مترادف محض : بی آمیغ، پاک، خالص، ناب، بحت صرف، فقط، به خاطر، برای
برابر پارسی : تااینکه، تا، برای، به ویژه
محض
مترادف محض : بی آمیغ، پاک، خالص، ناب، بحت صرف، فقط، به خاطر، برای
برابر پارسی : تااینکه، تا، برای، به ویژه
فارسی به انگلیسی
absolute, arrant, deadly, downright, entire, implicit, mere, pure, rank, sheer, simple, stark, straight, supreme, total, utter
فارسی به عربی
بحیرة , صارم , فقط , مطلق
مترادف و متضاد
بحت صرف
فقط
بهخاطر، برای
بیآمیغ، پاک، خالص، ناب
راست، مطلق، خالص، پاک، محض، حریری
خالص، منزه، اصیل، عفیف، تمیز، پاک، محض، ناب، سره، بیغش، ژاو
سخت، محکم، سخت گیر، موکد، محض، اکید
بیگانه، تنها، محض، فرد، یگانه
راست، مطلق، خالص، رک، محض
محض
۱. بیآمیغ، پاک، خالص، ناب
۲. بحت صرف
۳. فقط
۴. بهخاطر، برای
فرهنگ فارسی
خالص، هرچیزخالص که باچیزدیگر آمیخته نشده باشد
۱ - ( صفت ) خالص بی آمیغ بی غش ویژه : روا نباشد در کفن مرده کنند چیزی از حریر و ابریشم محض که محظور است . ۲ - صرف فقط : ... خطائ محض است و جهل صرف . ۳ - خلوص : والحق پادشاهی بود از محض لطف خدا آفریده و در حجر خاص. رافت و نعمت او پروریده . یا به محض . بمجرد بصرف : ... مصطفی خان بیگدلی هم. اسباب و اثاث. شاهی برای سلطان حسین میرزا بمحض ادعای او بشاهزادگی چیده ... توضیح در باب استعمال محض ... یا محض برای اگر چه در قدیم در این گونه موارد در حقیقت جمله بندی عربی را بفارسی ترجمه میکردند و مثلا بجای محضاالله محض از برای خدا و بجای خاصاله خاص از برای او مینوشتند چنانکه شاعر گفته : خاص از برای محنت و درد است آدمی . اما امروز برای احتراز از استعمالات ثقیل و مهجور همان محض ... باید گفت نه محض برای ... بخصوص که محض که معنی اصلی آن خالص است امروز در فارسی همان معنی از برای را پیدا کرده . وقتی میگوییم : محض شما بود که من این کار را کردم . یعنی از برای شما بود پس محض از برای امروز دیگر صورت حشو قبیح را پیدا میکند بعلاوه کسر. اضافه ای که در آخر محض در ترکیب کلام ظاهر میشود مفید همان معنی لام ملکیت عربی است که ما آنرا از برای ترجمه میکنیم .
شیر بی آیمغ نوشیدن
۱ - ( صفت ) خالص بی آمیغ بی غش ویژه : روا نباشد در کفن مرده کنند چیزی از حریر و ابریشم محض که محظور است . ۲ - صرف فقط : ... خطائ محض است و جهل صرف . ۳ - خلوص : والحق پادشاهی بود از محض لطف خدا آفریده و در حجر خاص. رافت و نعمت او پروریده . یا به محض . بمجرد بصرف : ... مصطفی خان بیگدلی هم. اسباب و اثاث. شاهی برای سلطان حسین میرزا بمحض ادعای او بشاهزادگی چیده ... توضیح در باب استعمال محض ... یا محض برای اگر چه در قدیم در این گونه موارد در حقیقت جمله بندی عربی را بفارسی ترجمه میکردند و مثلا بجای محضاالله محض از برای خدا و بجای خاصاله خاص از برای او مینوشتند چنانکه شاعر گفته : خاص از برای محنت و درد است آدمی . اما امروز برای احتراز از استعمالات ثقیل و مهجور همان محض ... باید گفت نه محض برای ... بخصوص که محض که معنی اصلی آن خالص است امروز در فارسی همان معنی از برای را پیدا کرده . وقتی میگوییم : محض شما بود که من این کار را کردم . یعنی از برای شما بود پس محض از برای امروز دیگر صورت حشو قبیح را پیدا میکند بعلاوه کسر. اضافه ای که در آخر محض در ترکیب کلام ظاهر میشود مفید همان معنی لام ملکیت عربی است که ما آنرا از برای ترجمه میکنیم .
شیر بی آیمغ نوشیدن
جملات نمونه
ریاضیات محض
Pure mathematics
فرهنگ معین
(مَ ) [ ع . ] (اِ. ) خالص ، ناب ، بدون ترکیب .
لغت نامه دهخدا
محض. [ م َ ] ( ع ص ) هر چیز خالص. ( غیاث ). خالص. بی آمیغ.بی غش. بی آلایش. مجرد. صاف. ( ناظم الاطباء ). ویژه. بحت. صریح. صافی. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). چنانکه در این ترکیبات : آفرین محض. احسان محض. جد محض. جور محض. حکمت محض. خیر محض. رحمت محض. جور محض. سعادت محض. صواب محض. ظلم محض. نور محض و نظایر آنها :
از جوهر لطائف محض آفرید رز
آنکو جهان و خلق جهان را بیافرید.
همی گویی زمانی بود از معلول تاعلت
پس از ناچیز محض آورد موجودات پیدا را.
ای کریمی که خوی و عادت تو
خالص بر و محض احسان است.
همه سعادت محض آمده جلالت ناب.
نور محضی به اوج گردون تاز.
ز آفرین محض و از انصاف صرف و عدل ناب.
روی از خدا بهر چه کنی شرک خالص است
توحید محض گر همه رو در خدا کنی.
خاص کند بنده ای مصلحت عام را.
زهر از جهت تو محض تریاک.
کآرام جان و انس دل و نور دیده اند.
از جوهر لطائف محض آفرید رز
آنکو جهان و خلق جهان را بیافرید.
بشار مرغزی.
هفده بار هزار هزار درم بر وی حاصل محض بود. ( تاریخ بیهقی ص 124 ). نگاه باید کرد که چون مرد شهم و کافی بود و همه جد محض. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 391 ).همی گویی زمانی بود از معلول تاعلت
پس از ناچیز محض آورد موجودات پیدا را.
ناصرخسرو.
این هوا که گرد مردم اندر است و بدو نزدیک است ، هوای خالص محض نیست. ( ذخیره خوارزمشاهی ).ای کریمی که خوی و عادت تو
خالص بر و محض احسان است.
مسعودسعد.
خدایگانا از مدح و خدمت توهمی همه سعادت محض آمده جلالت ناب.
مسعودسعد.
خاک صرفی به قعر مرکز رونور محضی به اوج گردون تاز.
مسعودسعد.
منصف عادل شهی ذات ترا ایزدسرشت ز آفرین محض و از انصاف صرف و عدل ناب.
سوزنی.
تا پادشاه بر سیاستی که محض ظلم و جور است اقدام ننماید. ( سندبادنامه ص 101 ). سخن او نشنیدی و نصیحت او که محض شفقت بود در سمع قبول جای ندادی. ( سندبادنامه ص 115 ). ظاهر دعوت ایشان رفض است و باطن کلمه ایشان کفر محض است. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 398 ). روا نباشد در کفن مرده کنند چیزی از حریر و ابریشم محض که محظوراست. ( ترجمه النهایه طوسی ج 1 ص 21 ). خطای محض است و جهل صرف. ( المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 24 ). و الحق پادشاهی بود از محض لطف خدا آفریده و در حجر خاصه رأفت و نعمت او پروریده. ( المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 8 ).روی از خدا بهر چه کنی شرک خالص است
توحید محض گر همه رو در خدا کنی.
سعدی.
حکمت محض است اگر لطف جهان آفرین خاص کند بنده ای مصلحت عام را.
سعدی.
درد از قبل تو عین داروست زهر از جهت تو محض تریاک.
سعدی.
اینان مگر ز رحمت محض آفریده اندکآرام جان و انس دل و نور دیده اند.
سعدی.
محض . [ م َ ] (ع ص ) هر چیز خالص . (غیاث ). خالص . بی آمیغ.بی غش . بی آلایش . مجرد. صاف . (ناظم الاطباء). ویژه . بحت . صریح . صافی . (یادداشت مرحوم دهخدا). چنانکه در این ترکیبات : آفرین محض . احسان محض . جد محض . جور محض . حکمت محض . خیر محض . رحمت محض . جور محض . سعادت محض . صواب محض . ظلم محض . نور محض و نظایر آنها :
از جوهر لطائف محض آفرید رز
آنکو جهان و خلق جهان را بیافرید.
هفده بار هزار هزار درم بر وی حاصل محض بود. (تاریخ بیهقی ص 124). نگاه باید کرد که چون مرد شهم و کافی بود و همه جد محض . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 391).
همی گویی زمانی بود از معلول تاعلت
پس از ناچیز محض آورد موجودات پیدا را.
این هوا که گرد مردم اندر است و بدو نزدیک است ، هوای خالص محض نیست . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).
ای کریمی که خوی و عادت تو
خالص بر و محض احسان است .
خدایگانا از مدح و خدمت توهمی
همه سعادت محض آمده جلالت ناب .
خاک صرفی به قعر مرکز رو
نور محضی به اوج گردون تاز.
منصف عادل شهی ذات ترا ایزدسرشت
ز آفرین محض و از انصاف صرف و عدل ناب .
تا پادشاه بر سیاستی که محض ظلم و جور است اقدام ننماید. (سندبادنامه ص 101). سخن او نشنیدی و نصیحت او که محض شفقت بود در سمع قبول جای ندادی . (سندبادنامه ص 115). ظاهر دعوت ایشان رفض است و باطن کلمه ٔ ایشان کفر محض است . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 398). روا نباشد در کفن مرده کنند چیزی از حریر و ابریشم محض که محظوراست . (ترجمه ٔ النهایه ٔ طوسی ج 1 ص 21). خطای محض است و جهل صرف . (المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 24). و الحق پادشاهی بود از محض لطف خدا آفریده و در حجر خاصه ٔ رأفت و نعمت او پروریده . (المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 8).
روی از خدا بهر چه کنی شرک خالص است
توحید محض گر همه رو در خدا کنی .
حکمت محض است اگر لطف جهان آفرین
خاص کند بنده ای مصلحت عام را.
درد از قبل تو عین داروست
زهر از جهت تو محض تریاک .
اینان مگر ز رحمت محض آفریده اند
کآرام جان و انس دل و نور دیده اند.
پند حکیم محض صواب است و عین خیر
فرخنده آن کسی که به سمع رضا شنید.
- محض غلط ؛ غلط محض . غلطی که هیچ شائبه ٔ صحت نداشته باشد. (آنندراج ) :
گر بر سر یار است نزاع من و سنجر
محض غلط است این نه کس او نه کس ماست .
|| برای . بهر. زی . سوی . از برای .
- محض خاطر شما ؛ فقط برای خاطر شما. (ناظم الاطباء).
- محض رضای خدا ؛ از برای رضای خدا.
|| صرف . مجرد.
- به محض ... ؛ به مجردِ :
نصیب شعله ٔ جواله باد خرمن من
اگر به محض رسیدن عنان نگردانم .
مصطفی خان بیگدلی همه ٔ اسباب و اثاثه ٔ شاهی برای سلطان حسین میرزا به محض ادعای او به شاهزادگی چیده . (مجمل التواریخ گلستانه ص 218).
|| شیر خالص . بی آب . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). شیری به آب نیامیخته . (یادداشت مرحوم دهخدا). شیر خالص بدون رغوة. (از تاج العروس ). || سیم بی آمیغ: فضه ٔ محض (واحد و تثنیه و جمع و مذکر و مؤنث در وی یکسان است ). فضه ٔ محضة. ج ،محاض ، (از منتهی الارب )، محضة، ممحوضة. (تاج العروس ). || رجل محض الحسب ؛ مرد که حسب او خالص است . (از تاج العروس ). عربی محض . خالص النسب . (تاج العروس ).
از جوهر لطائف محض آفرید رز
آنکو جهان و خلق جهان را بیافرید.
بشار مرغزی .
هفده بار هزار هزار درم بر وی حاصل محض بود. (تاریخ بیهقی ص 124). نگاه باید کرد که چون مرد شهم و کافی بود و همه جد محض . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 391).
همی گویی زمانی بود از معلول تاعلت
پس از ناچیز محض آورد موجودات پیدا را.
ناصرخسرو.
این هوا که گرد مردم اندر است و بدو نزدیک است ، هوای خالص محض نیست . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).
ای کریمی که خوی و عادت تو
خالص بر و محض احسان است .
مسعودسعد.
خدایگانا از مدح و خدمت توهمی
همه سعادت محض آمده جلالت ناب .
مسعودسعد.
خاک صرفی به قعر مرکز رو
نور محضی به اوج گردون تاز.
مسعودسعد.
منصف عادل شهی ذات ترا ایزدسرشت
ز آفرین محض و از انصاف صرف و عدل ناب .
سوزنی .
تا پادشاه بر سیاستی که محض ظلم و جور است اقدام ننماید. (سندبادنامه ص 101). سخن او نشنیدی و نصیحت او که محض شفقت بود در سمع قبول جای ندادی . (سندبادنامه ص 115). ظاهر دعوت ایشان رفض است و باطن کلمه ٔ ایشان کفر محض است . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 398). روا نباشد در کفن مرده کنند چیزی از حریر و ابریشم محض که محظوراست . (ترجمه ٔ النهایه ٔ طوسی ج 1 ص 21). خطای محض است و جهل صرف . (المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 24). و الحق پادشاهی بود از محض لطف خدا آفریده و در حجر خاصه ٔ رأفت و نعمت او پروریده . (المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 8).
روی از خدا بهر چه کنی شرک خالص است
توحید محض گر همه رو در خدا کنی .
سعدی .
حکمت محض است اگر لطف جهان آفرین
خاص کند بنده ای مصلحت عام را.
سعدی .
درد از قبل تو عین داروست
زهر از جهت تو محض تریاک .
سعدی .
اینان مگر ز رحمت محض آفریده اند
کآرام جان و انس دل و نور دیده اند.
سعدی .
پند حکیم محض صواب است و عین خیر
فرخنده آن کسی که به سمع رضا شنید.
حافظ.
- محض غلط ؛ غلط محض . غلطی که هیچ شائبه ٔ صحت نداشته باشد. (آنندراج ) :
گر بر سر یار است نزاع من و سنجر
محض غلط است این نه کس او نه کس ماست .
سنجرکاشی .
|| برای . بهر. زی . سوی . از برای .
- محض خاطر شما ؛ فقط برای خاطر شما. (ناظم الاطباء).
- محض رضای خدا ؛ از برای رضای خدا.
|| صرف . مجرد.
- به محض ... ؛ به مجردِ :
نصیب شعله ٔ جواله باد خرمن من
اگر به محض رسیدن عنان نگردانم .
صائب .
مصطفی خان بیگدلی همه ٔ اسباب و اثاثه ٔ شاهی برای سلطان حسین میرزا به محض ادعای او به شاهزادگی چیده . (مجمل التواریخ گلستانه ص 218).
|| شیر خالص . بی آب . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). شیری به آب نیامیخته . (یادداشت مرحوم دهخدا). شیر خالص بدون رغوة. (از تاج العروس ). || سیم بی آمیغ: فضه ٔ محض (واحد و تثنیه و جمع و مذکر و مؤنث در وی یکسان است ). فضه ٔ محضة. ج ،محاض ، (از منتهی الارب )، محضة، ممحوضة. (تاج العروس ). || رجل محض الحسب ؛ مرد که حسب او خالص است . (از تاج العروس ). عربی محض . خالص النسب . (تاج العروس ).
محض . [ م َ ] (ع مص ) خالص کردن دوستی و خیرخواهی را. (منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). دوستی ویژه کردن .(دهار). ویژه کردن دوستی . (تاج المصادر بیهقی ). || شیر خالص خورانیدن کسی را. || خالص کردن شی ٔ را. (از ناظم الاطباء) (از منتهی الارب ). || خداوند شیر خالص شدن . (منتهی الارب ).
محض . [ م َ ح َ ] (ع مص ) شیر بی آمیغ نوشیدن . (از ناظم الاطباء) (از آنندراج ). مَحض . رجوع به محض شود.
محض . [ م َ ح ِ ] (ع ص ) مرد آزمند و حریص . || شیر خالص . (منتهی الارب ) (آنندراج ). مَحض .
فرهنگ عمید
۱. هرچیز خالص که با چیز دیگر آمیخته نشده باشد، خالص.
۲. صرف، بی چون وچرا.
۳. [مقابلِ کاربردی] علمی که تنها جنبۀ نظری دارد: شیمی محض.
۲. صرف، بی چون وچرا.
۳. [مقابلِ کاربردی] علمی که تنها جنبۀ نظری دارد: شیمی محض.
پیشنهاد کاربران
آخرین نقطه هر چیزی یعنی نقطه تکامل هر چیزی، معنی دادن هر چیزی یا خواسته ای با تمام بودن و وجودش.
صرف و مطلق بدون ترکیب
آشکار
کلمات دیگر: