فرمانبرداری

فَرمانبُرداری (obedience)
در روان شناسی، اجرای دستورات یا فرمان ها و اطاعت از مراجع قدرت. فرمانبرداری در دهۀ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ درنتیجۀ پژوهش های گستردۀ استنلی_میلگرام (۱۹۳۳ـ۱۹۸۴)، روان شناس امریکایی، به یکی از موضوعات مهم روان شناسی اجتماعی تبدیل شد. او ظاهراً نشان داد که بسیاری از عامۀ مردم از دستوراتی اطاعت می کنند که مستلزم آزار و اذیت دیگران است. اطاعت زمانی توجیه پذیر است که اطاعت نکردن به تنبیه می انجامد، حتی اگر همیشه از نظر اخلاقی توجیه پذیر نباشد؛ اما میلگرام مدعی بود که عموم با اشتیاق دستورات را اجرا می کنند، حتی اگر تهدید تنبیه در میان نباشد. او در آزمایش های خود از آزمودنیها می خواست نقش «معلم» را برای « آموزنده»های ناشناسی ایفا کنند که «همدست» آزمایشگر بودند. به معلم گفته می شد هربار که آموزنده اشتباه کند، با شوک الکتریکی و شدتی فزاینده، ضربه وارد کند. در بعضی از مطالعات وقتی آزمایشگر می خواست ضربه ادامه یابد، تا ۶۰ درصد از آزمودنی ها، با این که می دانستند ضربه ها ممکن است به آموزنده آسیب برساند، به این کار ادامه می دادند. با آن که آزمودنی ها از عمل خود احساس ناخوشایندی داشتند، احساس می کردند که در این کار، آزمایشگر مسئول است.