عبّاس کیارستمی (۱۹۴۰–۲۰۱۶) فیلمنامه نویس، تهیه کننده، کارگردان، تدوین گر، گرافیست، نقاش، شاعر و عکاس ایرانی.
• «یک هفته قبل از اینکه اینجا بیایم یکی از فیلمسازانی که سال ها فیلم جنگی ساخته…، گوش من را پیچانده بود که زمانی که ما داشتیم می جنگیدیم کیارستمی داشت دنبال دفترچه دوستش می گشت. خانه دوست کجاست یکی از پربیننده ترین فیلمهایی بود که من ساختم، در واقع همه جای دنیا آن را می شناسند. خانه دوست کجاست ماندگار شد چون راجع به یک ارزش انسانی صحبت می کرد اما فیلم های تو نماند چون تو راجع به یک پریودی از تاریخ ایران حرف زدی که تازه آن پریود هم بچه ها را به هیجان آورد. احمدپور (شخصیت فیلم خانه دوست کجاست) رفت دفترچه را پس داد، اما تو به هیجان آوردی و احمدپورهای دیگر رفتند در جنگ و کشته شدند و حالا پس از سال ها می شود راجع به آنها فکر کرد که چطوری از بین رفتند. در یک جنگی که هیچ مفهومی نداشت.»• «من جنگ را اساساً بیهوده می دانم و به این نمی شود شک داشت. اما مسئول جنگ کسی است که آغازش می کند نه کسی که دفاع می کند. بله هنوز هم می گویم و از این جمله خود ذره ای عقب نشینی نمی کنم که ما درگیر جنگی شدیم که هیچ مفهومی نداشت. اما این جنگ به ما تحمیل شد و نمی خواستیم درگیر این جنگ بی مفهوم شویم. درست است که هردو طرف در جنگ سهیم هستند اما مسئول کسی است که آغاز می کند.»• «سینما را نمی شود یادگرفت یا یاد داد. مسائل تکنیکی یاد داده می شوند اما هنر نه. مدارسِ سینمایی می توانند به درد بخورند اگر به دانشجویان توضیح داده شود روزی که آغاز به کار کردند هر چه یادگرفته اند باید فراموش کنند. مشکل اینجاست که آن ها می خواهند از تمام دانسته های خود در فیلم اولشان استفاده کنند و این ناگوار است.»• «می توانم بگویم بعد از انقلاب تیغ سانسور هیچ کدام از فیلم های من را نگرفته است. سانسور زمانی معنی می دهد که قاعده و قانون وجود نداشته باشد اما ما چون از قبل قواعد را می دانیم، این قابلیت را داریم که خودمان را با شرایط وفق دهیم و بعد برویم سراغ فیلمسازی. من تا امروز چیزی را ساخته ام که دوست داشته ام و این نبوده که به خاطر سانسور، دنبال داستانی آبکی بروم و خودسانسوری کنم».• «من فیلم «ده» را قبول کردم که نشان ندهم، برای اینکه در یک جایی، خیلی خیلی بی ربط و بدون دلیل گفتند که ما این فیلم را نشان نمی دهیم، چون باعث می شود که بچه، نسبت به مادرش بی احترامی کند. در حالی که اگر شما فقط یک بار تلویزیون را باز بکنید، و روابط خانوادگی را در یک سریال تلویزیونی ببینید، مفهوم بی احترامی به خانواده را از این سریال های کوتاه تلویزیونی می توانید ببینید. فیلم «ده» من مطلقاً بی احترامی را نشان نمی دهد. یک عصبیتی بود که باید نشان داده می شد و نشان داده شد. عصبیت که بی احترامی نیست. بی احترامی، دوپهلو حرف زدن است، ایهام است. به کار بردن کلمات زشت و کلمات فرهنگ کوچه است که الان این همه در تلویزیون ما متداول است. حالا شما بفرمایید من چه طور با این قضیه کنار بیایم؟ طبیعتاً کنار نمی آیم.»کیارستمی، عباس. . تهران: آبان، ۱۳۹۶. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۷۳۴۳-۶۶-۱. صفحه ی ۲۶۰. ->
گفت وگو با عباس کیارستمی• «من دربارهٔ هیچ یک از فیلم هایم نظری ندارم.»بدون منبع• «ما باید به دنبال آدم های ویژه بگردیم یا آدم های معمولی در شرایط ویژه.»بدون منبع• «آدم ها اگر خود ناهنجار نباشند چطور می توانند به ناهنجاری دیگران پی ببرند.»بدون منبع• «به ناهنجاری باید هنرمندانه نگاه کرد.»بدون منبع• «سینمایی که در آن دروغ زیاد باشد، جیب بری در تاریکی ست.»مجله چلچراغ• «من سعی دارم در فیلم هایم دروغ را به حداقل برسانم.»مجله چلچراغ• «سبک مثل چهره آدم است. کاری که آدم انجام می دهد خاص است. بنابر این بله، تصور می کنم سبک من وجود داشته باشد. همان طور که تمامی کسانی که در دنیای سینما کار می کنند و فیلم می سازند صاحب سبک هستند. اما تصور نمی کنم که قابل تقلید باشد یا دست کم صد در صد بتوان تقلیدش کرد. اما گاهی در شگفتم که حتی قسمت هایی از کار خودم هم به سبک من تعلق ندارند. بعضی وقت ها سینمای خودم را هم به جا نمی آورم، چه رسد به سینمای دیگران.» ->
ماهنامه سینمایی فیلم – شماره ۳۵۴ – بیستم آبان ۱۳۸۵ – صفحه ۶۷• «برای من به عنوان یک شهروند زندگی در ایران خیلی سخت است، اما به عنوان فیلمساز ایران برایم بهشت است.» ->
وب سایت بی بی سی فارسی• «فیلم های جنگی ایرانی کپی برداری سخیف و پیش پا افتاده ای از سینمای آمریکا هستند که خودشان همدیگر این فرمول های کهنه شده را کنار گذاشته اند.»• : «این فاجعه ای است که اکنون در ایران می گذرد و تنها یک هنرمند در زندان نیست بلکه هنر در زندان است.»• «به نظرم می آید دولت ایران نه فقط با سینماگران مستقلی مثل من یا جعفر پناهی مشکل دارد بلکه اساساً با استقلال سینما و استقلال سینماگر در ایران مشکل دارد. همه ما این را درک می کنیم. آنها دلایل خیلی ساده ای دارند. چون یک فیلم را دوست ندارند فکر می کنند که ما با غرب زد و بند داریم. آنها با سوءتفاهم به فیلم های ما نگاه می کنند.»• «با دستگیری آقای پناهی، حریم بین دولت و سینماگران ایران برداشته شده است، و از حالا به بعد هر اتفاقی ممکن است بیفتد.»• «به نظر من هیچ جایی فرقی با جای دیگر ندارد. به نظرم همه کشورها مثل هم هستند.»• «هرجا کارگاه دارم برای من یادآور استعداد ذاتی دانشجویان ایرانی است که نمی دانم از کجا و نمی دانم چرا؟! تیزهوشی هنرجویان ایرانی را کمتر جایی دیده ام. این را واقعاً می توان به راحتی دید.» «در مصاحبه با »؛ چاپ ۲۲ ژانویه ۲۰۱۳/ ۳ بهمن ۱۳۹۱ ->
روزنامهٔ شرق• «هنرمند واقعی کسی است که از سنتی بسیار کهن می آید، سنتی که شاید می پندارد همه چیز را گفته و نشان داده است، ولی او بدون زحمت خود را با تکنیک های زمانش وفق می دهد و ناگاه یک نگاه، یک صدا، یک حس جدید می آورد. این مورد عباس کیارستمی بود. ما سینما را پیش از او می شناختیم. اما او بدون تقلید از ما، بدون تلاش آشکار، با اجرای هنر خود در سرزمینش، احساسات، ریتم و هیجاناتی را که پیش از او نمی شناختیم، به هدیه آورد.» ->
ژان-کلود کریر• «او دلیل زنده این بود که هنر نمی تواند بایستد، مکث کند، منجمد شود، چراکه از ما قوی تر است، چراکه تنها فعالیت انسانی است که قادر به شکستن تمام موانع است، به خصوص آنهایی که بدون آگاهی در درونمان برپا می کنیم. دلیل اینکه هنر، در یک سطح به خصوص، تنها حریفی است که ما هنوز می توانیم در برابر مرگ آن را به کار گیریم. مرسی عباس.» ->
ژان-کلود کریر• «عباس کیارستمی، هنرمند بزرگ ایرانی بود که سینمایش جهانی حرف می زد و فکر می کرد. او جایگاه والایی در تاریخ سینما دارد. او یک فیلمساز بود و همچنین یک شاعر و عکاس. عباس کیارستمی در آثار ادبی خود به مسائل ریز و روزمره بُعدی خاص و جهانی می بخشید.» ->
فرانسوا اولاند• «نگاه متفاوت و عمیق عباس کیارستمی به زندگی و دعوت انسان ها به صلح و دوستی، دستاوردی ماندگار در هنر هفتم خواهد بود. ->
حسن روحانی• «او یکی از آن هنرمندان نادر با دانش ویژه از دنیا بود که اگر بخواهیم با کلمات ژان رنوآر بزرگ بگوییم: واقعیت همیشه جادو می کند. برای من، این حرف بدنه کاری خارق العاده کیارستمی را جمع بندی می کند. بعضی ها به فیلم های او به عنوان مینیمال اشاره می کنند، اما در حقیقت دقیقاً برعکس آن است هر صحنه از «طعم گیلاس» یا «خانه دوست کجاست؟» پر از زیبایی و سورپرایز است که با صبر و دقت ضبط شده است. من توانستم طی ۱۰ یا ۱۵ سال اخیر عباس را بشناسم. او انسان بسیار خاصی بود ساکت، برازنده، متواضع، خوش سخن و بسیار هوشیار - فکر نمی کنم چیزی را از دست می داد. بسیار کم هم مسیر می شدیم و وقتی این اتفاق می افتاد خیلی خوشحال می شدم. او یک جنتلمن حقیقی بود و واقعاً یکی از بزرگترین هنرمندان ما.» ->
مارتین اسکورسیزی• «... هنر هفتم کشورمان را بین المللی کرد و پیام آزادگی، صلح و دوستی مردم ایران را به سراسر دنیا رساند…» ->
اکبر هاشمی رفسنجانی• «افتخار آفرینی های متعدد آقای کیارستمی برای سینمای ایران در صحنه های بین المللی که نشانگر ذوق و خلاقیت ایشان بود باعث شد نام و خاطره این هنرمند مردمی در تاریخ فرهنگ و هنر ایران ماندگار شود.» ->
محمدرضا عارف• «من در محله ای زندگی می کنم که عباس کیارستمی یکی از افتخارات آن محسوب می شود؛ محله چیذر… عباس کیارستمی مصداق تئوری معروف: «جهانی بیندیشید و محلی زندگی کنید» بود. محله چیذر تهران یک هنرمند جهانی را از دست داد.» ->
علی رضا خمسه• «همیشه شگفت زده ام می کرد؛ موضوعات به ظاهر ساده را با زبانی آن هم به ظاهر و فقط به ظاهر ساده چنان می ساخت که فراموشمان می شد به تماشای فیلم نشسته ایم… ساده، اما تیز و دقیق. آن نگاه پرعطوفت که هرگز موعظه نشد، چشم بر جهان بست، آن جان بی قرار باوقار.• ->
هایده صفی یاری• «بعضی مرگ ها تأثیرگذار هستند و مرگ آقای عباس کیارستمی روی روند فکری، ذهنی و روحی من تأثیر زیادی داشت. مرگ حق است؛ همه ما روزی می میریم. اما رفتن و عزیمت آقای کیارستمی به دیار باقی نه تنها برای من، بلکه برای بسیاری از فیلم سازان جور دیگری رقم خورد. رفتن او جهان فکری من را برای سالیان سال تحت تأثیر خود قرار داد.• ->
علی رضا امینی• «... هنرمندی که امروز به عنوان میراث فرهنگی ایرانی در جهان شناخته می شود… کیارستمی فقط یک فیلم ساز، فقط یک شاعر، فقط یک تصویرگر و عکاس نیست. او همه اینهاست، ولی فقط همه اینها نیست». ->
پرویز پرستویی• «در دوره ای که فیلم هایی پر از قتل، غارت و خونریزی تولید می شدند، کیارستمی با ساخت فیلم های ساده و انسانی اش نشان داد فیلم می تواند سرشار از مهر و دوستی باشد. می گویند همه جهان او را نمی شناسد ولی مگر همه جهان «میکل انژ» را می شناسد؟! این افراد استثنایی، جهان را تکان داده اند و کیارستمی برای سینمای جهان الفبای تازه ای طراحی کرد». ->
ابراهیم حقیقی• «کیارستمی به ما آموخت سینما می تواند پر از مهر و دوستی باشد و قلب های تمام جهان را به هم پیوند دهد. کیارستمی الفبای جدیدی برای سینمای جهان طراحی کردواشخاصی مانند کیارستمی استثنایی هستند.» روزنامه خراسان، شماره: ۱۹۲۹۹–۱۳۹۵ دوشنبه ۲۱ تیر، ص ۷ ->
ابراهیم حقیقی• «کیارستمی فرزند اصیل و خلف این آب و خاک بود. عباس برای آموختن به انباشت اطلاعات نیازی نداشت و این رفتارش مرا یاد لئوناردو داوینچی می انداخت که می گفت نیازی به خواندن ندارد. عباس، عناصر و اتفاقات را نمی دید بلکه آنها را رادیوگرافی می کرد. تأثیر عجیب عباس در جهان به دلیل حساسیت شاعرانه اش بود. یکی دیگر از صفاتش فروتنی بود. او بار گران این شهرت را تحمل کرد و هرگز خود را در دام این نام قرار نداد.» روزنامه خراسان، شماره: ۱۹۲۹۹–۱۳۹۵ دوشنبه ۲۱ تیر، ص ۷ ->
داریوش شایگان• «وسعت وجودی عباس کیارستمی به قدری است که نمی توان دربارهٔ آن به طور کامل سخن گفت. معتقدم نور خداوندی در هنرمندان است و این نور در بین هنرمندان مظلوم بیشتر است. کیارستمی آن قدر ماندگار است که نام او به بلندای تاریخ باقی می ماند.» روزنامه خراسان، شماره: ۱۹۲۹۹–۱۳۹۵ دوشنبه ۲۱ تیر، ص ۷ ->
مسعود کیمیایی• «عباس کیارستمی؛ تو با سینمای فراموش ناشدنی ات زیبایی و پیچیدگی را به دنیا هدیه دادی.» ->
میرا نایر• «عمر کیارستمی یک عمر ساده نبود همان طور که یک هنرمند عادی نبود. او دو وجه تأثیرگذار داشت. یکی وجه شخصی که یک هنرمند بود و در سینما فعالیت اصلی داشت. او نوعی از سینما را ساخت که پیش از او وجود نداشت. جهان سینمای کیارستمی به یک سینمای جدید تبدیل شد. کیارستمی نه بیرونی ماند و نه دور دست بود و بر سینمای جهان تأثیر گذاشت. وجه دیگر با ارزش زندگی کیارستمی این است که او هنرمند جامع الاطرافی بود و این روح پرتکاپوی او تنها در سینما نمی گنجید و فعالیت او در حوزه های مختلف قابل تحسین است. نمی توان آثار او را بدون نگاه به همه جنبه های هنری وی نگاه کرد. میراث کیارستمی گران بهاست و کمتر هنرمندی است در روزهای آخر عمر خود این قدر راضی باشد. او حق دارد بگوید کارش را انجام داده چراکه آمده بود کارش را در این دنیا انجام دهد. او در لحظات آخر زندگی خوشحال بود چون حاصل عمر و زندگی و آثارش باقی خواهد ماند. او در یک قالب نمی گنجید. روزنامه خراسان، شماره: ۱۹۲۹۹–۱۳۹۵ دوشنبه ۲۱ تیر، ص ۷ ->
سیف الله صمدیان• «از شما سپاسگزارم که نام این سرزمین را در جهان، به نامی پراحترام و دلنشین بازگرداندید.• ->
اصغر فرهادی• «کیارستمی ذهن درخشانی داشت و خیلی زود از بین ما رفت.» ->
پیمان معادی• «من از زبان بیزارم، از زبان تلخ، از زبان تند بیزارم، از دستور و کنایه بیزارم، با من به اشاره صحبت کن» ->
بهمن فرمان آرا• «با تعریفی که از «عارف» داریم، کیارستمی «عارف» روزگار ما بود.» ->
سیروس الوند• «هنرمندی بزرگ، خلاق و دوست داشتنی را از دست داده ایم. او هرگز خود را تکرار نکرد. همیشه خلاق بود و راه های نرفته را رفت که دیگران جرات رفتنش را نداشتند و این کار بسیار دشوار بود.» ->
هوشنگ مرادی کرمانی• «همه هنرجویان کارگاه های کیارستمی می گفتند ما در این کارگاه ها سینما یادنگرفتیم بلکه زندگی کردن را یادگرفتیم.» ->
شادمهر راستین• «انسانی بزرگ و خلاق را از دست داده ایم. درگذشت او اتفاق تلخی بود اما امیدوارم سنگ بنایی باشد تا از این به بعد حواسمان به چهره های ماندگارمان باشد. ما آقای کیارستمی را خیلی مفت از دست دادیم. می شد او همچنان در کنار عکس هایش حضور داشته باشد.» ->
عادل فردوسی پور• «از بزرگان مان می خواهم نروند. ما را تنها نگذارند چون دنیا بدون آن ها جای ترسناکی می شود.» ->
حبیب رضایی• «من از ایشان انسانیت و معرفت را یادگرفتم و آن را ادامه خواهم داد.» ->
مهناز افشار• «مگر تو روی بپوشی و فتنه بازنشانی که من قرار ندارم که دیده از تو نشانم» یکی از اشعار مورد علاقه کیارستمی ->
نیکی کریمی• «زندگی و دیگر هیچ. اما پرسشم این است آنچه آقای مهرجویی گفت و این تلخی که بر جان ما تحمیل شده چرا اتفاق افتاده است؟ اما از عباس کیارستمی آموختم باید صبور بود و بدی ها را تحمل کرد. با این حال نمی دانم اگر دربارهٔ خودش چنین می شد چه برخوردی می کرد. ->
محمدعلی سجادی• «هیچ هنرمندی این روزها نمی تواند غمگین نباشد. عباس کیارستمی بزرگ بود و از اهالی امروز بود و با تمام افق های باز نسبت داشت. ->
بیژن بیژنی• «ستایشگر زندگی بود و مناعت طبع داشت. هیچ آدمی بزرگ نمی شود مگر اینکه ظرفیتش را داشته باشد. مرام و روش کیارستمی بود که او را بزرگ می کرد. ->
محمد بزرگ نیا• «جایش همیشه خالی خواهد بود. گنجی بود و گنج را در دل خاک پنهان می کنند تاماندگار باشد. سالهاست نام او بر کتیبه فرهنگ و هنر کشورمان و کل جهان نگاشته شده و تا سال های دور خواهد درخشید.» ->
خسرو سینایی• «سفری دور رفته اما در قلب همه ماست.» ->
اکبر عالمی• «همه ما طوری از مرگ می گوییم که انگار از ما دور است در حالی که بسیار به ما نزدیک است اما چرا این حرف ها را فقط در مراسم تشییع جنازه می زنیم؟ اجازه دهید کیارستمی دنیای جدیدش را تجربه کند چون همه ما باید این دنیا را تجربه کنیم. ->
ابوالحسن داوودی• «انگار نه کسی آمده بود که فخر بفروشد و نه کسی به دنبال خریدن ناز هنرمندان برای عکس یادگاری بود. همه به نوعی خود را صاحب عزا می دانستند و سیاه پوش این مرگ، اما در کمال سادگی و آرامش.»گزارش روزنامه شرق از مراسم خاک سپاری کیارستمی.• «این نخستین بار است که مردم تا این حد رعایت آداب سوگواری هنرمندان را کردند، نه خبری از سلفی های رایج بود و نه درخواستی از هنرمندان که بیایند و در این گرما، عکسی یادگاری بگیرند.»گزارش روزنامه شرق از مراسم خاک سپاری کیارستمی.• «کیارستمی با نگاه شاعرانه و انسانی اش به تنهایی و بی هیچ حمایتی توانست درگاهی تازه، فرهنگی و زیبا به روی ایران باز کند. با مشکلات و محدودیت هایی که در ایران داشت، هرگز به زندگی در جایی دیگر فکر نکرد. سینمای عباس کیارستمی از همه ویژگی هایی که فیلم های امروز را موفق می سازد، برکنار بود. سینمای او ساده بود و انسانی… پایه گذار بخش سینمای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود… کانون سکویی پرتابی بود برای پیروزی های جهانی کیارستمی و مکانی برای آموزش فیلم سازی برای کارگردانان نسل بعدی… در نوسازی و پیشرفت سینمای ایران و سربلندی مردمش نقشی بزرگ داشت.» متن ویراسته ->
فرح پهلوی• «به نظرم فیلم های این کارگردان ایرانی خارق العاده هستند. کلمات نمی توانند احساسات مرا بیان کنند. پیشنهاد می کنم فیلم هایش را ببینید و بعد متوجه می شوید چه می گویم. ساتیا جیت رای که درگذشت خیلی ناراحت شدم اما با دیدن فیلم های کیارستمی خدا را شکر می کنم که جایگزینی برای او پیدا کردیم.» ->
کوروساوا• «اصولاً هنرمندها، همه پیچیده هستند و به نظرم کیارستمی هم شبیه به همه آنها بود و از پیچیدگی خاص خودش برخوردار بود. او مدام در حال کارکردن بود و کل کار در ذهنش بود، کیارستمی شیوه خاص خودش را داشت که کاملاً منحصربه فرد بود، او را نمی شود با هیچ کس دیگر مقایسه کرد.» ->
جاسم غضبان پور• «کارگردان سرشناس آلمانی، فیلم خانه دوست کجاست؟ کیارستمی را یکی از پنج فیلم محبوب خود دانسته است..» ->
ورنر هرتسوک• «کلوزآپ کیارستمی واقعیت را به سینما برمی گرداند، اما آن را سوژه توهم، نقاب و دوسویگی سینما می سازد..» ->
لورا مالوی• «از میان فیلم های دهه ۹۰، فیلمی که بیشتر از همه عمیقاً تکانم داد و به لحاظ شکل و فرم، ماجراجویانه به نظرم آمد زیر درختان زیتون عباس کیارستمی بود..» ->
دیوید بوردول• ->
علی رفیعی