مثنی

(مُ ثَ نّا) [ ع . ] (اِ.) 1 - دو دو، دوتا دوتا. 2 - حرفی که دارای دو نقطه باشد.

(مُ) [ ع . ] (اِفا.) ثناگوی ، ستایشگر.

مثنی . [ م ُ ث َن ْ نا ] (اِخ ) رجوع به ابوغفار المثنی بن سعد الطائی بصری شود.

مثنی . [ م ُ ] (ع ص ) ثناگو. آنکه ثنا گوید : و ایشان داعی و ذاکر و مثنی و شاکر به بلاد و دیار خود مراجعت نمودند. (ظفرنامه ٔ یزدی چ امیرکبیر ج 2 ص 401). و رجوع به اثناء شود.

مثنی . [ م َ نا ] (ع ص ، ق ) دو دو. (ترجمان القرآن ). دوگان دوگان . (دهار). دو دو و گویند جاؤا مثنی ، ای اثنین اثنین و اثنتین اثنتین . (از محیط الحیط) (از منتهی الارب ) (از آنندراج ) (از ناظم الاطباء) : قل انما اعظکم بواحدة ان تقوموا ﷲ مثنی و فرادی ثم تتفکروا ما بصاحبکم من جنة. (قرآن 46/34). الحمدﷲ فاطرالسموات والارض جاعل الملائکة رسلا اولی اجنحة مثنی و ثلاث ورباع یزید فی الخلق مایشاء ان اﷲ علی کل شی ٔ قدیر. (قرآن 1/35). || (اِ) نام تاری از چهار تار بر بط که بعد از مَثلَث است . (مفاتیح العلوم ). تاردوم عود. ج ، مثانی . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (از محیط المحیط). و رجوع به مثانی شود. || جای گشت وادی . (منتهی الارب ) (آنندراج ). خم رود و جای گشت وادی . (ناظم الاطباء) (از محیط المحیط). || دو زانوی ستور و دو آرنج آن . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || مثنی الایادی ؛ اعاده ٔ احسان بار دوم یا زیاده از آن . || بخشهای زیاد آمده از جزور قمار. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).

مثنی . [ م َ نی ی ] (ع ص ، اِ) دو تا ثوب . (السامی ). اسم پارچه ای است که آن را دو تا و دو تاه گویند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). جامه ٔ دوتاه . || شترعقال بسته . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء).

مثنی . [ م ُ ث َن ْ نا ] (اِخ ) ابن حارثه ٔ شیبانی . وی در دوره ٔ جاهلیت سیادت داشته و در عصر اسلام نیز از فرماندهان سپاه بود و قسمتی از سواد را فتح کرد. (از الانساب سمعانی ). ابن حارثةبن سلمةبن ضمضم الربعی الشیبانی (متوفی به سال 14 هَ .ق ) از صحابه و از فاتحان اسلام و از سرداران بزرگ است . به سال نهم هجری اسلام آورد و در زمان ابوبکر در سواد عراق به غارت پرداخت و ابوبکر خالدبن ولید رابه یاری وی فرستاد و چون خلافت به عمر رسید وی نیز ابوعبیدبن مسعود ثقفی پدر مختار رابا سپاهی به یاری او گسیل داشت و ابوعبید در جنگ کشته شد و مثنی مجروح گردید و عمر دوباره سپاهی به سرداری سعدبن ابی وقاص به کمک وی روانه کرد امامثنی پیش از آنکه سعد به وی پیوندد بر اثر جراحتهایی که برداشته بود درگذشت . (از اعلام زرکلی ). و رجوع به تجارب السلف ص 26 و تاریخ گزیده چ لندن ص 170 و 171 و تاریخ اسلام تألیف فیاض چ 1 ص 122، 123، 126 شود.

مثنی . [ م ُ ث َن ْ نا ] (اِخ ) ابن عمران العائذی مردی شجاع بود و هنگامی که ضحاک بن قیس در عراق خروج کرد با وی بود، ضحاک او را فرمانروایی کوفه داد وهبیره آهنگ وی کرد و زمانی با هم جنگ کردند و سر انجام مثنی کشته شد. (127 هَ .ق ) (از اعلام زرکلی ج 3 ص 834).

مثنی . [ م ُ ث َن ْ نا ] (اِخ ) رجوع به ابوعبداﷲ المثنی بن صباح شود.

مثنی . [ م ُ ث َن ْ نا ] (اِخ ) رجوع به ابومحمد مثنی القطان شود.

مثنی . [ م ُ ث َن ْ نا ] (اِخ ) لقب حسن بن حسن بن علی (ع ). (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).

(از حبیب السیر چ قدیم تهران ، ج 3 ص 2).

مولوی .

مثنی . [ م ُ ث َن ْ نا ](اِخ ) رجوع به ابومنازل مثنی بن مأوی العبدی شود.

مثنی . [ م ُ ث َن ْ نی ] (ع ص ) کسی که دو تا می کند و مضاعف می نماید. (ناظم الاطباء). و رجوع به تثنیه شود.

مثنی . [ م ُ ث َن ْنا ] (اِخ ) ابن اسد خیاط از مشایخ شیعه و روات فقه از ائمه . (ابن الندیم ، یادداشت به خط مرحوم دهخدا).

مثنی .[ م ُ ث َن ْ نا ] (اِخ ) رجوع به ابومنصور مثنی شود.