کلمه جو
صفحه اصلی

ملکشاه سلجوقی

فرهنگ فارسی

( ملکشاه سلجوقی ) السلطان معزالدنیا والدین ملکشاه بن محمد مدت عمرش ۴٠ سال بود مدت سلطنتش بیست سال وزیر او نظام الملک الحسن ابن علی بن اسحق بود . او پادشاهی جبار و کامکار و خوب صورت و بلند قد و قوی بازوی بود. وفات ملکشاه شانزدهم شوال سنه ۴۸۵ بود. این پادشاه در حدود ۲٠ سال داشت که بر تخت سلطنت جلوس کرد و کلیه امور مملکت را بدست خواجه نظام- الملک داد و او را ملقب به اتابک نمود. در ابتدای سلطنت ملکشاه حکمران سمرقند [ ترمذ ] را بگرفت و قاورد بک امیر سلجوقی قصد ری کرد ولی بزودی بتدبیر خواجه نظام الملک این فتنه ها فرو نشست و پس از جنگ سختی که بین قاورد و ملکشاه رخ داد قاورد دستگیر و کشته شد. در سال ۴۷۳ تکش برادر ملکشاه بر بعضی از قطعات خراسان مستولی شد ملکشاه بجانب او لشکر کشید. تکش بناچار ترمذ را پناهگاه خود قرار داده از در صلح در آمد و چون مجددا در سنه ۴۷۷ عاصی گشت ملکشاه او را دستگیر کرده چشمش را میل کشید و هم در این سال سلیمان بن قتلمش انطاکیه را از رومیان بگرفت . دو سال بعد حلب بدست ملکشاه افتاد و ببغداد در آمد و در سنه ۴۸٠ دختر خود را بخلیفه عباس [ المقتدی ] داد. در سنه ۴۸۲ ملکشاه قصد سمرقند نمود . چه اهالی آن حدود از اعمال حکمران سمرقند ( احمد خان بن خضر شای ) به تنگ آمده بودند . در این سفر خواجه نظام الملک رسول امپراطور روم را که به اصفهان برای تقدیم باج آمده بود با خویش همراه ساخت و چون بکاشغر رسیدند و رسول عظمت دولت ملکشاه را دید مرخص گشت . یکماه پس از فوت خواجه نظام الملک ملکشاه هم در گذشت

دانشنامه آزاد فارسی

مَلِکشاه سَلجوقی (۴۴۷ـ۴۸۵ق)
چهارمین پادشاه (حک: ۴۶۵ـ۴۸۵ق) از سلسلۀ سلاجقۀ بزرگ، پسر الب ارسلان. با کمک خواجه نظام الملک طوسی ، بر رقبا پیروز شد و عمویش، قاورد، را که با او مخالفت می کرد، از میان برداشت . با تصرف دمشق (۴۷۱/۴۷۲ق)، انطاکیه (۴۷۷ق) و حلب (۴۷۹ق) قلمرو خود را توسعه داد. در ۴۸۰ق، با خلیفۀ عباسی پیوند خانوادگی بست و دو سال بعد، درپی شکایت روحانیان ماوراءالنهر از خاقان آن دیار، به سمرقند تاخت . برای آگاهی از اوضاع سرزمین تحت امر خویش ، دوازده سال در سراسر قلمروش سفر کرد. دوبار به بغداد رفت. در ۴۸۵ق خواجه نظام الملک به دست فداییان اسماعیلیه کشته شد و پس از مدتی ملکشاه نیز به طرز مشکوکی درگذشت و جسدش را در اصفهان دفن کردند. به آبادانی و عمران علاقه داشت ، امنیت راه ها را تأمین کرد و رباط ها و پل های بسیار بنا کرد. قلمرو سلجوقی در دورۀ او از کاشغر تا انطاکیه گسترده بود. پادشاهی ادب پرور و دانش دوست بود. امیر معزی امیرالشعرای دربار او بود . تقویم معروف به جلالی یا ملکی منسوب به اوست . نیز ← تقویم_جلالی


کلمات دیگر: