کلمه جو
صفحه اصلی

عمارت بهارستان

دانشنامه عمومی

مختصات: ۳۵°۴۱′۲۵″شمالی ۵۱°۲۶′۰۰″شرقی / ۳۵٫۶۹۰۲۸۷°شمالی ۵۱٫۴۳۳۴۵۴°شرقی / 35.690287; 51.433454
۲۳ آذر ۱۲۶۱(آتش سوزی)
۲ تیر ۱۲۸۷(بمباران)
۱۸ آذر ۱۳۱۰(آتش سوزی)
۱۵ آذر ۱۳۷۳(آتش سوزی)
عمارت بهارستان، کاخ بهارستان یا دارالشورای ملی ایران نام ساختمانی تاریخی در مجموعه بهارستان تهران و مربوط به سده ۱۳ خورشیدی است. از این ساختمان برای برگزاری نشست های مجلس شورای ملی استفاده می شد. این ساختمان در سال های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ بخشی از کتابخانه مجلس شورای اسلامی بود. این اثر با نام بنای مجلس شورای ملی و ساختمان های ملحق در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۵۷ با شمارهٔ ثبت ۱۶۰۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از آنجا که باغ بهارستان از مکان های تاریخی تهران است که عمارت های مهمی چون مسجد و مدرسهٔ سپهسالار، عمارت بهارستان، عمارت عزیزیه و ... در این باغ قرار دارد جا دارد که به طور مختصر توضیحاتی در خصوص این باغ داده شود. در دههٔ ۱۲۸۰ هجری قمری (۱۸۶۰ میلادی) باروی قدیم تهران معروف به باروی شاه تهماسبی تخریب و ساخت استحکامات و دروازه ها و برج و باروی جدید آغاز شد. به این باروی جدید، باروی ناصری می گفتند و تهران نیز به دارالخلافهٔ ناصری مشهور شد و زمین و باغ بهارستان در حاشیهٔ شمال شرقی شهر قرار گرفت. این بارو در زمان رضاشاه به علت افزایش جمعیت و گسترش شهر تخریب شد و بهارستان کاملاً در محدودهٔ شهر قرار گرفت.زمینی که مشهور به سپهسالار و بهارستان است در اوائل دورهٔ قاجاریه نام مشخصی نداشت و بخش غربی این محدوده معمولاً در دورهٔ فتحعلی شاه، «جلوخان باغ نگارستان» (میدان بهارستان کنونی) خوانده می شد.در سال ۱۲۸۵ قمری یعنی ۳۸ سال قبل از انقلاب مشروطیت، میرزا حسین خان سپهسالار قزوینی-صدراعظم معروف ناصرالدین شاه- بخشی از زمین ها و باغ محمدحسن خان سردار ایروانی معروف به باغ سردار را که متعلق به ورثهٔ پاشاخان امین الملک بود، خرید و از آن پس به نام او، «باغ سپهسالار» خوانده شد. در خصوص وجه تسمیه این باغ به بهارستان، دو نظر وجود دارد. اول اینکه که سپهسالار اولادی نداشت و ناصرالدین شاه برای فراموش شدن نام و یاد سپهسالار، نام این باغ و عمارت را بهارستان گذاشت. نظر دوم این است که باغ و عمارت مذکور از همان زمان که به دست سپهسالار ساخته شد، هم وزن نگارستان به نام بهارستان خوانده شده است. مجموعهٔ بهارستان شامل مسجد، مدرسه، آب انبار، قنات، باغ و خانه است و علاوه بر اینکه با مجموعه های سنتی برابری می کند در برخی موارد شاهکار هنری و بی نظیر به شمار می آید.
میرزا حسین خان سپهسالار قزوینی در سال ۱۲۸۹ قمری تصمیم به ساخت عمارت های بزرگ از جمله کاخ بهارستان در اراضی بهارستان گرفت. وی به فکر تغییر سیمای شهر تهران بود. مهم ترین این ساختمان ها، عمارت بهارستان یا کاخ بهارستان محل زندگی سپهسالار بود. این ساختمان را امروزه به عنوان ساختمان مشروطه یا مجلس شورای ملی می شناسیم. بخشی از این ساختمان به موزهٔ مجلس شورای اسلامی و بخشی دیگر به امور تشریفاتی و بخشی دیگر برای برگزاری همایش های مختلف اختصاص دارد.مجموعهٔ زمین هایی که در نهایت سپهسالار برای ساخت مجموعهٔ عمارت مورد نظر خویش در نظر گرفته بود وسعتی در حدود ۵۳ هزار متر مربع یعنی پیش از ۵ هکتار را شامل می شد. سپهسالار برای طراحی و ساخت این عمارت و دیگر عمارت های باغ بهارستان از مهم ترین مهندسان و معماران آن زمان به ویژه میرزا مهدی خان ممتحن الدوله شقاقی بهره جست. به احتمال خیلی زیاد در سال ۱۲۹۵ قمری ساخت کاخ بهارستان به اتمام رسید.عمارت اعیانی سپهسالار در جهت شرقی ـ غربی، در امتداد سردر، طرح تکامل یافتهٔ کاخ سازی قاجاری را با آمیختگی پنهان هُنری مغرب زمین یادآور می شد. به گونه ای که شیوهٔ هنری مغرب زمین تحت تأثیر سلیقهٔ معماران ایرانی در این بنا، با طرح ایرانی در آمیخت و حتی مغلوب آن شد.این عمارت ۳ بار دچار خشم آذر شد و در آتش سوخت و یک بار هم بمباران شد:


کلمات دیگر: