کلمه جو
صفحه اصلی

بقیه الله

فرهنگ فارسی

( اسم ) باقی مانده خدای باقی گذاشته خدا : در فرقان نامش بقیه الله دین باقی ازو تا بروز محشر . ) ) ( سروش ) توضیح ماخوذ از آیه ۸۷ سوره ۱۱ ( هود ) : (( بقیه الله خیرلکم ان کنتم مومنین . ) ) ( اگر باور دارید باقی گذاشته خدای برای شما بهتر است ).

فرهنگ معین

( بقیة الله ) (بَ یَّ تُ لْ لا ) [ ع . ] (ص مر. اِمر. ) باقی ماندة خدا، باقی گذاشتة خدا از چیزهای خوب و حلال .

(بَ یَّ تُ لْ لا) [ ع . ] (ص مر. اِمر.) باقی ماندة خدا، باقی گذاشتة خدا از چیزهای خوب و حلال .


فرهنگ عمید

( بقیةاﻟﻠﻪ ) لقب مهدی موعود.

دانشنامه عمومی

اسم امام زمان (امام مهدی)، باقی مانده، جاودانه


بقیةالله. بقیّة الله نزد شیعه از القاب مهدی پسر حسن امام دوازدهم شیعیان دوازده امامی و به معنی باقی گذاشتهٔ خدا است. این اصطلاح در قرآن، ضمن توصیه های شعیب به قومش آمده است.منظور به آزادی قدس استدر مورد وجه استعمال این لقب شیعیان روایت می کنند که مردی از امام ششمشان جعفر صادق پرسید که آیا هنگام سلام به مهدی باید وی را امیرالمؤمنین خطاب کرد؟ جعفر صادق در پاسخ فرموده است که احدی جز علی بن ابی طالب نباید به این نام خوانده شود و هرکس بعد یا قبل از وی کس دیگری را به این نام خوانده است کافر بوده است. سپس در جواب پرسنده که چگونه باید سلام کرد گفته است: «بگوئید: السَّلامُ عَلَیْکَ یا بَقیَّةُ اللهُ «و سپس آیهٔ ۸۶ سورهٔ هود را خوانده است که «آنچه خدا برای شما باقی می گذارد (بقیةالله) بهتر است، اگر واقعاً به خدا ایمان دارید.»
«نجم الثاقب»، باب دوّم، ص ۶۱.
آیه: بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ وَمَآ أَنَاْ عَلَیْکُمْ بِحَفِیظٍترجمه: (مال و سرمایهی حلالی که) خداوند (برای شما) باقی گذارده (از مال و ثروتی که در اثر کم فروشی بدست می آورید) برایتان بهتر است اگر ایمان داشته باشید، و من نگهبان شما (بر حفظ ایمانتان و پذیرش این راه) نیستم.تفسیر شیعه:«بقیّت اللَّه» در این آیه به معنای درآمد و سودی است که از یک سرمایهی حلال و خداپسندانه برای انسان باقی می ماند و صد در صد حلال است. امّا در روایات به هرچه که به ارادهی خداوند برای بشریّت باقی می ماند، «بقیة اللَّه» گفته می شود. از جمله به سربازان مؤمنی که پیروزمندانه از جبههی جنگ برمیگردند، زیرا به ارادهی الهی باقی مانده اند. به امام عصر نیز «بقیة اللَّه» می گویند، چون به خواست خداوند برای هدایت مردم ذخیره و باقی نگهداشته شده است. در روایات می خوانیم که یکی از نام ها و اسامی امام دوازدهم شیعیان «بقیة اللَّه» است و بر او به این نام سلام می کنند: «السلام علیک یا بقیة اللَّه فی ارضه». شیعیان اعتقاد دارند که وقتی امام دوازدهم در مکّه ظهور کند، این آیه را تلاوت کرده و می گوید: من آن «بقیّة اللَّه» هستم. البتّه به سایر امامان شیعه نیز لقب «بقیةاللَّه» داده شده است.
۱ - رزق اندک ولی حلال و پاک، بهتر از درآمدهای بسیار، امّا حرام است. «بقیّت اللّه خیر»
۲ - دنیا، فانی و آخرت باقی است، لذا آخرت گرایی بهتر از دنیاطلبی است. «بقیّت اللَّه خیر لکم»

دانشنامه آزاد فارسی

بَقیَّة الله
(بقیه، مصدر به جای اسم فاعل یا اسم مفعول به معنای بازمانده و آنچه از کسی یا چیزی باقی گذاشته شود) در قرآن، اصطلاحی به معنای بازماندۀ نعمت خداوند. ابوالفتوح رازی می گوید «بقیت خداوند، یعنی آنچه خداوند متعال برای ما باقی گذاشته است از حلال». این کلمه در قرآن تنها یک بار در داستان حضرت شعیب (هود، ۸۶) آمده است. در روایاتشیعه، ائمۀ اطهار (ع) به خصوص حضرت قائم (ع) بقیة الله معرفی شده اند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بقیة الله. بقیّة الله در معانی باقی گذارده خداوند، امام معصوم (علیه السلام) و حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به کار رفته است.
بقیه در لغت به معنای باقی مانده، بازمانده و زیادی چیزی آمده است. ← ریشه بقیه این واژه از ریشه «ب ـ ق ـ ی» در برابر فناست، از این رو دربردارنده نوعی ثبات و دوام و به معنای باقی مانده ثابت و پایدار است. بقیه ضرب المثل فضیلت واژه مذکور نزد عرب به صورت ضرب المثلی برای خوبی و فضیلت نیز به کار می رود: «فلانٌ بقیة القوم» یعنی آن شخص از برگزیدگان قوم است. واژه «بقیة الله» در قرآن واژه «بقیة الله» در قرآن دو نوع کاربرد دارد: ← واژه بقیه با اضافه به الله واژه «بقیة الله» در قرآن تنها یک بار و در داستان حضرت شعیب (علیه السلام) آمده است که وی پس از برحذر داشتن قوم خویش از کم فروشی در داد و ستدها فرمود: آنچه خداوند برای شما باقی گذارده بهتر است برای شما، اگر ایمان داشته باشید: «بَقِیَّةُ اللّهِ خَیرٌ لَکُم اِن کُنتُم مُؤمِنینَ». ← واژه بقیه بدون اضافه به الله واژه «بقیه» بدون اضافه به «الله» و دیگر مشتقات از ریشه بقاء در موارد متعددی به کار رفته و در آنها از مسائلی چند سخن به میان آمده است؛ مانند لزوم دوری جستن از سود حاصل از ربا ، ماندگار بودن خدای متعال و آنچه نزد اوست ، باقی ماندن آخرت و رزق الهی و اظهار شگفتی از نبودن بقایایی از نسل قدیم که از فساد در زمین نهی کنند. نتیجه بررسی آیات بررسی آیات یاد شده نشان می دهد که اساساً، بقا و ماندگاری تنها از آن خدای متعال و اسمای حسنای وی و چیزی است که وجهه خدایی داشته: «و یَبقی وجهُ رَبِّـکَ...» یا نزد او باشد: «و ما عِندَاللّهِ باق» و جز آن از بین رفتنی است: «کُلُّ مَن عَلَیها فَان» ، «ما عِندَکُم یَنفَدُ» ، چنان که سودی که از راه حرام (ربا) به دست آید ناپایدار است: «یَمحَقُ اللّهُ الرِّبوا». مقصود از بقیة الله در آیه ربا نظرات مختلفی درباره مقصود از بقیة الله در آیه ربا داده شده است. ← سود حلال مقصود از بقیّة الله در آیه یاد شده سود حلالی است که پس از رعایت پیمانه صحیح و دقیق باقی می ماند ، از این رو مال باقی مانده و متمایز از حرام به «الله» اضافه گشته و چنین اضافه ای حاکی از نوعی شرافت و ارزش است. ← اعم از مال دنیا و غیره برخی گفته اند: مراد از بقیة الله یا مالی است که در دنیا در دست شخص می ماند یا ثواب خدا (که در آخرت به او می رسد) یا خشنودی خداست (که نصیب وی می گردد) و در هر سه صورت بقیة الله خیر است، زیرا اگر مراد از بقیة الله مال باشد خیر بودن آن از این روست که چنین شخصی که در داد و ستد خویش به سود حلال بسنده می کند، مورد اعتماد مردم واقع می شود و معامله او رونق یافته، از این راه درهای روزی بر روی او گشوده می شود و اگر آن را بر ثواب اخروی حمل کنیم، روشن است که دنیا و آنچه در آن است فانی می شود و ثواب و اجر اخروی، جاوید و از این جهت خیر است و اگر آن را به خشنودی خداوند معنا کنیم خیر بودن بقیة اللّه نیازی به توضیح ندارد. ← قسط و عدل برخی محققان، «بقیة الله» را در آیه یاد شده به قسط و عدل تفسیر کرده و گفته اند: خدای سبحان مال را زینت زندگی دنیا می داند ؛ اما قسط و عدل را جزو بقیة الله و باقیات صالحات دانسته، می فرماید: اگر قسط و عدل را رعایت کنید عدل الهی زنده می شود و این برای شما بهتر است و می ماند. ← معانی دیگر مفسران به معانی دیگری نیز مانند اطاعت و انقیاد، رزق، موجود مبارک و ارزشمند و رحمت و فضل اشاره کرده اند. نتیجه گیری از آیه ربا به نظر می رسد همه این موارد از باب بیان مصداق باشد و از این رو بر آنها بقیة الله اطلاق شده است و آیه مورد بحث گرچه در مورد خاصی نازل شده؛ اما با توجه به جامعیت و گستردگی ویژه قرآن می توان بقیّة الله را بر هر وجود سودمند و پایداری که از سوی پروردگار برای بشر مانده و مایه رحمت و خیر و سعادت او شده باشد به کار برد. ← بقیة الله بودن انبیا و اوصیا از این رو انبیای الهی، امامان و رهبران دینی می توانند از بارزترین مصادیق «بقیة الله» باشند، چنان که در جوامع روایی بر ائمه طاهرین (علیهم السلام) تطبیق شده است. ← بقیة الله بودن حضرت ولی عصر چون حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) آخرین امام و تنها بازمانده انبیا و امامان و آخرین ذخیره الهی و یگانه حجت خداوند در روی زمین برای حفظ جوامع انسانی و از بهترین مصداق های اسمای حسنای الهی و مظاهر قسط و عدل است، می تواند از روشن ترین مصادیق «بقیّة اللّه» به شمار آید. ←← گواه بر مدعا گواه این مدعا آن است که افزون بر ادعیه و زیارات، در روایات فراوانی، از آن حضرت به «بقیّة اللّه» تعبیر شده است؛ امام صادق (علیه السلام) فرمود: هرگاه خواستید به او خطاب کنید بگویید: «السلام علیک یا بقیة اللّه». سپس به آیه شریفه «بقیة الله خیر لکم» استشهاد فرمودند. بر پایه روایتی از امام باقر (علیه السلام)اولین جمله ای که امام زمان (عج) هنگام ظهور بر زبان می آورند آیه شریفه «بَقِیَّةُ اللّهِ خَیرٌ لَکُم...» است و آنگاه می فرمایند: «أنا بقیّة اللّه و حجّته و خلیفته؛ منم آنچه خداوند برای شما باقی گذارده و حجت و خلیفه او».

پیشنهاد کاربران

the one who remains with Allah

بنام خدا
با سلام، چندین ایمیل برایم رسید که در خصوص اینکه کلمه یا نام امام مهدی عج که بنده نظر داده بودم مهدی ( بعنوان نام مبارک امام زمان عج ) هم اسم فاعل و هم اسم مفعول هست و برخی دوستان معتقد به یکی از این دو مورد بودند لذا حقیر را به چالش کشاندند و با بررسی چند منبع به این نتیجه رسیدم . بقیه الله از کلمه بقیه هست یعنی بازمانده که در اینجا مقصود حضرت مهدی موعود ( عج ) میباشند واین کلمه بقیه که اشاره به مهدی هست ، لذا مهدی هم به عنوان اسم فاعل و هم اسم مفعول میباشد. دانشنامه امام مهدی در ۱۰ جلد که دارم موعود نامه یا الفبای مهدویت که کتاب بسیار مفیدی هست در منزل بود و سایت دانشنامه اسلامی را بررسی فرمایند . و باز اگر موردی بود ما در خدمتیم و وارد گود زورخانه خواهیم شد. باتشکر.


کلمات دیگر: