کلمه جو
صفحه اصلی

امام حسن عسکری

دانشنامه آزاد فارسی

اِمام حسن عسکری (ع) (مدینه ۲۳۲ـ سامرا ۲۶۰ق)
حرم امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) در سامره
حرم امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) در سامره
(مکنّی به ابومحمد) شهرت حسن بن علی (ع)، امام یازدهم از امامان دوازده گانه نزد شیعۀ امامیه، و معصوم سیزدهم از چهارده معصوم. از مشهورترین القابش «نقی» و «زکی» است. چون او و پدرش امام هادی (ع) به دستور خلیفۀ عباسی به اجبار در محلۀ عسکر در شهر سامرا زندگی می کردند، به عسکریین معروف اند. مادرش بانویی پارسا به نام سوسن یا سلیل بود. امام حسن عسکری (ع) پس از شهادت امام هادی (ع)، در ۲۵۴ق به امامت رسید. بنابه بعضی روایات شیعه، به دسیسۀ معتمد، خلیفۀ عباسی، مسموم شد و به شهادت رسید و در خانۀ خود در کنار قبر پدرش در سامرا به خاک سپرده شد. دورۀ شش سالۀ امامت وی با خلافت سه تن از خلفای عباسی به نام های المعتز بالله، المهتدی بالله، و المعتمد بالله، هم زمان بود. آن حضرت از جانب این خلفا تحت فشار و محدودیت بود، به طوری که علاوه بر سکونت اجباری در محلۀ نظامی، حتی وی را در زندان نیز حبس کردند. امام حسن عسکری (ع) به واسطۀ سختگیری بیش از اندازۀ دستگاه خلافت، با تقیه زندگی می کرد. امام حسن عسکری (ع) از ۶ سال دورۀ امامتش، سه سال را در زندان گذراند. ازجمله تألیفات امام حسن عسکری است: تفسیر قرآن منسوب به آن حضرت که بسیار معروف است؛ نامه ای به اسحاق بن اسماعیل نیشابوری؛ مجموعۀ حکم و مواعظ و کلمات قصار که در کتب تاریخ و حدیث ثبت است؛ رسالة المنقبه در مسائل حلال و حرام که ابن شهرآشوب در کتاب مناقب از آن سخن گفته است؛ و احادیث و ادعیۀ بسیاری که از آن حضرت روایت شده است. به گفتۀ سیره نویسان، امام حسن عسکری (ع) کلامی شیرین و جذاب و شخصیتی باشکوه و وقار داشت، و با آن که جوان بود رجال و علمای زمان را تحت تأثیر خود قرار می داد. دوست و دشمن به برتری او در علم، حلم، جود، زهد، تقوی و دیگر مکارم اخلاقی اقرار داشتند. مقبره آن حضرت در سوم اسفند ۱۳۸۴ ش توسط گروه تروریستی القاعده منفجر و بخش عمده ای از حرم و گنبد طلای آن ویران شد که بلافاصله بازسازی آن آغاز گشت.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] امام حسن عسکری (دیدگاه اهل سنت). در این مقاله، نظرات علمای اهل سنت پیرامون شخصیت والای حضرت امام حسن عسکری (علیه السّلام) بیان می شود. مطالبی که در ادامه می آید، نظر برخی از علمای اهل سنت پیرامون امام حسن عسکری (سلام الله علیه) است که یقینا کرامت شأن آن حضرت بیش از این است که بدان اشاره می شود.
وجود مقدس و نورانی یازدهمین خورشید عالم امامت و ولایت، حضرت امام حسن عسکری (علیه السّلام) بنابر قولی در هشتم و بنابر قولی در دهم ماه ربیع الثانی سال دویست و سی و دو هجری قمری در شهر مدینه منوره قدم به هستی نهاد. پدر گرامی آن حضرت، علی بن محمد الهادی (سلام الله علیهما) و مادر گرامی آن حضرت، بانویی با کرامت و با تقوا، «حدیث» (سلام الله علیها) نام داشت. امام حسن عسکری (علیه السّلام) به علت شرایط زندگی ایشان در منطقه ای نظامی در شهر سامراء، به عسکری معروف شد که مشهور ترین القاب آن حضرت نیز زکی و عسکری می باشد. سرانجام آفتاب پر فروغ آن امام همام در هشتم ربیع الاول سال دویست و شصت هجری خاموش و منزل شخص خود که هم اکنون حرم مطهر آن امام همان، پدر گرامی شان، حضرت نرجس خاتون و حکیمه خاتون (سلام الله علیهم اجمعین) می باشد به خاک سپرده شد.
بیان جاحظ
جاحظ (متوفای ۲۵۰ هـ): از علمای قرن سوم، در پاسخ به افتخار بنی امیه و رد بر آنان، نام ده نفر از ائمه از جمله امام عسکری (سلام الله علیه) را ذکر می کند و آنان را این گونه می ستاید:ومن الذی یعد من قریش ما یعده الطالبیون عشرة فی نسق؛ کل واحدٍ منهم: عالمٌ، زاهدٌ، ناسکٌ، شجاعٌ، جوادٌ، طاهرٌ، زاکٍ، فمنهم خلفاء، ومنهم مرشحون: ابن ابن ابن ابن، هکذا الی عشرة، وهم الحسن بن علی بن محمّد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمّد بن علی بن الحسین بن علی، وهذا لم یتفق لبیت من بیوت العرب، ولا من بیوت العجم.
جاحظ، عمرو بن بحر بن محبوب، رسائل الجاحظ، ص۴۵۳، تحقیق:علی ابو ملحم، ناشر:دار ومکتبة الهلال، بیروت، ۲۰۰۲ م.
محمد بن طلحه شافعی (متوفای ۶۵۲ هـ) در کتاب مطالب السؤول پیرامون آن حضرت چنین می نویسد:ابی محمد الحسن بن علی (علیه السّلام) الامام الحسن الخالص... واما مناقبه: فاعلم ان المنقبة العلیا والمزیة الکبری التی خصه الله (عزّوجلّ) بها، وقلده فریدها، ومنحه تقلیدها، وجعلها صفة دائمة لا یبلی الدهر جدیدها، ولا تنسی الالسن تلاوتها وتردیدها، ان المهدی محمد نسله، المخلوق منه، وولده المنتسب الیه، وبضعته المنفصلة عنه.
شافعی، محمد بن طلحة (متوفای۶۵۲ه)، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول (علیه السّلام)، ص۳۰۹.
...

[ویکی نور] امام حسن عسکری(ع). ابومحمدحسن بن علی بن محمد مشهور به امام حسن عسکری(232-260 ق) امام یازدهم از ائمۀ اثنی عشر (ع) و سیزدهمین معصوم از چهارده معصوم(ع) است.
پدر بزرگوارش امام هادی(ع)هنگام تولد فرزند، شانزده سال و چند ماه بیشتر نداشت. مادرش بانویی صالحه و عارفه به نام سوسن یا حدیثه یا سلیل بود.
تولدش به اختلاف روایات در ماه ربیع الاول یا ربیع الآخر سال 231 یا 232 ه‍.ق. و بنا به اکثر روایات در مدینه اتفاق افتاده است. (بعضی ولادت ایشان را در سامرا دانسته اند ولی صحیح نیست.)
22 یا 23 سال داشت که پس از وفات پدر بزرگوارش امام هادی(ع)(254 ه‍.ق.) به امامت رسید و در هشتم ربیع الاول سال 260 ه‍.ق. در حدود 28 یا 29 سالگی وفات یافت و در خانۀ خود و جوار قبر پدر خویش در سامرا به خاک سپرده شد.(آستانۀ سامرا)
در شمایل آن حضرت آورده اند که رنگش گندمگون، چشمانش درشت و سیاه، رویش زیبا، قامتش معتدل و اندامش متناسب بود و با آنکه جوان بود مشایخ قریش و رجال و علمای زمان را تحت تأثیر خود قرار می داد.دوست و دشمن به برتری او در علم و حلم و جود و زهد و تقوی و سایر مکارم اخلاق اذعان داشتند.
چون او و پدر بزرگوارش امام هادی(ع) در محلۀ عسکر (قرارگاه سپاه) در شهر سامرا زندگی می کردند به عسکری لقب یافتند و نیز این دو امام مانند امام جواد(ع) به احترام جد بزرگوارشان علی بن موسی الرضا(ع) به ابن الرضا مشهور بودند.عثمان بن سعید عمری و بعد از او پسرش محمد بن عثمان پیشکار و دربان آن حضرت بودند.


کلمات دیگر: