بشول

(بَ یا بِ یا بُ ) (ص . ) ۱ - چالاک . ۲ - باهوش . ۳ - کارساز.

بشول. [ ب َ / ب ِ / ب ُ ]( نف مرخم ) گزارنده کارها. ( برهان ) ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). گزارنده کار باشد. ( سروری ) ( از شعوری ). رجوع به شولیدن شود. || داننده و بیننده. ( ازبرهان ) ( انجمن آرا ) ( آنندراج ) ( جهانگیری ). || ( اِمص ) دیدن. دانستن. ( شرفنامه منیری ) ( فرهنگ خطی ) ( سروری ) ( از مؤید الفضلاء ). || گزاردن کار بود. ( اوبهی ) ( فرهنگ خطی ). || برهم زدگی و پریشانی. ( از برهان ) ( سروری ) ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). برهم زدن و پریشان شدن. ( شعوری ) :
بیان طره تو کرد می ولیک دلم
ز بس بشول که دارد بکنه آن نرسید. || ( فعل امر ) صیغه امر بدین معنی یعنی برهم زن و پریشان کن. ( از برهان ) ( از سروری ). رجوع به بشولیدن شود. || صیغه امر یعنی بدان و ببین و کارسازی کن. ( از برهان )( از انجمن آرا ) ( از آنندراج ) ( از جهانگیری ). بمعنی امر بگذاردن کار و دیدن نیز آمده. ( سروری ). مصلحت داشتن. ( شعوری ). بدان و ببین. ( رشیدی ) ( از سروری ). رجوع به بشولیدن شود. || ( ص ) تیزدست و کارآزموده. || چست و چالاک. || باهوش. || ( اِ ) هنگامه و غوغا. ( ناظم الاطباء ).
- کاربشول ؛ کارساز. آنکه کاری انجام دهد :
کاربشولی که خردکیش شد
از سر تدبیر و خرد بیش شد .رجوع به کاربشول و کاربشولی در همین لغت نامه و مبشول در برهان شود.
- لقمه بشول و لقمه بشولی ؛ ظاهراً در ابیات زیر بمعنی فضولی و هرزگی و تجاوز و کنایه از ذکر باشد :
خشمش آنجا که داد نامیه را گوشمال
لقمه بشولی نکرد خار ببزم رطب.زرد گشت از فراق لقمه بشول
روی سرخ من ای سیاهه دول .
انوری [ در هجو قاضی کیرنک ]. ( دیوان چ نفیسی ).

۱. = بشولیدن
۲. بشولنده (در ترکیب با کلمۀ دیگر ): کاربشولی که خِرَد کیش شد / از سر تدبیر و خِرَد بیش شد (ابوشکور: شاعران بی دیوان: ۸۵ ).