سوگیری

سوگیری یا سوگرایی، تمایل به جانبداری از یک نظریه یا قضیه بدون بررسیِ درستی یا نادرستی آن است و با خودداری و امتناع از در نظر گرفتن دیدگاه های جایگزین منطقی همراه است. سوگیری غالباً به طور ناآگاهانه در داوری شخص اثر می گذارد و غالباً به سوءتفاهم و تعارض می انجامد. افراد می توانند در دفاع یا در برابر یک فرد، قومیّت، ملّت، مذهب، طبقهٔ اجتماعی، حزب سیاسی و اُلگوهای نظری و ایدئولوژیک در حوزه های علمی دچار سوگیری شوند. سوگیری به معنی یک جانبه گرایی و فاقد دیدگاه بی طرفانه یا نداشتن یک ذهن باز است. سوگیری می تواند به شکل های مختلف نمود یابد و با پیشداوری و شهود مربوط است.
تعصب
پیش داوری
جزم اندیشی
خطای بنیادی برچسب زدن
سوگیری پس نگر
سوگیری بازیگر-مشاهده گر
ایدئولوژی
عقیده
در علم و مهندسی، سوگیری یک خطای سیستماتیک است. نتایج سوگیری آماری از یک نمونهٔ ناعادلانهٔ جمعیتی، یا از فرایند برآوردی است که نتایج دقیقی را به طور متوسط و سرشکن به دست نمی دهد.
سوگیریِ شناختی تکرار یا پافشاری اشتباه در اندیشیدن، ارزیابی، یادآوری یا دیگر فرایندهای شناختی و الگوی انحراف از استانداردها در قضاوت است و به موجب آن نتایج استنتاجی، ممکن است نامعقول باشند. سوگیریِ شناختی الگویی است که در قضاوت و استدلال، انحراف ایجاد کرده و به موجب آن، نتیجه گیری هایی که در مورد سایر افراد و موقعیت ها انجام می گیرد ممکن است به شکلی غیرمنطقی صورت گیرند. افراد، «واقعیت اجتماعی ذهنی» شان را از طریق مشاهدهٔ ورودی ها شکل می دهند. شکل گیری «واقعیت اجتماعی» یک فرد، رفتار وی در جامعه را دیکته می کند و نه ورودی های عینی او؛ بنابراین سوگیری شناختی، در نهایت ممکن است به تحریف ادراکی، قضاوت نادرست، تفسیر غیرمنطقی یا آنچه که به طور گسترده، بی خردی نامیده می شود، منجر شود.
بر پایهٔ «اثر لنگر انداختن»، معمولاً اولین گزینه های ارائه شده، تأثیر به سزایی در انتخاب افراد بین گزینه های موجود دارند. زمانی که «سوزن فکر» و تصمیم گیری فرد بر روی مورد خاصی «گیر» کند، تصمیم گیری ها و قضاوت های آتی وی در طی مقایسهٔ موارد موجود با مورد یا موارد اولیه شکل می گیرند. یک طراح سؤال می تواند از جهت گیری های شناختی مغز افراد، در به دام انداختن آن ها و کسب نتیجهٔ دلخواه، کمال استفاده را ببرد.