مترادف مرتب : آراسته، آماده، بسامان، جور، روبراه، مزین، بانسق، بانظم، منتظم، منضبط، منظم، مدون
متضاد مرتب : بی انضباط، غیرمدون، نابسامان، نامرتب
برابر پارسی : پیاپی، پی درپی، پشت سر هم، بسامان، سازمند
مرتب
مترادف مرتب : آراسته، آماده، بسامان، جور، روبراه، مزین، بانسق، بانظم، منتظم، منضبط، منظم، مدون
متضاد مرتب : بی انضباط، غیرمدون، نابسامان، نامرتب
برابر پارسی : پیاپی، پی درپی، پشت سر هم، بسامان، سازمند
فارسی به انگلیسی
in good shape, regular, proper
straight, neat, orderly, periodically, regular, sequential, shipshape, systematic, taut, tidy, trim
فارسی به عربی
انیق , بنظام , جوهری , مرتب , هالة
عربی به فارسی
تر وتميز , مرتب , بطور تر وتميز , بطورمنظم , پاکيزه , منظم کردن , اراستن , مرتب کردن
مترادف و متضاد
آراسته، آماده، بسامان، جور، روبراه، مزین ≠ بیانضباط، غیرمدون، نابسامان، نامرتب
بانسق، بانظم، بسامان، منتظم، منضبط، منظم
مدون
مرتب
مرتب، حروفچین
مرتب
مرتب، از روی متد و روش
مرتب، تر و تمیز
مرتب
خوب، مرتب، مواظبت شده، مهتری شده
راست، صریح، درست، عمودی، مرتب، مستقیم، راحت، بی پرده، رک، سر راست، افقی، بطور سرراست
مواظب، مرتب، پاکیزه، تر و تمیز
سری، مرتب، رده بندی شده
مرتب
مرتب، منظم، سر براه
مرتب، منظم، موظف، سفارش داده شده، فرموده، دارای نظم و ترتیب
حقیقی، معین، مرتب، منظم، عادی، متقارن، پا بر جا، با قاعده
مرتب، پاکیزه، تمیز، شسته و رفته
مواظب، مرتب، پاکیزه، تمیز، نظیف
گماشته، مرتب، منظم
۱. آراسته، آماده، بسامان، جور، روبراه، مزین
۲. بانسق، بانظم، بسامان، منتظم، منضبط، منظم
۳. مدون ≠ بیانضباط، غیرمدون، نابسامان، نامرتب
فرهنگ فارسی
ترتیب داده شده، چیزی که درجای خودگذاشته شده، بانظم وترتیب
( اسم ) ۱- ترتیب داده شده در جای خود قرار داده منظم : به چند راه معروف پیکان مرتب باید نشاند . ۲- در مرتب. خود قرار داده مرتبه دار : وندیمان او همه شعرا بودند چون : امیر ابوعبدالله قرشی و ابوبکر ازرقی ... واینها مرتب خدمت بودند . توضیح این گونه کسان در مجلس شاهان جایی معین داشتند که در آنجا می نشستند و یا می ایستادند . ۳ - ( اسم ) راتبه وظیفه مقرری . ۴ - ( صفت ) راتبه بگیر موظف .
( اسم ) ۱- ترتیب داده شده در جای خود قرار داده منظم : به چند راه معروف پیکان مرتب باید نشاند . ۲- در مرتب. خود قرار داده مرتبه دار : وندیمان او همه شعرا بودند چون : امیر ابوعبدالله قرشی و ابوبکر ازرقی ... واینها مرتب خدمت بودند . توضیح این گونه کسان در مجلس شاهان جایی معین داشتند که در آنجا می نشستند و یا می ایستادند . ۳ - ( اسم ) راتبه وظیفه مقرری . ۴ - ( صفت ) راتبه بگیر موظف .
فرهنگ معین
(مُ رَ تَّ ) [ ع . ] (اِمف . ) ۱ - بانظم و ترتیب . ۲ - ترتیب داده شده .
لغت نامه دهخدا
مرتب. [ م ُ رَت ْ ت َ ] ( ع ص ) در جای خود قرار داده شده. در مرتبه خود قرار گرفته. ( از اقرب الموارد ) ( از متن اللغة ). ترتیب داده شده. ( آنندراج ). راست و درست کرده شده و درجه به درجه در مرتبه و مقام هر کدام آورده شده. ( غیاث اللغات ). متسق. منتظم.بسامان. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). پیاپی. پی در پی.
- مرتب ساختن ؛ منظم کردن. نظم و ترتیب دادن.
- || ترتیب دادن. تعبیه کردن : دو جانبش دو دروازه گشاده و همه را شرفه و کنگره و سنگ اندازمرتب ساخته. ( ظفرنامه یزدی ، از فرهنگ فارسی معین ).
- مرتب شدن ؛ منظم شدن. به ترتیب قرار گرفتن. به جای خود قرار گرفتن : تا بر هر طرفی مردان کار دیده تجربت یافته مرتب شوند. ( جوامعالحکایات ، از فرهنگ فارسی معین ).
- مرتب کردن و مرتب گرداندن ؛ منظم کردن. در صف و ردیف و رده قرار دادن. به خطقرار دادن. به جای خود قرار دادن : حجاج بن یوسف از روی دیگر درآمد با لشکر بسیار و ایشان را مرتب می کرد. ( تاریخ بیهقی ص 188 ). ده انگشت مرتب کرد بر کف. ( گلستان ).
- || آماده و بسیجیده کردن. آراستن و رو به راه کردن : اسب وی به کنیت خواستار و بتعجیل مرتب کردند و باز گشت. ( تاریخ بیهقی ص 380 ).
- || تدوین کردن. ترتیب دادن : و مثال می دهیم که در اصل کتاب مرتب کرده شود. ( کلیله و دمنه )... وخلاصه آن فن باشد مرتب گرداند. ( اوصاف الاشراف ، از فرهنگ فارسی معین ):
به دل دارم ز برق شعله های آه سامانی
مرتب کرده ام از مصرع برجسته دیوانی.
نه شاخ از بر بیخ باشد مرتب
نه بار از بر برگ باشد مهیا.
- مرتب گردانیدن ؛ گماردن : منذر او را [ بهرام گور را ] تربیت نیکو می کرد و پسرش نعمان بن المنذر را در خدمت او مرتب گردانید و چون پنج شش ساله شد... ( فارسنامه ابن البلخی ص 75 ).
|| جایگیر. گمارده. منصوب : و نقیبان با آن قوم تاختند سوی احمد و ساقه و مقدمان که بر لب رود مرتب بودند. ( تاریخ بیهقی ص 352 ). هر چند کمین هاچند بار قصد کرده بودند خواجه احمد کدخدایش و آن قوم که آنجا مرتب بودند احتیاطها کرده بودند. ( تاریخ بیهقی ص 353 ). || راتبه بگیر. موظف. ( فرهنگ فارسی معین ).
- مرتب ساختن ؛ منظم کردن. نظم و ترتیب دادن.
- || ترتیب دادن. تعبیه کردن : دو جانبش دو دروازه گشاده و همه را شرفه و کنگره و سنگ اندازمرتب ساخته. ( ظفرنامه یزدی ، از فرهنگ فارسی معین ).
- مرتب شدن ؛ منظم شدن. به ترتیب قرار گرفتن. به جای خود قرار گرفتن : تا بر هر طرفی مردان کار دیده تجربت یافته مرتب شوند. ( جوامعالحکایات ، از فرهنگ فارسی معین ).
- مرتب کردن و مرتب گرداندن ؛ منظم کردن. در صف و ردیف و رده قرار دادن. به خطقرار دادن. به جای خود قرار دادن : حجاج بن یوسف از روی دیگر درآمد با لشکر بسیار و ایشان را مرتب می کرد. ( تاریخ بیهقی ص 188 ). ده انگشت مرتب کرد بر کف. ( گلستان ).
- || آماده و بسیجیده کردن. آراستن و رو به راه کردن : اسب وی به کنیت خواستار و بتعجیل مرتب کردند و باز گشت. ( تاریخ بیهقی ص 380 ).
- || تدوین کردن. ترتیب دادن : و مثال می دهیم که در اصل کتاب مرتب کرده شود. ( کلیله و دمنه )... وخلاصه آن فن باشد مرتب گرداند. ( اوصاف الاشراف ، از فرهنگ فارسی معین ):
به دل دارم ز برق شعله های آه سامانی
مرتب کرده ام از مصرع برجسته دیوانی.
میرزا بیدل ( آنندراج ).
|| ثابت و استوار گردانیده شده. ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ) ( از متن اللغة ). برقرار. پابرجا. استوار : نه شاخ از بر بیخ باشد مرتب
نه بار از بر برگ باشد مهیا.
خاقانی.
|| مدون. تدوین شده. رجوع به مرتب کردن شود. || در تداول ، کامل. || ملازم . گمارده : و صد مرد سلاح در زیر جامه پوشیده پیرامن انوشروان مرتب بودند. ( فارسنامه ابن البلخی ص 90 ).- مرتب گردانیدن ؛ گماردن : منذر او را [ بهرام گور را ] تربیت نیکو می کرد و پسرش نعمان بن المنذر را در خدمت او مرتب گردانید و چون پنج شش ساله شد... ( فارسنامه ابن البلخی ص 75 ).
|| جایگیر. گمارده. منصوب : و نقیبان با آن قوم تاختند سوی احمد و ساقه و مقدمان که بر لب رود مرتب بودند. ( تاریخ بیهقی ص 352 ). هر چند کمین هاچند بار قصد کرده بودند خواجه احمد کدخدایش و آن قوم که آنجا مرتب بودند احتیاطها کرده بودند. ( تاریخ بیهقی ص 353 ). || راتبه بگیر. موظف. ( فرهنگ فارسی معین ).
مرتب . [ م ُ رَت ْ ت َ ] (ع ص ) در جای خود قرار داده شده . در مرتبه ٔ خود قرار گرفته . (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). ترتیب داده شده . (آنندراج ). راست و درست کرده شده و درجه به درجه در مرتبه و مقام هر کدام آورده شده . (غیاث اللغات ). متسق . منتظم .بسامان . (یادداشت مرحوم دهخدا). پیاپی . پی در پی .
- مرتب ساختن ؛ منظم کردن . نظم و ترتیب دادن .
- || ترتیب دادن . تعبیه کردن : دو جانبش دو دروازه گشاده و همه را شرفه و کنگره و سنگ اندازمرتب ساخته . (ظفرنامه ٔ یزدی ، از فرهنگ فارسی معین ).
- مرتب شدن ؛ منظم شدن . به ترتیب قرار گرفتن . به جای خود قرار گرفتن : تا بر هر طرفی مردان کار دیده تجربت یافته مرتب شوند. (جوامعالحکایات ، از فرهنگ فارسی معین ).
- مرتب کردن و مرتب گرداندن ؛ منظم کردن . در صف و ردیف و رده قرار دادن . به خطقرار دادن . به جای خود قرار دادن : حجاج بن یوسف از روی دیگر درآمد با لشکر بسیار و ایشان را مرتب می کرد. (تاریخ بیهقی ص 188). ده انگشت مرتب کرد بر کف . (گلستان ).
- || آماده و بسیجیده کردن . آراستن و رو به راه کردن : اسب وی به کنیت خواستار و بتعجیل مرتب کردند و باز گشت . (تاریخ بیهقی ص 380).
- || تدوین کردن . ترتیب دادن : و مثال می دهیم که در اصل کتاب مرتب کرده شود. (کلیله و دمنه )... وخلاصه آن فن باشد مرتب گرداند. (اوصاف الاشراف ، از فرهنگ فارسی معین ):
به دل دارم ز برق شعله های آه سامانی
مرتب کرده ام از مصرع برجسته دیوانی .
|| ثابت و استوار گردانیده شده . (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). برقرار. پابرجا. استوار :
نه شاخ از بر بیخ باشد مرتب
نه بار از بر برگ باشد مهیا.
|| مدون . تدوین شده . رجوع به مرتب کردن شود. || در تداول ، کامل . || ملازم . گمارده : و صد مرد سلاح در زیر جامه پوشیده پیرامن انوشروان مرتب بودند. (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 90).
- مرتب گردانیدن ؛ گماردن : منذر او را [ بهرام گور را ] تربیت نیکو می کرد و پسرش نعمان بن المنذر را در خدمت او مرتب گردانید و چون پنج شش ساله شد... (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 75).
|| جایگیر. گمارده . منصوب : و نقیبان با آن قوم تاختند سوی احمد و ساقه و مقدمان که بر لب رود مرتب بودند. (تاریخ بیهقی ص 352). هر چند کمین هاچند بار قصد کرده بودند خواجه احمد کدخدایش و آن قوم که آنجا مرتب بودند احتیاطها کرده بودند. (تاریخ بیهقی ص 353). || راتبه بگیر. موظف . (فرهنگ فارسی معین ).
- پیک مرتب یا سواران مرتب ؛ که در فواصل معینی بین ولایات گمارده می شدند تا نامه یا پیغام را دست به دست کرده و به مقصد برسانند :
خود بدویدی بسان پیک مرتب
خدمت او را گرفته چامه به دندان .
متواتر شده ست نامه ٔ فتح
گشته ره پر مرتب و جماز.
خبر به زودی به بندگان رسید که سواران مرتب ایستانیده بودند بر راه سرخس آوردن اخبار را. (تاریخ بیهقی ). و بوسهل و سوری سواران مرتب داشته اند بر راه سرخس تا به نشابور. (تاریخ بیهقی ).
|| پرورده : بصل مرتب ؛ سرکه پیاز. (یادداشت مرحوم دهخدا). || (اِ) راتبه . وظیفه . مقرری . (دزی ج 1 ص 508 از فرهنگ فارسی معین ) : گفت ای جوانمرد این مسجد را مؤذنانند قدیم و هر یک را پنج دینار مرتب داشته ام . (گلستان ).
- مرتب ساختن ؛ منظم کردن . نظم و ترتیب دادن .
- || ترتیب دادن . تعبیه کردن : دو جانبش دو دروازه گشاده و همه را شرفه و کنگره و سنگ اندازمرتب ساخته . (ظفرنامه ٔ یزدی ، از فرهنگ فارسی معین ).
- مرتب شدن ؛ منظم شدن . به ترتیب قرار گرفتن . به جای خود قرار گرفتن : تا بر هر طرفی مردان کار دیده تجربت یافته مرتب شوند. (جوامعالحکایات ، از فرهنگ فارسی معین ).
- مرتب کردن و مرتب گرداندن ؛ منظم کردن . در صف و ردیف و رده قرار دادن . به خطقرار دادن . به جای خود قرار دادن : حجاج بن یوسف از روی دیگر درآمد با لشکر بسیار و ایشان را مرتب می کرد. (تاریخ بیهقی ص 188). ده انگشت مرتب کرد بر کف . (گلستان ).
- || آماده و بسیجیده کردن . آراستن و رو به راه کردن : اسب وی به کنیت خواستار و بتعجیل مرتب کردند و باز گشت . (تاریخ بیهقی ص 380).
- || تدوین کردن . ترتیب دادن : و مثال می دهیم که در اصل کتاب مرتب کرده شود. (کلیله و دمنه )... وخلاصه آن فن باشد مرتب گرداند. (اوصاف الاشراف ، از فرهنگ فارسی معین ):
به دل دارم ز برق شعله های آه سامانی
مرتب کرده ام از مصرع برجسته دیوانی .
میرزا بیدل (آنندراج ).
|| ثابت و استوار گردانیده شده . (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). برقرار. پابرجا. استوار :
نه شاخ از بر بیخ باشد مرتب
نه بار از بر برگ باشد مهیا.
خاقانی .
|| مدون . تدوین شده . رجوع به مرتب کردن شود. || در تداول ، کامل . || ملازم . گمارده : و صد مرد سلاح در زیر جامه پوشیده پیرامن انوشروان مرتب بودند. (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 90).
- مرتب گردانیدن ؛ گماردن : منذر او را [ بهرام گور را ] تربیت نیکو می کرد و پسرش نعمان بن المنذر را در خدمت او مرتب گردانید و چون پنج شش ساله شد... (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 75).
|| جایگیر. گمارده . منصوب : و نقیبان با آن قوم تاختند سوی احمد و ساقه و مقدمان که بر لب رود مرتب بودند. (تاریخ بیهقی ص 352). هر چند کمین هاچند بار قصد کرده بودند خواجه احمد کدخدایش و آن قوم که آنجا مرتب بودند احتیاطها کرده بودند. (تاریخ بیهقی ص 353). || راتبه بگیر. موظف . (فرهنگ فارسی معین ).
- پیک مرتب یا سواران مرتب ؛ که در فواصل معینی بین ولایات گمارده می شدند تا نامه یا پیغام را دست به دست کرده و به مقصد برسانند :
خود بدویدی بسان پیک مرتب
خدمت او را گرفته چامه به دندان .
رودکی .
متواتر شده ست نامه ٔ فتح
گشته ره پر مرتب و جماز.
فرخی (دیوان چ دبیرسیاقی ص 202).
خبر به زودی به بندگان رسید که سواران مرتب ایستانیده بودند بر راه سرخس آوردن اخبار را. (تاریخ بیهقی ). و بوسهل و سوری سواران مرتب داشته اند بر راه سرخس تا به نشابور. (تاریخ بیهقی ).
|| پرورده : بصل مرتب ؛ سرکه پیاز. (یادداشت مرحوم دهخدا). || (اِ) راتبه . وظیفه . مقرری . (دزی ج 1 ص 508 از فرهنگ فارسی معین ) : گفت ای جوانمرد این مسجد را مؤذنانند قدیم و هر یک را پنج دینار مرتب داشته ام . (گلستان ).
مرتب . [ م ُ رَت ْ ت ِ ] (ع ص ) منظم کننده . ترتیب دهنده . در ترتیب و نظم آورنده . (ناظم الاطباء). || مرتبه دار. این گونه کسان در مجلس شاهان جائی معین داشتند که در آنجا می نشستند و یا می ایستادند. (فرهنگ فارسی معین ) : دبیری معروف مرتب بودی در درگاه کی مرتبت هاء مردم نگاه داشتی از فرزندان تا اصفهبدان تا سرهنگان تا حاجبان . (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 49). و اینها مرتب خدمت بودند و آینده و رونده بسیار بودند همه از او مرزوق و محفوظ. (چهار مقاله ). ایاز را بخواند و آن زلفین بریده بدید سپاه پشیمانی بر دل او تاختن آورد... و از مقربان و مرتبان کس را زهره ٔ آن نبود که پرسیدی که سبب چیست . (چهارمقاله ). || کسی که صنوف مرتب سازد. (از سمعانی ). || ثابت کننده . استوارکننده . (ناظم الاطباء). نعت فاعلی است از ترتیب . رجوع به ترتیب شود.
فرهنگ عمید
۱. آنچه اجزای آن در جای خود گذاشته شده، بانظم.
۲. (قید ) دائماً، همیشه.
۳. منسجم، استوار.
۴. (اسم، صفت ) [قدیمی] آن که راتبه و مواجب می گرفته است.
* مرتب کردن (ساختن ): (مصدر متعدی ) نظم وترتیب دادن.
۲. (قید ) دائماً، همیشه.
۳. منسجم، استوار.
۴. (اسم، صفت ) [قدیمی] آن که راتبه و مواجب می گرفته است.
* مرتب کردن (ساختن ): (مصدر متعدی ) نظم وترتیب دادن.
۱. آنچه اجزای آن در جای خود گذاشته شده؛ بانظم.
۲. (قید) دائماً؛ همیشه.
۳. منسجم؛ استوار.
۴. (اسم، صفت) [قدیمی] آن‌که راتبه و مواجب می‌گرفته است.
⟨ مرتب کردن (ساختن): (مصدر متعدی) نظم‌وترتیب دادن.
فرهنگ فارسی ساره
بسامان، سازمند
پیشنهاد کاربران
در پارسی " راینش" از بن " راینیدن" به معنای مرتب کردن، منظم کردن .
راینشگر = مرتب کننده ، ترتیب دهنده ، ناظم.
راینشگر = مرتب کننده ، ترتیب دهنده ، ناظم.
چینش مند، چینش مدارانه
جابجا
مرتب کن : جابجا کن
مرتب کن : جابجا کن
سر و سامان دادن ( مرتب کردن )
بسامان
کلمات دیگر: