امام موسی کاظم

اِمام موسی کاظِم (ع) (مدینه ۱۲۸ـ بغداد ۱۸۳ق)
(ملقّب به کاظم و مکنّی به ابوالحسن، ابوابراهیم و ابوعلی) شهرت موسی بن جعفر، امام هفتم از امامان دوازده گانه نزد شیعۀ امامیه، و نهمین معصوم از چهارده معصوم. او را به جهت حلم و فروخوردن خشم و صبر بر دشواری ها «کاظم»، و به سبب کثرت زهد و عبادت «عبد صالح» می خواندند. فرزند امام جعفر صادق (ع) و حمیده، کنیزی اهل بربر (مغرب) یا اهل اندلس (اسپانیا)، بود. امام موسی (ع) پس از رحلت پدرش، در ۱۴۸ق به امامت رسید و ۳۵ سال امامت شیعیان را برعهده داشت. منزلت، مکارم اخلاق و دانش فراوان امام به قدری بود که بیشتر شیعیان پس از شهادت امام صادق (ع) به امامت او گرویدند. دورۀ امامت او با اوج قدرت حکومت بنی عباس مصادف، و با چهار تن از خلفای عباسی به نام های منصور، مهدی، هادی و هارون الرشید هم زمان بود. مهدی، خلیفۀ عباسی، امام را در بغداد بازداشت کرد، ولی براثر خوابی که دید و نیز تحت تأثیر شخصیت امام از او عذر خواست و به مدینه بازگرداند. او از امام تعهد گرفت که بر او و فرزندانش خروج نکند. هارون الرشید نیز کسانی را بر حضرت گماشته بود تا وی را از آنچه در اطراف خانۀ امام می گذرد، آگاه کنند. هارون از محبوبیت و معنویت نافذ امام بیمناک بود. سرانجام بدگویی هایی که اطرافیان از امام کاظم (ع) می کردند، کارگر افتاد و هارون تصمیم بر دستگیری او گرفت. پس امام را مخفیانه به بصره نزد والی آن، عیسی بن جعفر، فرستادند. سپس، امام را به بغداد منتقل کرد و به فضل بن ربیع سپرد. امام مدتی در زندان فضل به عبادت و راز و نیاز با خداوند مشغول بود. هارون، فضل را مأمور قتل امام کرد، ولی فضل از این کار طفره رفت. امام کاظم چندین سال از این زندان به آن زندان انتقال یافت و سرانجام به دست سندی بن شاهک یهودی و به دستور هارون در زندان بغداد مسموم و شهید شد. پیکر مطهر آن حضرت را در مقابر قریش، در نزدیکی بغداد (شهر کاظمیۀ کنونی) به خاک سپردند. فرزندان امام موسی کاظم (ع) را هجده پسر و نوزده دختر نوشته اند که بزرگ ترین آن ها حضرت علی بن موسی الرضا (ع) وصی و امام پس از آن حضرت بوده است. از دیگر پسران معروف او، احمد بن موسی (شاه چراغ) و محمد بن موسی هستند که در شیراز مدفون اند، و نیز حمزة بن موسی که در ری مدفون است. از دختران آن حضرت، فاطمه معروف به حضرت معصومه (س) در قم مدفون است و بارگاهی باشکوه دارد. امام موسی کاظم (ع) نسبت به زنان و فرزندان و زیردستان بسیار مهربان، و همیشه در اندیشۀ فقرا و بیچارگان بود و پنهان و آشکار به آن ها کمک می کرد. وی به تلاوت قرآن مجید انس زیادی داشت، و در سجایای اخلاقی چون علم و حلم، تواضع، کثرت صدقات و سخاوت ضرب المثل بود.