فضانورد

فضانورد یا کیهان نورد کسی است که پس از گذراندن دورهٔ ویژهٔ کیهان نوردی متناسب، به فضای بیرون از جو کره زمین سفرکرده باشد.
نخستین راهپیمایی فضایی توسط الکسی لئونوف کیهان نورد روسی در ۲۷ اسفند ۱۳۴۳ (۱۸ مارس سال ۱۹۶۵ میلادی) انجام شد. او پس از پوشیدن لباس فضایی از فضاپیمای واسخود-۲ خارج شد و به مدت ۲۰ دقیقه، در حالیکه با کابل مخصوص به فضاپیمای خود متصل بود در فضای بیکران شناور شد. در مدت زمانی که الکسی لئونوف در بیرون از فضاپیمای بسر می برد، این فضاپیما در مدار زمین مسیری از شمال آفریقا تا شرق سیبری را پیمود.
این واژه معمولاً برای فضانوردان حرفه ای بکار می رود، اما بطور کلی به افرادی که به نحوی به فضا سفر کرده اند نیز گفته می شود. مثلاً دانشمندان، پژوهشگران، خلبانان و حتی گردشگران فضایی که تجربه سفر به فضا را داشته باشند، فضانورد تلقی می شوند. گاهی بنا بر برخی از تعریف ها حتی سرنشین یا سرنشینان بعضی از موشک-هواپیماها مانند ایکس-۱۵ را هم می توان فضانورد دانست.
تاکنون بیش از ۵۴۰ فضانورد به فضا سفر کرده اند؛ پانصدمین فضانوردی که به فضا رفت فضانورد آمریکایی کریستوفر کسیدی بود. و رکوردهای ماندن در فضا «در یک دیدار» از یک سال هم گذشته است. رکوردهای ماندن در فضا برای یک فضانورد «در چند دیدار» بیش از ۸۰۰ روز است.
بر اساس تعریف فدراسیون بین المللی هوانوردی (FAI)، پرواز در ارتفاع بالاتر از یکصد کیلومتر «سفر فضایی» محسوب می شود. فدراسیون بین المللی هوانوردی ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری از سطح متوسط دریاها را مرز بین جو زمین و فضا یا به اصطلاح «خط کارمن» نامیده است. در ارتفاع بیشتر از خط کارمن، غلظت جو زمین به دلیل افزایش ناگهانی و شدید دما به قدری کاهش می یابد که می توان از نیروی پسای ناشی از برخورد مولکولهای جو با شئ پرنده صرف نظر کرد. از دیگر سو بر اساس تعریف سازمان فدرال هوانوردی آمریکا، فردی که قادر باشد در ارتفاعی بیش از ۸۰ کیلومتر از سطح زمین پرواز کند، مفتخر به کسب عنوان فضانوردی خواهد شد. این ارتفاع جایی است که لایه مزوسفر تمام می شود.

فضانورد (astronaut)
شخصی که به فضا سفر می کند اصطلاحی کلی و غالباً با مفهومی نزدیک به «کیهان نورد». تا ۲۰۰۱، ناسا (مؤسسۀ ملی هوافضای امریکا) بیش از ۳۵۰ فضانورد را به خدمت گرفت. در امریکا، فضانوردان از «برنامۀ داوطلبان فضانوردی» درخواست پذیرش می کنند و در «دفتر گزینش فضانوردان» مشغول به کار می شوند. فضانوردان «آژانس فضایی اروپا» در «مرکز فضانوردان اروپا» واقع در کلنِ آلمان آموزش می بینند.