کلمه جو
صفحه اصلی

مطوعه

فرهنگ فارسی

( اسم ) یا غازیان مردمی بودند که در شهرها داوطلبانه برای جهاد با کفار جمع می شدند و لشکری تشکیل می دادند که سالاری مخصوص داشت . این سالار را سالارغازیان یا سالارغازی مینامیدند . این کار مخصوصا در زمان غزنویان بواسط. لشکرکشیهای هندوستان عنوان داشت .
آنانکه بطوع جهاد کنند بی آنکه واجب گردد بر ایشان .

فرهنگ معین

(مُ طَ وَّ عَ ) [ ع . مطوعة ] (اِ. ) یا «غازیان » مردمی بودند که در شهرها داوطلبانه برای جهاد با کفار جمع می شدند و لشکری تشکیل می دادند که سالاری مخصوص داشت . این سالار را سالار غازیان یا سالار غازی می نامیدند. این کار مخصوصاً در زمان غزنویان به واسطة لشک

(مُ طَ وَّ عَ) [ ع . مطوعة ] (اِ.) یا «غازیان » مردمی بودند که در شهرها داوطلبانه برای جهاد با کفار جمع می شدند و لشکری تشکیل می دادند که سالاری مخصوص داشت . این سالار را سالار غازیان یا سالار غازی می نامیدند. این کار مخصوصاً در زمان غزنویان به واسطة لشکرکشی های هندوستان عنوان داشت .


لغت نامه دهخدا

مطوعة. [ م ُ طَوْ وِع َ ] (ع ص ) آنان که به طوع جهاد کنند بی آنکه واجب گردد بر ایشان . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (غیاث ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). کسانی که بخودی خود به غزو روند. ج ، مطوعون . (مهذب الاسماء). نام مسلمانان و داوطلبان جهاد در جنگهای صلیبی به روزگار ایوبیان . سپاهیان داوطلب مقابل مرتزقة. داوطلب . (یادداشت به خطمرحوم دهخدا) : و سپاه مطوعة و غازیان سپاهی بزرگ با او و حربی بزرگ بود. (تاریخ سیستان ص 153). و چون افشین به حرب بابک بود معتصم با مطوعة به جانب روم رفتند به غزا. (مجمل التواریخ و القصص ، ص 357).هر یکچند بامطوعه به طرسوس رفتی به غزو. (تاریخ بیهق ص 124). از اولیاء دین و مطوعه ٔ اسلام حشمی بسیار و لشکری جرار فراهم کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 289). انصار دین و مطوعه ٔ اسلام صد هزار مرد جمع کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ایضاً ص 393). در این ایام قریب بیست هزار مرد از مطوعه ٔ اسلام از اقصای ماوراءالنهر آمده بودند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ایضاً ص 408).


( مطوعة ) مطوعة. [ م ُ طَوْ وِع َ ] ( ع ص ) آنان که به طوع جهاد کنند بی آنکه واجب گردد بر ایشان. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( غیاث ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). کسانی که بخودی خود به غزو روند. ج ، مطوعون. ( مهذب الاسماء ). نام مسلمانان و داوطلبان جهاد در جنگهای صلیبی به روزگار ایوبیان. سپاهیان داوطلب مقابل مرتزقة. داوطلب. ( یادداشت به خطمرحوم دهخدا ) : و سپاه مطوعة و غازیان سپاهی بزرگ با او و حربی بزرگ بود. ( تاریخ سیستان ص 153 ). و چون افشین به حرب بابک بود معتصم با مطوعة به جانب روم رفتند به غزا. ( مجمل التواریخ و القصص ، ص 357 ).هر یکچند بامطوعه به طرسوس رفتی به غزو. ( تاریخ بیهق ص 124 ). از اولیاء دین و مطوعه اسلام حشمی بسیار و لشکری جرار فراهم کرد. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 289 ). انصار دین و مطوعه اسلام صد هزار مرد جمع کرد. ( ترجمه تاریخ یمینی ایضاً ص 393 ). در این ایام قریب بیست هزار مرد از مطوعه اسلام از اقصای ماوراءالنهر آمده بودند. ( ترجمه تاریخ یمینی ایضاً ص 408 ).

دانشنامه عمومی

مطوعه از ریشه طوع، به افرادی گفته می شد که داوطلبانه گروه های نظامی تشکیل می دادند و به کارهایی از جمله دعوت مردم به دین و جنگ با مخالفان اسلام و کفار در مرزها می پرداختند و به این دلیل که این کار جهاد در راه خدا محسوب می شد نام غازیان به آنان داده شد.در زمان منصور، خلیفه عباسی گروهی در بغداد و کرخ به آزار و اذیت مردم پرداختند و حکومت بخاطر قدرتی که از آنها می گرفت مانعشان نمی شد و مخالفتی با آنها نداشت. به همین دلیل افرادی به نام خالد درویش، سهل بن سلامه انصاری و ابوحاتم که اهل خراسان بودند به پا خواستند و مردم را به امر معروف و نهی از منکر و عمل به کتاب خدا دعوت کردند. گروهی از مردم به آنها پیوستند و نام مطوعه را بر روی خود گذاشتند، آنها در مرزهای اسلامی نیز به مقابله با کفار مشغول شدند. این افراد با ثروتی که خود داشتند و برای ثواب به جنگ با بی دینان می رفتند و در مواقعی گروهی به نام غازی به دستور خلیفه با آنها همراه می شد تا مخالفان را سرکوب کنند. مطوعه سیستان به دو گروه تقسیم می شد: گروهی که از شهرهای اسلامی جمع شده بودند یا با حاکمان خلیفه به سیستان می آمدند و گروه دیگر که از مردم سیستان و شهر بست تشکیل شده بود برای مقابله با خوارج با خلیفه همکاری می کرد و به مطوعه سیستان مشهور بود. این گروه بعد از قدرت یافتن یعقوب بن لیث صفاری وارد سپاه او شدند و در جنگ های یعقوب از خود دلاوری های زیادی نشان دادند. مطوعه اطاعت از خلیفه را واجب می دانست و به همین خاطر یعقوب نتوانست از نیروی آنها برای جنگ با خلیفه استفاده کند. در سیستان مطوعه و عیاران علیه خوارج می جنگیدند و در بیشتر مواقع باهم متحد می شدند همین باعث شد که جداسازی این دو از یکدیگر حداقل در اوایل قدرت یابی صفاریان مقدور نباشد.
یزدانیان، حسین (۱۳۵۳). زندگانی یعقوب لیث. تهران: توس.
عالمی، محمدرضا (۱۳۸۹). «اوضاع سیاسی بست در عصر اول عباسی تا پایان طاهریان». نور.

پیشنهاد کاربران

احمطوٌعه ( پاسبانان شرع )  در عربستان سعودی. عربستان سعودی


کلمات دیگر: