شهرستان نور

شهرستان نور از شمال به دریای مازندران، از شرق به شهرستان آمل، از شمال شرق به شهرستان محمودآباد از جنوب به استان تهران، از جنوب غرب به استان البرز و از غرب به شهرستان نوشهر و شهرستان چالوس متصل است. مردم این شهرستان به مازندرانی به گویش نوری که می توان آن را از هموندان گویش کجوری دانست تکلم می کنند.
بخش مرکزی شهرستان نور
دهستان میان بند
دهستان ناتل کنار سفلی
دهستان ناتل کنار علیا
نام نخست شهرستان نور در گذشته رستمدار بوده که متشکل از چهار ناحیه شهری ناتل، بلده، تمیشان و ماهان بوده است. در جدیدترین کشفیات باستان شناسی در این شهر آثاری از دورهٔ اشکانیان پیدا شده است. در تاریخ شهرستان نور به همراه شهرستان نوشهر و شهرستان چالوس ایالت کهن رویان را تشکیل می دادند که گاهی مرز غربی آن تا هوسَم (رودسر فعلی در استان گیلان) نیز ادامه میافت. این شهرستان در غرب استان واقع شده است و مرکز آن شهر نور است. نور یکی از قدیمی ترین نواحی شهرنشین طبرستان (مازندران کنونی) بوده که به گواهی تاریخ رستمدار نام داشته است. رستمدار به منظور شغل قالب مردم که ماهیگیر بوده اند و با قایق به ماهیگیری می پرداختند اطلاق می گشت. تمیشه نام پایتخت بخش ساحلی حکومت رویان بوده که بنای کنونی شهر نور بر آن قرار دارد. نام دیگر قدیمی آن که حتی ساکنان کنونی آن نیز گهگاه به جای نور به کار می برند، سولده است. نام کنونی نور از رودخانه نور گرفته شده که از کوه های البرز سرچشمه می گیرد.
محدوده تاریخی کجور از شمال به دریای مازندران از غرب به رود چالوس از شرق به سولده(نور) و از جنوب به دره نور محدود می شود. منطقه کجور به همراه کلارستاق، لنگا، تنکابن، سختسر و هوسم بخشی از رویان کهن بود که بعدها رسمتدار نام گرفت. رویان کهن از نواحی غربی طبرستان محسوب می شده است.
شهرستان نور در سال های نه چندان دور با نام سولده بخشی از شهرستان آمل بوده است. این شهرستان پس از جدا شدن از آمل دارای سه بخش مرکزی، بلده و چمستان می باشد. بخش مرکزی شهرستان نور شامل شهرهای نور (مرکز شهرستان)، رویان (علمده) و ایزدشهر می باشد و از روستاهای مهم آن عباسا،تاشکوه،لاویج و سلیاکتی است لیکن متعاقب تصویب طرح جامع نور توسط شورایعالی معماری وزارت راه و شهرسازی اکنون منطقه بزرگ و توریستی رستم رود قسمتی از شهرنور محسوب می شود. بخش چمستان به مرکزیت شهری به همین نام در فاصله ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی نور، در مجاورت شهرستان آمل قرار دارد. بخش بلده نیز به مرکزیت شهری قدیمی به همین نام در ۸۵ کیلومتری جنوب شهر نور قرار دارد و پل ارتباطی میان دو جاده مهم هراز و چالوس است.