غرقاب

گرداب، آب عمیق که آدمی یاکشتی در آن غرق شود، ضدپایاب، غرقابه هم گفته اند
( اسم ) آب عمیق که شخص را عرق کند گودالی که در بعض نقاط دریا یا رود باشد مقابل پایاب .
دهی است از بخش دهد ز شهرستان اهواز که در ۱۲ هزار گزی شمال دهدز واقع شده و منطقه کوهستانی و هوای آن معتدل است

(غَ ) [ ع - فا. ] (اِمر. ) جای غرق شدن ، جای عمیق در آب . مق . پایاب .

غرقاب. [ غ َ ] ( اِ مرکب ) غرق + آب. آب عمیق را گویند که نقیض پایاب است. ( برهان قاطع ). غرقاب به قلب اضافت به معنی آب عمیق. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). گرداب که در بعض جای دریا باشد. ( از فرهنگ شعوری ) ( از ناظم الاطباء ) :
به ریگ اندر همی شد مرد تازان
چو در غرقاب مرد آشناور.ز کام نهنگان برون آمدیم
ز غرقاب دریای خون آمدیم.گفتی ای خاقانی از غرقاب غم چون میرهی
چون رهم کز پای من تا سر به طوفان درگرفت.بی همنفس خوش نتوان زیست به گیتی
بی دست شناور نتوان رست ز غرقاب.در غرقاب جان جز به کشتی نوح به ساحل سلامت نرسد. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1272 هَ. ق. ص 100 ).
چو افتاد اندرین گرداب کشتی
به ساحل بر ازین غرقاب کشتی.یکی گفتا بدان ماند که در خواب
دراندازد کسی خود را به غرقاب.بدان جان کز چنین صد جان فزون است
که جانم بی تودر غرقاب خون است.چون از دو غرقاب آب و آتش به ساحل خلاص رسید...( جهانگشای جوینی ).
چون به خویش آمد ز غرقاب فنا
خوش زبان بگشود در مدح و ثنا.امروز حالا غرقه ام تا در کناری اوفتم
وآنگه حکایت می کنم گر زنده ام غرقاب را.دست و پایی بزن به چاره و جهد
که عجب در میان غرقابی.کجائی ای که تعنت کنی و طعنه زنی
تو در کناری و ما اوفتاده در غرقاب.|| شعوری در لسان العجم غرقاب را به معنی غرق شونده در آب نیز آورده وبه شعری مخدوش استشهاد کرده است.

---

غرقاب. [ غ َ ]( اِخ ) دهی است از دهستان کنار رودخانه شهرستان گلپایگان ، که در 18هزارگزی شمال خاوری گلپایگان و 15هزارگزی خاوری اتومبیل رو گلپایگان به خمین واقع شده ، و منطقه جلگه و معتدل و سکنه آن 161 تن است و دارای مذهب تشیعاند، زبان آنان لهجه لری فارسی است و آب آن از قنات تأمین می شود. محصول آنجا غلات ، لبنیات ، تریاک و پنبه می باشد و شغل اهالی زراعت و گله داری است و راه مالرو دارد. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 6 ).

---

غرقاب. [ غ َ ] ( اِخ ) دهی است از بخش دهدز شهرستان اهواز که در 12هزارگزی شمال دهدز واقع شده و منطقه کوهستانی و هوای آن معتدل است. سکنه آن 78 تن و شیعه اند و به لهجه لری بختیاری و فارسی سخن می گویند. آب آن از چشمه و قنات است و محصول آنجا غلات و تریاک می باشد و شغل اهالی زراعت و گله داری است و راه مالرو دارد. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 6 ).

۱. قسمت عمیق دریا و مانند آن.
۲. گرداب: کجایی ای که تعنّت کنی و طعنه زنی / تو بر کناری و ما اوفتاده در غرقاب (سعدی۲: ۳۱۹ ).
۳. [مجاز] جای هلاک.
۴. (صفت ) [قدیمی] غرق شده.
۵. (صفت ) [قدیمی، مجاز] کاملاً مشغول و گرفتار.