فزونی

زیادة , غزارة , کثافة , نهایة

افزونی

( ~ . ) (ص . ) نک افزونی .

فزونی. [ ف ُ ] ( حامص ) افزونی. بیشی. زیادتی. ( یادداشت بخط مؤلف ). بسیاری و افزونی و کثرت و زیادتی. ( ناظم الاطباء ). فراوانی :
بگنج و فزونی نگیری فریب
به پی ار فراز آیدت یا نشیب.تو دل را به آز فزونی مسوز
چنین بود تا بود این تیره روز.یکی آنکه از بخشش دادگر
به آز فزونی نگیری گذر.همی تا ز بهر فزونی بود
همیشه تکاپوی بازارگان.از او چون خور و پوشش آمد به دست
دل اندر فزونی نبایدْت ْ بست.چه باید که رنج فزونی بریم ؟
به دشمن بمانیم و خود بگذریم.بنده مشو ز بهر فزونی را
آن را که همچنوی به آزادی.ای طمعکرده بنادانی بعمر هرگزی
با فزونی و کمی مر هرگزی را کی سزی.طالع کارَت ْ به زبونی در است
دل به کمی غم به فزونی در است.ترکیب ها:
- فزونی جستن . فزونی خواستن. فزونی کردن. فزونی گرفتن. فزونی یافتن. رجوع به همین مدخل ها در ردیف خود شود.
|| افزون طلبی. زیاده خواهی. ( یادداشت بخط مؤلف ). برتری خواهی. آز. حرص :
ز آز و فزونی به یکسو شویم
بنادانی خوی خستو شویم.جهان راست باید که باشد بچیز
فزونی حرام است و ناخوب نیز.تو دل را به آز و فزونی مسوز
چنین است و این بود تا بود روز. || پیشی. تقدم. برتری. ( یادداشت بخط مؤلف ) :
مرا داد پیروزی و فَرَّهی
فزونی و دیهیم شاهنشهی. || تفرعن. کبر. نخوت. ( یادداشت بخط مؤلف ). غرور و خودخواهی :
تو از خون چندین سر نامدار
ز روی فزونی درختی مکار.چو من دست خویش از طمع پاک شستم
فزونی از این و از آن چون پذیرم ؟رجوع به فزون و ترکیب های فزون شود. || ( ص نسبی ) زاید. اضافی : اندر خریف دماغ از رطوبتهای فزونی ممتلی گردد. ( ذخیره خوارزمشاهی ). بر لب گوشت فزونی پدید آید همچون توت و بر مقعد همچنان پدید آید و هر دو را باسور گویند. ( ذخیره خوارزمشاهی ).

۱. افزونی، فراوانی، بسیاری.
۲. [مجاز] برتری.
۳. (صفت ) [قدیمی] زیادی، اضافی، مازاد.
۴. [قدیمی، مجاز] حرص.