بنیادگرایی

بنیادگرایی یا فاندامنتالیسم به طور جوهری به معنای محور قرار دادن مفاهیم حداکثری دین یا یک ایدئولوژی در تمام شئون اندیشه و سبک زندگی است. در مطالعه همسنجشی ادیان، منظور از بنیادگرایی چندین برداشت متفاوت از تفکّر و عمل دینی است، از طریق تفسیر تحت الّفظی متون دینی همانند انجیل یا قرآن و همین طور گاهی نهضت های ضدمدرنیست در ادیان گوناگون است.
علل رشد بنیادگرائی مذهبی در جهان - نوشته باب آواکیان صدر حزب کمونیست انقلابی آمریکا
بنیادگرایی مذهبی
How the CIA created Osama bin Laden
نقش غرب و بریتانیا در برآمدن بنیادگرایی
بنیادگرایی یک پدیدهٔ تاریخی است، که صفت بارز آن مقاوت بر سر اصول در قلب فرهنگ است، حتی در جایی که ممکن است فرهنگ به ظاهر تحت تأثیر دین پیروان آن فرهنگ باشد. این اصطلاح همچنین می تواند به طور خاص به این باور شخص اطلاق شود که فهم او از متون دین، علیٰ رغم هر امر دیگر و مدّعیّات دانشمندان در مورد تناقضات احتمالی، بدون اشتباه و در طول تاریخ همواره درست بوده است. در اندیشهٔ بنیادگرایی این احتمال وجود دارد که فرد بخواهد اندیشهٔ خود را (چه دینی و چه غیر دینی) به دیگران تحمیل کند؛ امّا از متن و جوهر بنیادگرایی به خودی خود چنین تحمیلی بیرون نمی آید .
بنیادگرایی، آن گونه که امروزه به کار برده می شود، صرفاً یک اصطلاح تازه به وجود آمده است که تا حدّ زیادی به بافت های تاریخی و فرهنگی پروتستانیسم (به عنوان مثال جدال بین بنیادگرایان و نوگرایان در کلیسای پرسبای ترین) در سال های دههٔ ۱۹۲۰ ایالات متحدّه مرتبط می شود. از آن زمان به بعد این اصطلاح به کشورهای دیگر 'صادر' شده و در مورد ادیان مختلفی از جمله بودائیسم، یهودیت و اسلام به کار برده شده است. نباید بنیادگرایی را با نهضت احیاگران که قدمت خیلی بیش تری دارد و صرفاً خاصّ آمریکای قرن بیستم نیست، اشتباه بگیریم.این واژه برای بار نخست در جنبشی اعتراضی، علیه گرایش های «عصری سازی» در درون شاخهٔ پروتستانیسم ایالات متحدهٔ آمریکا در اواسط سدهٔ ۱۹ میلادی به کار رفت. واژهٔ بنیادگرایی به وسیلهٔ سلسله مقالاتی که در آغاز سدهٔ ۱۹ در آمریکا تحت عنوان «The Fundamentals of Truth» (بنیادهای حقیقت) نشر گردید، پدیدار شد و ضدّ یزدان شناسی نوین بود.
بسیاری از گروهایی که از آن ها به عنوان بنیادگرا یاد می شود غالباً به خاطر معانی ضمنی منفی ای که این اصطلاح دارد و همین طور به دلیل این که آن ها را با بعضی گروه های مخالف در یک دسته قرار می دهد، نمی خواهند این اصطلاح در مورد آن ها به کار برده شود.