کلمه جو
صفحه اصلی

اسفندیار اسفندیاری

دانشنامه عمومی

اسفندیار اسفندیاری (۱۲ اسفند ۱۲۸۸ کرمان، ۱۲ مرداد ۱۳۷۴ تهران) استاد دانشگاه، پژوهشگر و یکی از اولین پیشکسوتان دانش گیاه شناسی ایران است. او اولین ایرانی ست که با مدرک دکتری، دروس بیماری شناسی گیاهی و قارچ شناسی را تدریس کرد و تحقیقات این دو رشته در ایران را آغاز نموده و نتیجه تحقیقات خود را به سبک مقالات تحقیقاتی امروزی منتشر کرده است. او را پدر علم بیماری شناسی گیاهی و قارچ شناسی ایران می دانند.
Petrak, F. und ESFANDIARI, E. 1941. Beiträge zur Kenntnis der iranischen Pilzflora. Ann. Mycol., 39: 204-228.
ESFANDIARI, E. 1946. Contribution a' l'etude de la mycoflore de I' Iran. Depart. Gen. Protect. Plant, Tehran, 34 pp. (in Farsi).
ESFANDIARI, E. 1946. Fusarium juruannum P. Henn. sur la cochenille rouge (Chrysomphalus dictyospermi Morg.) au nord de I' Iran. Entomologie Phytophath. appl., 1: 25-27 (in Farsi with French summary).
ESFANDIARI, E. 1946. Deuxième liste des fungi ramassés en Iran. Entomologie Phytophath. appl., 2: 10-16.
ESFANDIARI, E. 1947. Les phanérogammes parasites en Iran. Entomologie Phytopath. appl., 3: 28-39 (in Farsi with French summery).
ESFANDIARI, E. 1947. Les rouilles de céréales en Iran. Entomologie Phytopath. appl., 4: 67-76 (in Farsi with French summary).
ESFANDIARI, E. 1947. Les maladies des plantes cultivées et des arbres fruitiers des regions subtropicales du nord de l'Iran. Entomologie Phytopath. appl., 5: 1-21 (in Farsi with French summery).
ESFANDIARI, E. 1947. Beiträg zur iranischen Pilzflora. Sydowia, 1: 161-168.
ESFANDIARI, E. 1948. Les charbons des céréales en Iran. Entomologie Phytopath. appl., 6-7: 48-68 (in Farsi with French summery).
ESFANDIARI, E. 1948. Troixième liste des fungi ramassés en Iran. Entomologie Phytopath. appl., 8: 1-12.
ESFANDIARI, E. und Petrak, F. 1950. Pize aus Iran. Sydowia, 4: 11-38.
ESFANDIARI, E. 1951. Quatrième liste de fungi de l'Iran. Entomologie Phytopath. appl., 12-13: 1-26.
ESFANDIARI, E. 1951. Neue iranische Pilze. Sydowia, 5: 366-370.
اسفندیار اسفندیاری در دوازدهم اسفند ۱۲۸۸ در کرمان به دنیا آمد. پدرش رستم خان رفعت الدوله ملقب به اسفندیاری، او را برای تحصیل از کرمان به تهران روانه کرد. اسفندیار دوران ابتدایی و دبیرستان را در مدرسه سن لویی تهران که زیر نظر فرانسویان اداره میشد به پایان رساند. سپس برای ادامه تحصیل راهی فرانسه شد و در مدرسه ملی کشاورزی گرینیون به تحصیل پرداخت. اما به دلیل مشکلات مالی تحصیلاتش را نیمه تمام گذاشت و به ایران بازگشت. پس از مراجعت تحصیلات خود را در مدرسه عالی فلاحت کرج که تابع وزارت کشاورزی بود، ادامه داد تا در سال ۱۳۰۷ در سن نوزده سالگی با مدرک لیسانس از این دانشکده فارغ التحصیل شد.پس از اتمام خدمت نظام وظیفه به دلیل علاقه و شایستگی در فراگیری گیاه شناسی در دوران تحصیل و تسلط کامل به زبان خارجی، در سال ۱۳۰۹ به عنوان معاون و دستیار آقای ژولین گوتیه (به فرانسوی: Julien Gautier) کارشناس و استاد گیاه شناسی مدرسه عالی فلاحت کرج برگزیده شد تا در سال ۱۳۱۴ از طرف مدرسه عالی برای ادامه تحصیل به وین اعزام شد.اسفندیاری در سال ۱۳۱۷ در سن بیست و نه سالگی موفق به کسب مدرک دکترا از مدرسه عالی کشاورزی وین (به آلمانی: Hochschule für Bodenkultur) شد و به ایران بازگشت و به دستیاری پروفسور اروین گائوبای اتریشی (به آلمانی: Ervin Gauba) که مدرس گیاه شناسی دانشکده بود پرداخت. در سال ۱۳۲۰ پس از خروج پروفسور گائوبا از ایران در بحبوحه جنگ جهانی دوم به واسطه ورود متفقین به کشور، عهده دار تدریس دروس گیاه شناسی و بیماری شناسی گیاهی و علفهای هرز شد.در سال ۱۳۲۴ دانشکده کشاورزی کرج از وزارت کشاورزی جدا شد و به دانشگاه تهران پیوست. اسفندیاری در وزارت کشاورزی باقی ماند و فعالیت خود را در بخش تحقیقات گیاه پزشکی وزارت کشاورزی که در آن زمان آزمایشگاه حشره شناسی و دفع آفات نباتی نامیده می شد، ادامه داد. او در همان سال پایه و اساس هرباریوم ایران را بنا نهاد و به همراهی دستیارانش مهندس عین الله بهبودی شاهسون از سال ۱۳۲۴ در بخش گیاه شناسی و علف های هرز، و دکتر قوام الدین شریف از سال ۱۳۲۶ در قسمت قارج شناسی و بیماری های گیاهان در جهت اعتلای هرباریوم کوشید و تا واپسین روزهای عمرش دست از تلاش برنداشت. اسفندیار اسفندیاری در تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۷۴ در سن ۸۶ سالگی و در پنجاهمین سال تأسیس هرباریوم ایران در بیمارستان جم تهران درگذشت.
اسفندیاری تمام طول خدمت دولتی خود را در وزارت کشاورزی گذراند و تنها مدت کوتاهی بین سال های ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۴ خورشیدی، هم زمان با وزارت مهندس منصور عطائی در وزارت کشاورزی، مأمور به خدمت در امور کشاورزی شرکت نفت در آبادان بود.وی در طول خدمت خود عهده دار ریاست اداره کل بررسی ها (۱۳۲۵ تا ۱۳۲۹)، مدیریت کل حفظ نباتات (۱۳۳۴ تا ۱۳۳۸)، معاونت فنی وزیر کشاورزی (۱۳۳۸ تا ۱۳۴۳)، ریاست بخش تحقیقات رستنی ها در مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور (۱۳۴۳-۱۳۵۰)، ریاست مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور (۱۳۴۵ تا ۱۳۵۳) بود. او در سال ۱۳۵۳ (در سن ۶۵ سالگی) از کارهای اداری بازنشسته شد. دکتر اسفندیاری پس از ورود به خدمت دولتی از سال ۱۳۰۹ تا ده روز مانده به زمان فوتش یعنی حدود ۶۵ سال به طور مستمر به عنوان استاد و پژوهشگر گیاه شناسی و قارچ شناسی فعالیت مستمر داشت.او به زبانهای فرانسه، آلمانی و انگلیسی تسلط و به زبان لاتین آشنایی داشت و در سایه فعالیت های تحقیقاتی و علمی اش، در مراکز بین المللی علمی داخل و خارج از کشور کاملاً شناخته شده بود. بر این اساس تعداد زیادی گیاه، قارچ و حشره توسط دانشمندان دیگر به نام و افتخار او نامگذاری شده اند.دکتر اسفندیاری موفق به دریافت مدال لیاقت در کشاورزی از کشور فرانسه در سال ۱۹۵۸، مدال افتخار و حمایل از اتریش در سال ۱۹۶۲، مدال لژیون دونور فرانسه از دست ژنرال دوگل رییس جمهور پیشین فرانسه در سال ۱۹۶۳، مدال خدمت با ستاره از کشور آلمان در سال ۱۹۷۰ و تقدیرنامه حسن انجام خدمت از وزارت کشاورزی ایران در پانزدهم فروردین ۱۳۷۲ شده است.
اسفندیاری بانی هرباریوم ملی گیاهان ایران بود که امروزه با نام هرباریوم ملی گیاهان وزارت جهاد کشاورزی شناخته می شود و در سالنی به نام دکتر اسفندیار اسفندیاری جای دارد. فعالیت قسمت گیاهان گل دار با شروع جمع آوری این نوع رستنی ها در سال ۱۳۲۷ توسط اسفندیاری، پروفسور کارل هاینس رشینگر گیاه شناس معروف اتریشی و پاول آلن گیاه شناس سوئیسی آغاز شد. ابتدا نمونه هایی که اسفندیاری و همراهانش در استان های کرمان، بلوچستان، خراسان و قسمتی از شمال ایران جمع آوری کرده بودند در این هرباریوم قرار گرفت، اما در شصت سال گذشته به غنای این مجموعه افزوده شده است.مسئولیت این هرباریوم در دو دروه، یک بار در سال های ۱۳۲۷ تا ۱۳۲۹ و بار دیگر در سال های ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۵ با دکتر اسفندیاری بوده است. همچنین مسئولیت هرباریوم مجموعه مرجع قارج های وزارت جهاد کشاورزی واقع در سالنی با نام دکتر قوام الدین شریف از بدو تأسیس در سال ۱۳۲۴ تا سال ۱۳۲۹ با دکتر اسفندیاری بود.


کلمات دیگر: