مختصات: ۳۸°۵۸′۴۵٫۷۵″ شمالی ۴۵°۲۸′۲۳٫۷۱″ شرقی / ۳۸٫۹۷۹۳۷۵۰°شمالی ۴۵٫۴۷۳۲۵۲۸°شرقی / 38.9793750; 45.4732528
بخش مرکزی شهرستان جلفا
دهستان شجاع
دهستان ارسی
دهستان داران
شهرستان جلفا یکی از شهرستان های استان آذربایجان شرقی است که در ناحیهٔ شمال غربی این استان واقع شده است. مرکز این شهرستان شهر هادی شهر (جلفا) است (پیش از آن: جلفا). شهرستان جلفا پیشتر یکی از بخش های شهرستان مرند محسوب می شد که به دلیل تجاری بودن و مهم بودن به شهرستانی مستقل تبدیل شد.
شهرستان جلفا در شمال کوه کیامکی داغ و در حاشیهٔ جنوبی رود ارس واقع است. این شهرستان از جنوب به شهرستان مرند و شهرستان ورزقان، از شرق به شهرستان کلیبر، از غرب به استان آذربایجان غربی و از شمال به جمهوری آذربایجان و ارمنستان محدود است. این شهرستان در گذشته تابع شهرستان مرند بود که بعداً با الحاق برخی روستاهای دیزمار ارسباران به مرکزیت خاروانا تحت عنوان بخش سیه رود یا دیزمار غربی به شهرستان تبدیل شد. بیشتر مکان های تاریخی و اماکن مذهبی و جنگلی-توریستی این شهرستان در دیزمار غربی و در روستاهای کردشت، اشتبین، نوجمهر، دوزال و … قرار دارند.
جمعیت شهرستان جلفا طبق آخرین آمار که بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ منتشر شده است، ۶۱٬۳۵۸ نفر می باشد که از این تعداد ۵۳٬۳۵۲ نفر در بخش مرکزی و ۸٬۰۰۶ نفر در بخش سیه رود ساکن اند. هم چنین جمعیت شهر جلفا ۸٬۸۱۰ نفر، شهر هادی شهر ۳۴٬۳۴۶ نفر و شهر سیه رود ۱٬۵۴۸ نفر است. زبان همه اهالی ترکی آذربایجانی بوده و همگی پیرو شیعه ۱۲ امامی هستند. اهالی شهر جلفا آذربایجانی بوده و به زبان ترکی آذربایجانی و با لهجهٔ محلی خود سخن می گویند. شغل اکثر ساکنین این شهر کشاورزی و دامداری است. البته به دلیل مرکزیت و اداری بودن جلفا و وجود ادارات مختلف دولتی و خصوصی در آن، عده ای نیز به کار در این گونه مراکز مشغول شده اند و عده ای از مردم این شهر نیز به کار تجارت با آنسوی مرز مشغولند.از شخصیت های نام آور این منطقه می توان به امیر سیه سرانی پژوهشگر حوزه مهندسی دریا اشاره نمود.
بخش مرکزی شهرستان جلفا
دهستان شجاع
دهستان ارسی
دهستان داران
شهرستان جلفا یکی از شهرستان های استان آذربایجان شرقی است که در ناحیهٔ شمال غربی این استان واقع شده است. مرکز این شهرستان شهر هادی شهر (جلفا) است (پیش از آن: جلفا). شهرستان جلفا پیشتر یکی از بخش های شهرستان مرند محسوب می شد که به دلیل تجاری بودن و مهم بودن به شهرستانی مستقل تبدیل شد.
شهرستان جلفا در شمال کوه کیامکی داغ و در حاشیهٔ جنوبی رود ارس واقع است. این شهرستان از جنوب به شهرستان مرند و شهرستان ورزقان، از شرق به شهرستان کلیبر، از غرب به استان آذربایجان غربی و از شمال به جمهوری آذربایجان و ارمنستان محدود است. این شهرستان در گذشته تابع شهرستان مرند بود که بعداً با الحاق برخی روستاهای دیزمار ارسباران به مرکزیت خاروانا تحت عنوان بخش سیه رود یا دیزمار غربی به شهرستان تبدیل شد. بیشتر مکان های تاریخی و اماکن مذهبی و جنگلی-توریستی این شهرستان در دیزمار غربی و در روستاهای کردشت، اشتبین، نوجمهر، دوزال و … قرار دارند.
جمعیت شهرستان جلفا طبق آخرین آمار که بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ منتشر شده است، ۶۱٬۳۵۸ نفر می باشد که از این تعداد ۵۳٬۳۵۲ نفر در بخش مرکزی و ۸٬۰۰۶ نفر در بخش سیه رود ساکن اند. هم چنین جمعیت شهر جلفا ۸٬۸۱۰ نفر، شهر هادی شهر ۳۴٬۳۴۶ نفر و شهر سیه رود ۱٬۵۴۸ نفر است. زبان همه اهالی ترکی آذربایجانی بوده و همگی پیرو شیعه ۱۲ امامی هستند. اهالی شهر جلفا آذربایجانی بوده و به زبان ترکی آذربایجانی و با لهجهٔ محلی خود سخن می گویند. شغل اکثر ساکنین این شهر کشاورزی و دامداری است. البته به دلیل مرکزیت و اداری بودن جلفا و وجود ادارات مختلف دولتی و خصوصی در آن، عده ای نیز به کار در این گونه مراکز مشغول شده اند و عده ای از مردم این شهر نیز به کار تجارت با آنسوی مرز مشغولند.از شخصیت های نام آور این منطقه می توان به امیر سیه سرانی پژوهشگر حوزه مهندسی دریا اشاره نمود.
wiki: نخجوان در جمهوری آذربایجان است. شهر جلفای کهن که در این ناحیه واقع بود از شهرهای بزرگ ارمنی نشین بود که نزد ارمنیان با نام جوغا نامیده می شد. ارمنی ها اکنون آن ناحیه را «هین جوغا» به معنی جلفای کهنه، می نامند.
ویکی پدیای انگلیسی.
سفرنامه شاردن.
شاردن فرانسوی در زمان پادشاهی شاه عباس دوم و جانشینش شاه سلیمان سه بار به ایران سفر کرد و از جلفای کهنه گذر کرد.در سفرنامه شاردن می خوانیم:
این جلفا را از آن جهت جلفای کهنه می گویند که از جلفای تازه که روبروی اصفهان ساخته شده باز شناخته شود ولی اکنون تنها یاد آن در برخی خاطرها به جا مانده است.جلفای کهنه در طول کناره رود ارس و در شیب یک کوه واقع بود گذرگاه های سخت گذر داشته و با برجها و حصارهای کوچکی نگهبانی می شده است.ارامنه می گویند این جلفا در زمان های گذشته چهار هزار خانه داشته است اما اگر مکان سنجش ویرانه های موجود باشد می توان باور که در زمان آبادانی نیز بیش از نصف این مقدار خانه نداشته است. طرح و نقشه جلفای کهنه بسیار خوش نما و همانند یک آمفی تئاتر طولانی است. در زمان حاضر در این ویرانه شهرک سی خانوار زندگی می کنند که همه ارمنی می باشند.جلفا را شاه عباس بزرگ ویران کرد و همه ذوق و هنر و صنعتگری و هنری را که برای بر پا داشتن شهری بدان استحکام و استواری به کار رفته بود به خاک سپرد. همان عاملی که شاه را به ویران کردن نخجوان و دیگر شهرهای هم مسیر آن وادار کرده بود وی را به خراب کردن جلفا برانگیخت.او بدین سبب چندین شهر و شهرک را خالی از سکنه و ویران کرد که عثمانیان به هنگام تعرض به ایران و عبور از این راه از تهیه خواربار محروم بمانند. شاه ایران همه شهرها و آبادیهای مسیر آن ها را تا تبریز خالی از سکنه و ویران و تبدیل به بیابان کرد تا سپاه دشمن گذشتن از آن را نتوانند. شاه عباس سکنه جلفا را با کلیه احشام و اموال و دارایی به شهرهای دیگر منتقل کرد و پس از ویران کردن آن درختان آن ها را به آتش سوزاند و چشمه سارها را نیز به زهر آلود تا دشمن از آن ها سیراب نشود.
ویکی پدیای انگلیسی.
سفرنامه شاردن.
شاردن فرانسوی در زمان پادشاهی شاه عباس دوم و جانشینش شاه سلیمان سه بار به ایران سفر کرد و از جلفای کهنه گذر کرد.در سفرنامه شاردن می خوانیم:
این جلفا را از آن جهت جلفای کهنه می گویند که از جلفای تازه که روبروی اصفهان ساخته شده باز شناخته شود ولی اکنون تنها یاد آن در برخی خاطرها به جا مانده است.جلفای کهنه در طول کناره رود ارس و در شیب یک کوه واقع بود گذرگاه های سخت گذر داشته و با برجها و حصارهای کوچکی نگهبانی می شده است.ارامنه می گویند این جلفا در زمان های گذشته چهار هزار خانه داشته است اما اگر مکان سنجش ویرانه های موجود باشد می توان باور که در زمان آبادانی نیز بیش از نصف این مقدار خانه نداشته است. طرح و نقشه جلفای کهنه بسیار خوش نما و همانند یک آمفی تئاتر طولانی است. در زمان حاضر در این ویرانه شهرک سی خانوار زندگی می کنند که همه ارمنی می باشند.جلفا را شاه عباس بزرگ ویران کرد و همه ذوق و هنر و صنعتگری و هنری را که برای بر پا داشتن شهری بدان استحکام و استواری به کار رفته بود به خاک سپرد. همان عاملی که شاه را به ویران کردن نخجوان و دیگر شهرهای هم مسیر آن وادار کرده بود وی را به خراب کردن جلفا برانگیخت.او بدین سبب چندین شهر و شهرک را خالی از سکنه و ویران کرد که عثمانیان به هنگام تعرض به ایران و عبور از این راه از تهیه خواربار محروم بمانند. شاه ایران همه شهرها و آبادیهای مسیر آن ها را تا تبریز خالی از سکنه و ویران و تبدیل به بیابان کرد تا سپاه دشمن گذشتن از آن را نتوانند. شاه عباس سکنه جلفا را با کلیه احشام و اموال و دارایی به شهرهای دیگر منتقل کرد و پس از ویران کردن آن درختان آن ها را به آتش سوزاند و چشمه سارها را نیز به زهر آلود تا دشمن از آن ها سیراب نشود.