سرشتن

تخمیر , شکل , مزیج

( مصدر ) ( سرشت سرشد خواهد سرشت بسرش سرشنده سرشته ) ۱ - مخلوط کردن آغشته کردن . ۲ - خمیر کردن . ۳ - خلق کردن آفریدن .

(س رِ تَ ) [ په . ] (مص م . ) ۱ - آغشته کردن ، مخلوط کردن . ۲ - خمیر کردن . ۳ - آفریدن .

سرشتن. [ س ِ رِ ت َ ] ( مص ) پهلوی «سریشتن » [ رجوع کنید به سرشت ]، سریکلی «خیرخ -ام » ( آمیختن ، مخلوط کردن ). مخلوط کردن. آغشته ساختن. خمیر کردن. معجون ساختن. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). خمیر کردن. چیز تر و چیز خشک آمیختن. ( آنندراج ) ( غیاث ). عجین. ( زوزنی ). عجین کردن :
همه تعریف همی خواند از این جای خراب
آنکه بسرشت چنین شخص ترا ز آب و تراب.عطاروار یکچند از کبر و ناز و کشّی
سنبل به عنبر تربر سر همی سرشتی.بگیرند جندبیدستر و شحم الحنظل و بلبل و کندس همه را بکوبند و به آب مرزنگوش بسرشند. ( ذخیره خوارزمشاهی ). و آن را به چیزی که دیر گدازد چون عنبر و لادن و راتیانج بسرشند. ( ذخیره خوارزمشاهی ).
صد رنگ بیامیزم چه سود که در تو
مهری که نبوده ست سرشتن نتوانم.خاک چهل صباح سرشتی بدست صنع
خود بر ثنای لطف براندی ثنای خاک.هرکه یقین را به توکل سرشت
بر کرم الرزق علی اﷲ نوشت.خدایا چون گل ما را سرشتی
وثیقت نامه ما را نوشتی.چنانش بر او رحمت آمدز دل
که بسرشت بر خاکش از گریه گل.یکی بر سر گور گل می سرشت
که حاصل کند زآن گل گور خشت.بیا ساقی آن می که حور بهشت
عبیر ملایک در آن می سرشت. || خلق کردن. ایجاد کردن. به تکوین آوردن :
بار خدایا اگر ز روی خدایی
طینت انسان همه جمیل سرشتی.|| ورز دادن : پاکیزه و بریان و خمیر او ساخته و کوفته و بیخته با وی باید کوفت و می سرشتن تا هموار شود و اگر در سرشتن به آب حاجت آید از آن آب گوشت قطره قطره بر باید چکانید. ( ذخیره خوارزمشاهی ). و کرسنه تازه بگیرند و آرد کنند و آن را [ اسقیل پخته را ] بدین آرد بسرشند و می کوبند و می سرشند تا هموار سرشته شود. ( ذخیره خوارزمشاهی ).

۱. خمیر کردن.
۲. مخلوط ساختن.
۳. آغشته کردن.
۴. [قدیمی، مجاز] خلق کردن.

شِشنیدِن