یان تینبرگن (به نروژی: Jan Tinbergen) (زاده ۱۲ آوریل ۱۹۰۳ - درگذشته ۹ ژوئن ۱۹۹۴) اقتصاددان و استاد دانشگاه بود. او یکی از دو نفر برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۹ می باشد، وی به همراه راگنار فریش به خاطر " طرح مدل های پویا و کاربرد آن در مطالعات اقتصادی "، اوّلین جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد.
ویکی پدیای انگلیسی
یان تینبرگن فرزند ارشد از پنج فرزند درک کورنلیس تینبرگن و ژانت ون ایک بود. برادر او Nikolaas «نیکو» تین برگن نیز یک جایزه نوبل را (برای فیزیولوژی، در طول ۱۹۷۳) برای کار خود در رفتارشناسی برنده شد، در حالی که کوچک ترین برادرش (لوک) یک پرنده شناس معروف بود. بین سال های ۱۹۲۱ و ۱۹۲۵، تین برگن ریاضیات و فیزیک را در دانشگاه لیدن تحت نظر پاول ارنفست گذراند. در آن سال ها در لیدن او بحث های متعدد با هندریک لورنتس، پیتر زیمان، و آلبرت انیشتین داشت.
پس از فارغ التحصیلی، تین برگن خدمات اجتماعی خود را در مدیریت یک زندان در روتردام و در دفتر مرکزی آمار (CBS) در لاهه انجام داد. او سپس به دانشگاه لیدن بازگشت و در سال ۱۹۲۹ از پایان نامه دکترا خود با عنوان (مسائل حداکثر و حداقل کردن در فیزیک و اقتصاد) دفاع کرد. این موضوع توسط ارنفست(Ehrenfest) پیشنهاد شد و تین برگن مجاز به ترکیب علایق خود در ریاضیات، فیزیک، اقتصاد و سیاست شد. در آن زمان، CBS یک بخش جدید بررسی کسب و کار و آمار ریاضی تأسیس کرد که تین برگن اولین رئیس آن شد و تا سال ۱۹۴۵ در آنجا مشغول به کار بود. دسترسی به داده های گسترده CBS به تین برگن در آزمایش مدل های نظریش کمک کرد. به موازات، با شروع از سال ۱۹۳۱ او استاد آمار در دانشگاه آمستردام شد، و در سال ۱۹۳۳ به عنوان استاد ریاضیات و آمار مدرسه عالی اقتصاد هلند، روتردام، منصوب شد.
از سال ۱۹۲۹ تا سال ۱۹۴۵ او در دفتر برنامه ریزی مرکزی هلند کار و به مدت کوتاهی به عنوان مشاور به جامعه ملل (۱۹۳۶–۱۹۳۸) خدمت کرده است. او یک سال را به عنوان استاد مهمان در دانشگاه هاروارد گذراند و سپس به مؤسسه اقتصادی هلندی (جانشین مدرسه عالی اقتصاد هلند) بازگشت. به موازات، او خدمات مشاوره ای به سازمان ها و دولت های کشورهای مختلف در حال توسعه، از جمله ترکیه، ونزوئلا، سورینام، اندونزی و پاکستان بین المللی ارائه می داد.
ویکی پدیای انگلیسی
یان تینبرگن فرزند ارشد از پنج فرزند درک کورنلیس تینبرگن و ژانت ون ایک بود. برادر او Nikolaas «نیکو» تین برگن نیز یک جایزه نوبل را (برای فیزیولوژی، در طول ۱۹۷۳) برای کار خود در رفتارشناسی برنده شد، در حالی که کوچک ترین برادرش (لوک) یک پرنده شناس معروف بود. بین سال های ۱۹۲۱ و ۱۹۲۵، تین برگن ریاضیات و فیزیک را در دانشگاه لیدن تحت نظر پاول ارنفست گذراند. در آن سال ها در لیدن او بحث های متعدد با هندریک لورنتس، پیتر زیمان، و آلبرت انیشتین داشت.
پس از فارغ التحصیلی، تین برگن خدمات اجتماعی خود را در مدیریت یک زندان در روتردام و در دفتر مرکزی آمار (CBS) در لاهه انجام داد. او سپس به دانشگاه لیدن بازگشت و در سال ۱۹۲۹ از پایان نامه دکترا خود با عنوان (مسائل حداکثر و حداقل کردن در فیزیک و اقتصاد) دفاع کرد. این موضوع توسط ارنفست(Ehrenfest) پیشنهاد شد و تین برگن مجاز به ترکیب علایق خود در ریاضیات، فیزیک، اقتصاد و سیاست شد. در آن زمان، CBS یک بخش جدید بررسی کسب و کار و آمار ریاضی تأسیس کرد که تین برگن اولین رئیس آن شد و تا سال ۱۹۴۵ در آنجا مشغول به کار بود. دسترسی به داده های گسترده CBS به تین برگن در آزمایش مدل های نظریش کمک کرد. به موازات، با شروع از سال ۱۹۳۱ او استاد آمار در دانشگاه آمستردام شد، و در سال ۱۹۳۳ به عنوان استاد ریاضیات و آمار مدرسه عالی اقتصاد هلند، روتردام، منصوب شد.
از سال ۱۹۲۹ تا سال ۱۹۴۵ او در دفتر برنامه ریزی مرکزی هلند کار و به مدت کوتاهی به عنوان مشاور به جامعه ملل (۱۹۳۶–۱۹۳۸) خدمت کرده است. او یک سال را به عنوان استاد مهمان در دانشگاه هاروارد گذراند و سپس به مؤسسه اقتصادی هلندی (جانشین مدرسه عالی اقتصاد هلند) بازگشت. به موازات، او خدمات مشاوره ای به سازمان ها و دولت های کشورهای مختلف در حال توسعه، از جمله ترکیه، ونزوئلا، سورینام، اندونزی و پاکستان بین المللی ارائه می داد.
wiki: یان تینبرگن