غلامحسین مصاحب

غلامحسین مُصاحب (زادهٔ ۱۲۸۹ تهران - درگذشتهٔ ۲۱ مهر ۱۳۵۸) ریاضی دان و دانشنامه نویس ایرانی بود. به سبب کوشش های او در راه ترویج ریاضیات جدید در ایران وی را «پدر ریاضیات جدید» در ایران می دانند.
علوم تفریحی، ۱۳۰۸
ترمودینامیک و آثار ارتعاشی گازها، ۱۳۱۳
فیزیک، ۱۳۱۳
جبر و مقابلهٔ خیام (تهران ۱۳۱۷). شامل متن عربی و ترجمهٔ فارسی رسالهٔ خیام در جبر و تاریخ ریاضیات تا زمان خیام است. در این کتاب برای نخستین بار جایگاه علمی خیام در ریاضیات به طور مستقل به زبان فارسی شناسانده شده است.
هندسه مسطحه، ۱۳۳۱
مدخل منطق صورت، ۱۳۳۴ انتشارات دانشگاه تهران (در ۷۰۰ صفحه)
فرهنگ اصطلاحات جغرافیایی، (با همکاری احمد آرام، صفی اصفیا، حسین گل گلاب، مصطفی مقربی، ناصح ناطق)، ۱۳۳۸
حکیم عمر خیام به عنوان عالم جبر (انجمن آثار ملی، ۱۳۳۹، ۳۰۰ صفحه) مشتمل بر اثری ناشناخته از خیام در ریاضیات.
آنالیز ریاضی، جلد اول ۱۳۴۸. این اثر اولین کتاب در زمینه آنالیز به زبان فارسی می باشد و به زبانهای بین المللی ترجمه شده است.
تئوری مقدماتی اعداد، جلد اول ۱۳۵۳ (در ۱۳۹۵ صفحه)، جلد دوم ۱۳۵۸ (در ۱۸۰۲ صفحه). این کتاب در سال ۱۳۶۲ موفق به اخذ جایزه بهترین کتاب سال در ایران شد.
منطق ریاضی
توابع مستدیر
جبر و مقابله با جداول لگاریتم
براهین الجبر و المقابله، عمر خیام
تاریخ علوم ریاضی تا زمان عمر خیام
مثلثات (با همکاری احمد ارشمید)
رسم فنی (با همکاری احمد ارشمید)
رسالهٔ دکتری او (On Differentiation and Denjoy – Behaviour of Functions of two real variables)، در جلد چهل و ششم (مورخ سال ۱۹۵۰) مجله انجمن فلسفی کمبریج به طبع رسیده است.
دسیسه های علی دشتی
رساله در باب افراد خانواده های نادرستکار و شیخ علی دشتی
دائرةالمعارف فارسی، جلدهای اول و دوم
غلامحسین مصاحب در سال ۱۲۸۹ در تهران در خانواده ای اهل علم و ادب به دنیا آمد. خاندان مصاحب در نایین از دوران صفویه به این سو شناخته شده هستند و چند تن رجال ادب و هنر از این خاندان برخاسته اند، از جمله ملا مصاحب که در عصر شاه عباس شاعری بنام بود. پدربزرگ او، میرزا غلامعلی، خوشنویس، پدرش طبیب و مادرش شاعر بود. وی ۴ خواهر و برادر داشت.
بعد از انجام تحصیلات مقدماتی وارد دارالمعلمین شد و دورهٔ آن را به پایان رساند و سپس در دارالمعلمین عالی نام نویسی کرد و در رشتهٔ ریاضیات فارغ التحصیل شد. از آن زمان به خدمت وزارت معارف درآمد، و همچنان تحصیلات خود را در علوم قدیم و فلسفه ادامه داد، و علاوه بر ریاضیات، زبانهای عربی و فرانسوی و انگلیسی را نیز در حد عالی فرا گرفت، و با زبانهای روسی و آلمانی نیز آشنایی یافت. در سال ۱۳۰۹ «مجلهٔ ریاضیات مقدماتی و عالی» را تأسیس کرد و یازده شماره از آن را منتشر نمود. از همان سال ها به تألیف کتاب های درسی برای دبیرستان ها پرداخت. در سال ۱۳۱۶ ازدواج کرد، و برای ادامهٔ تحصیل به فرانسه رفت. پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۲۰ تدریس در دانشسرای عالی را آغاز کرد. از ابتدای سال ۱۳۲۲ روزنامهٔ برق را انتشار داد که به دلیل مخالفت های شدید با دولت های وقت و پس از چند بار توقیف از انتشار بازماند.
در سال ۱۳۲۴ برای تکمیل تحصیلات به انگلستان رفت و در سال ۱۳۲۷ به اخذ درجه دکتری در ریاضیات از دانشگاه کمبریج نایل آمد و در همین سال به عضویت انجمن ریاضی دانان انگلیس و انجمن فلسفهٔ کیمبریج نیز درآمد. در انگلستان شاگرد خاص برتراند راسل، ریاضیدان و فیلسوف نامدار انگلیسی بود.

غلامحسین مُصاحِب (۱۲۸۹–۱۳۵۸) ریاضی دان و دانشنامه نویس ایرانی.
• «مصاحب به دلیل خصوصیات شخصی اش، به دلیل عشقی عجیبی که به علم داشت، و به دلیل اقامتش در اروپا و تحصیل اش در کمبریج به ذات و جان علم مدرن راه برده بود.» -> داریوش آشوری
• «آنچه من می توانم گواهی کنم و از نزدیک شاهد آن بوده ام، این بود که او، در میان ما، با دست یافتن به روح علمی استاد بی همتای آموزش روشمندی بود. از این جهت هیچ کس را نمی شناسم که با او همسری تواند کرد.» -> داریوش آشوری
• «همکاری من با دکتر مصاحب کوتاه بود. یعنی هفت- هشت ماه این همکاری تداوم داشت. در ایران کارهایی مثل تألیف فرهنگنامه ها و دایرئالمعارفها به شکل انفرادی نوشته می شود. گویا روح همکاری جمعی نداریم. همه کارها انفرادی است... مصاحب خودش تا ساعت ۱۲ شب می نشست ترجمه ها و مقاله هایی که سفارش داده بود، می خواند و ایرادهای احتمالی را رفع و رجوع می کرد.»، ۱۳۹۴ -> فتح الله مجتبایی