کلمه جو
صفحه اصلی

فرهنگستان زبان ایران

دانشنامه عمومی

فرهنگستان زبان ایران که به فرهنگستان دوم مشهور است، در سال ۱۳۴۷ تأسیس شد. این فرهنگستان تا سال ۱۳۵۷ دایر بود.
برنامهٔ واژه گزینی، که به گزینش معادل های فارسی برای واژگان و اصطلاحات بیگانه، اعم از اروپایی و عربی، اختصاص داشت؛
بررسی و مطالعه دربارهٔ زبان ها و گویشهای ایرانی.
محمّد مقدّم، پایه گذار گروه های آموزشی زبان شناسی دانشگاه تهران، در سال ۱۳۴۲، نُه سال پس از تعطیل شدن فرهنگستان ایران (فرهنگستان اول)، دربارهٔ خطر حضور و هجوم واژه های بیگانه به زبان فارسی هشدار داد. در رسانهها نیز بحث هایی دربارهٔ لزوم حراست از زبان فارسی و پروراندن آن برای جواب گویی، به مقتضای پیشرفت های علمی و فنّی جدید، درگرفت. با این مقدّمات، زمینهٔ بازگشایی فرهنگستان فراهم شد و در پنجم مرداد سال ۱۳۴۷ فرهنگستان زبان ایران (فرهنگستان دوم) تأسیس شد. در این دوره، فرهنگستان در پی تشکیل جلسه های شورای خود در سال ۱۳۴۹، چهار پژوهشکدهٔ واژه گزینی، گردآوری واژه های فارسی، زبان های باستانی و فارسی میانه و دستور را، به همت وزارت فرهنگ و هنر و ده نفر از اعضای پیوسته ایجاد کرد.
برخی از اعضای پیوستهٔ فرهنگستان زبان ایران عبارت بودند از: صادق کیا، محمّد مقدّم، ذبیح بهروز، صادق رضازاده شفق، محمود حسابی، حسین گل گلاب، یحیی ماهیار نوابی، جمال رضایی، سپهبد علی کریملو، و مصطفی مقربی.
این فرهنگستان، پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مدتی فعّال بود؛ سپس در سال ۱۳۶۰، با ادغام یازده مرکز و سازمان تحقیقاتی، که فرهنگستان دوم نیز جزو آن ها بود، مؤسّسهٔ مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) پدید آمد.


کلمات دیگر: