دبستان مذاهب

دبستان مذاهب کتابی است که در آن به دین ها و فرقه های به ویژه خاوری پرداخته شده است. این کتاب از نوشته های متاخر پارسیان هند است. در این کتاب شرحی نیز از داستان زندگی سنتی زرتشت و مزدیسنا آمده است. نویسندهٔ آن موبدی زرتشتی به نام کی خسرو اسفندیار پسر آذرکیوان و از پیروان آذرکیوانیه بوده است. نسخهٔ تصحیح شدهٔ این کتاب به دست رحیم رضازاده ملک به سال ۱۳۶۲ در ایران به چاپ رسیده است. پژوهشگرانی چون هاشم رضی این کتاب را برای پژوهش دربارهٔ مزدیسنا قابل اعتماد نمی دانند.
هاشم رضی، متون شرقی و سنتی زرتشتی، جلد دوم، انتشارات بهجت، شابک ‎۹۶۴-۶۶۷۱-۶۴-۰
می نماید که نویسنده در شرح زندگی زرتشت از دیوان زراتشت نامه پیروی کرده باشد چه که جابه جا شعرهای این کتاب را هم در نثر گنجانده است. نویسنده همچنین می کوشد تا فلسفه ای را که آذرکیوان با آمیزش حکمت اشراق و مزدیسنا در هندوستان پدید آورد را در این کتاب به رخ کشد.
گروهی به غلط محسن فانی را نویسندهٔ این کتاب پنداشته اند. برخی نیز میرذوالفقار اردستانی معروف به موبد را که در سدهٔ یازدهم هجری می زیسته را نویسندهٔ این کتاب دانسته اند.
باید دانست که بهدینان ظاهرپرست همه برآنند که بهمن بر پیکر انسان است و زردشت به جسد عنصری بر آسمان برآمد و بر کیشِ خردمندان آبادی، چنان است که آمدن بهمن به پیکرِ انسانی و گفتن سخن مردم آسا اشارت است بدان که حقیقت آدمی مجرد است و بسیط نه جسم و جسمانی بدین رنگ، یعنی تجرد بهمن بر زردشت ظاهر شد و آنچه با زردشت گفت چشم فروبند. چشم پوشیدن عبارت است از خلع تعلقات و ظلمات بدن عنصری...