد و بغداد می زیست. همچنین مهیار در شعرهایش به تبار ایرانی خود می بالید.
لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ دیلمی
حسینعلی ممتحن، نهضت شعوبیه، جنبش ملی ایرانیان در برابر خلافت اموی و عباسی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، شابک ‎۹۶۴-۴۴۵-۵۶۶-۵
قاضی نورالله شوشتری/ مجالس المومنین. ج اول.
آقا بزرگ تهرانی/ الذریعه، ج ۹.
مهیار از نوابغ عرصهٔ شعر عرب است و تازیان او را از بزرگترین شعرای ادب عربی می دانند. مضامین اشعار وی علاوه بر مدیحه ها و تغزلات، متضمن بیان مسائل کلامی شیعه است. دیوان وی در ۴ جلد بارها چاپ شده است. مهیار در سال ۴۲۸ ق در بغداد وفات یافت.

دانشنامه آزاد فارسی

مَهیار دِیلمی ( ـ۴۲۶ق)
(یا: مهیار بن مرزویه) شاعر عرب زبان و منشی عربی نویس ایرانی و زردشتی تبار دورۀ دیلمیان. نزد سید شریف رضی به تحصیل علم و ادب پرداخت و در ۳۹۴ق نزد همو اسلام آورد. برای کارهای ترجمه به بغداد فراخوانده شد. مدتی در دیوان آل بویه سِمت دبیری داشت. از همین رو تذکره نویسان او را به الکاتب ملقب کرده اند. به زبان های عربی و فارسی تسلط کامل داشت و افزون بر قصیده، غزل و لغز و اخوانیات نیز می سرود. اشعار بسیار زیبایی در مدح اهل بیت (ع) سروده است. خطیب بغدادی او را از همۀ شعرای زمان خود برتر دانسته است. اشعار او از نظر معانی شعری ابتکاری و از جهت سبک قوی و استوار بود. شاهکار وی مرثیه ای در سوگ شریف رضی است. قصیدۀ لامیة مهیار از قصاید مشهور بوده که سید احمد ابن طاووس با نام الازهار فی شرح لامیة مهیار شرحی بر آن نوشت. دیوان شعر او در ۴ جلد در بیروت به چاپ رسیده است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] ابوالحسن علی بن محمد بن ارسلان ابن منتخب مروزیوی ابتدا دین زرتشتی داشت سپس بدست سید شریف رضی ابوالحسن محمد موسوی اسلام آورد و به تشیع گروید و در خدمت او به تحصیل فنون شعر و ادب پرداخت. در «ریحانة الادب» آمده که او بدست شریف مرتضی ایمان آورده ولی در خدمت شریف رضی به تحصیل علم و ادب پرداخته است.
وی مدتی متصدی امر کتابت آل بویه بود و در بغداد برای ترجمه ی مطالب از فارسی به عربی استخدام شد. وی شاعری بزرگ بود و مقدم شاعران هم عصر خود به حساب می آمد. وی اصلاً ایرانی و اهل بغداد بود لذا به او کاتب فارسی گفته اند.
او را جامع فصاحت عرب و بیان ادب فارسی می دانند و در بسیاری از جهات شعری از استادش، شریف رضی برتر بود. او اشعار بسیاری در مدح اهل بیت و مراثی امام حسین علیه السلام گفته است. از ممدوحان وی می توان به ابوطالب محمد بن ایوب، از وزیران خلفای عباسی و ابونصر سابور و ابومنصور بن مزرع و غیره اشاره کرد.
فرزندش حسن یا حسین بن مهیار دیلمی نیز از شاعران بزرگ بوده که «قصیده ی حائیه»اش معروف است.
از آثارش: دیوان شعر شامل چهار مجلد؛ قصیده لامیه که ابن طاووس حلی شرحی به نام «الازهار» بر آن نگاشته است و بزودی بزرگترین شاعر عهد خود گردید. مهیار دارای احساسات شدید ایرانی و طرفدار عقاید ملی بود و اشعاری در هجو قوم عرب سرود. دیوان شعر او چهار مجلد است.


کلمات دیگر: