سایکدلیک راک یا راک روان گردان (به انگلیسی: Psychedelic rock) سبکی از موسیقی راک، الهام گرفته شده از فرهنگ روان گردان (سایکدلیک) است و تلاش دارد تأثیرهایی مشابه استفاده از داروهای روانگردان (مواد مخدر و محرک) ایجاد کند. در این سبک، افکت ها و تکنیک های جدیدی در ضبط استفاده می شود و متأثر از منابع غیر غربی نظیر راگاها(به انگلیسی: raga) و درُونهای(به انگلیسی: Drone) مربوط به موسیقی هندی است. این سبک در اواسط دهه ۶۰ میلادی به وسیله هنرمندانی نظیر بیتلز، بیردز و یاردبردز ظهور کرد و گروه های راک و بلوز راک انگلیسی و آمریکایی نظیر گریتفول دد، جفرسون ایرپلین، جیمی هندریکس، کریم، دورز وپینک فلوید آن را به عنوان یک ژانر رسماً به وجود آوردند. در سال های ۱۹۶۷ و ۱۹۶۹ سایکدیلیک راک با فستیوال the Summer of Love و Woodstock Rock Festival به اوج خود رسید و به یک جنبش موسیقایی بین المللی به همراه جلوه های وسیع ضدفرهنگی تبدیل شد و در نهایت، از دست رفتن و مرگ مهره های کلیدی این سبک و جنبش بازگشت به ریشه های راک، وقتی که جامعه در حال تغییر نگرش بود، قبل از اینکه این سبک از بین برود، سبب شد بازماندگان به سبک های دیگری روی بیاورند. (بعضی هنرمندان مانند پینک فلوید تا آخر خصلت های سایکدلیک را حفظ کردند)سایکدلیک راک بر خلق سبک هایی نظیر سایکدلیک پاپ و سایکدلیک سول نیز تأثیر گذاشت. همچنین پلی شد که باعث انتقال شکل های اولیه بلوز و موسیقی فولک که برمبنای راک بود (بلوز راک و فولک راک) به پراگرسیو راک، گلم راک و هارد راک شد و نتیجه این دگردیسی گسترش زیر شاخه هایی مثل هوی متال بود. از اواخر دهه هفتاد میلادی سایکدلیک به شکل های جدیدی از نئو سایکدلیک Neo-psychedelia احیا شد.
گیتار الکتریک که اغلب با feedback و wah wah و fuzzboxes همراه است.
افکت های صوتی که با مهارت به کار گرفته می شود.
استفاده از سازهای غیرمتعارف با تأکید ویژه بر تبلا و سیتار.
حضور پر رنگ سازهای کلیدی نظیر ارگان، هارپسیکورد یا ملوترون.
تکنوازی طولانی مدت سازهای الکترونیک ابتدایی نظیر سینث سایزر و ترمین.
شعرهایی که به طور مستقیم و غیرمستقیم به مواد مخدر و محرک اشاره دارد نظیر White Rabbit از جفرسون ایرپلین و Purple Haze از جیمی هندریکس
اشعار سورئال، عجیب و غریب، رمزآمیز یا ملهم از ادبیات و …
به عنوان یک سبک موسیقی، سایکدلیک راک تلاش دارد اثرات استفاده از مواد مخدر و محرک را با تلفیق جلوه های جدید صوتی الکترونیک، تکنوازی های طولانی مدت و بداهه نوازی که به ویژه تحت تأثیرعرفان شرقی بود و با استفاده از سازهای نامتعارف موسیقی شرقی بخصوص سازهای هندی یا تلفیق عناصر موسیقی شرقی انعکاس می یافت، افزایش دهد. ویژگی های اصلی آن شامل:
اصطلاح سایکدلیک نخستین بار توسط روانپزشکی به نام همفری اسموند(به انگلیسی: Humphry Osmond) به منظور توصیف جایگزینی برای داروهای روان گردان مورد استفاده قرار گرفت. تصور می شود اولین کاربرد موسیقایی واژه سایکدلیک به وسیله گروه فولک ساکن نیویورک به نام The Holy Modal Rounders بر روی نسخه ای از "Hesitation Blues" ساخته اسطوره فولک لید بلی در ۱۹۶۴ بوده است. اولین گروهی که خود را به عنوان یک گروه ساکدلیک راک معرفی کرد " the 13th Floor Elevators " از تگزاس، در اواخر ۱۹۶۵ بود. این اصطلاح نخستین بار در مجله the Austin American Statesman در تاریخ ۱۰ فوریه ۱۹۶۶ در مقاله ای دربارهٔ این گروه با عنوان "آسانسورهای منحصر به فرد با سایکدلیک راک می درخشند" مورد استفاده قرار گرفت و آن ها اولین گروهی بودند که در آگوست همان سال آلبومی با نام " The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators " منتشر کردند و این اصطلاح را به عنوان بخشی از اسم اثر به کار بردند. وقتی که جلوه های ضدفرهنگی در سن فرانسیسکو افزایش یافت واژه های اسید راک و سایکدلیک راک در سال ۱۹۶۶ برای توصیف موسیقی که تحت تأثیر داروهای روانگردان و مواد مخدر و محرک بود مورد استفاده قرار گرفت و در سال های بعد نیز به طور گسترده ای به کار رفت. واژه های سایکدلیک راک و اسید راک اغلب به صورت مترادف استفاده می شوند اما صاحب نظران این دو را از هم متمایز می دانند، اولی به طور معمول در رابطه با تأثیر داروهای روانگردان به کار می رود و اسید راک می تواند به عنوان زیرشاخه ای شناخته شود که بیشتر بر ال اس دی متمرکز بود، اغلب صدای بلندتری داشت، و بداهه نوازی طولانی مدت در آن استفاده می شد.
جی استیونس نویسنده کتاب «طوفان بهشتی: ال اس دی و رویای آمریکایی» که به نوعی تاریخ نگار ال اس دی بود نوشت: در روزهای اولیه استفاده تفریحی، مصرف کنندگان ال اس دی (که اغلب مواقع دانشجویان و پزشکان بودند) در دو گروه عمده گرفتار می شوند. اولین گروه، که اساساً محافظه کار بودند و توسط آلدوس هاکسلی تعریف شدند، تصور می کردند که ال اس دی بسیار قوی و خطرناک است و از همین رو باید خیلی سریع و در همه ابعاد برای جامعه افشا شود و استفاده اش بایستی محدود به نخبگان جامعه – هنرمندان، نویسندگان و دانشمندان- باشد که می توانند به نوعی واسطه توزیع تدریجی آن در جامعه باشند. گروه دوم که تندروتر نیز بودند و توسط الپرت و لیری(به انگلیسی: Alpert and Leary) توصیف شدند، بر این باور بودند که ال اس دی قدرت ایجاد تحول در جامعه را دارد و باید هرچه سریعتر و راحت تر در اختیار عموم قرار گیرد. در طول دهه شصت گروه دوم مصرف کنندگان ال اس دی که از همه قشرها بودند به خرده فرهنگی تبدیل شدند که نماد عرفانی و مذهبی را که زائیده تأثیرات مواد مخدر و محرک قوی بود، می پرستید و از مصرف ال اس دی به عنوان روشی برای افزایش آگاهی دفاع می کرد.شخصیت های مهم مرتبط با این خرده فرهنگ کشیشانی نظیر دکتر تیموثی لیری(به انگلیسی: Timothy Leary) و موزیسین های سایکدلیک راک نظیر گریتفول دد، جیمی هندریکس، پینک فلوید، جفرسون ایرپلین و بیتلز بودند که خیلی زود جذب تبلیغاتی شدند که مولد علاقه بیشتر به مصرف ال اس دی بود. در ۱۹۶۵ آزمایشگاه های ساندوز (به انگلیسی: Sandoz) پس از درخواست دولت آمریکا مبنی بر نگرانی پیرامون استفاده ال اس دی، ارسال محموله های ال اس دی به ایالات متحده که هنوز هم قانونی بودند و حتی مصارف تحقیقاتی و روانپزشکی داشتند را متوقف کرد. در آوریل ۱۹۶۶ به قدری استفاده از ال اس دی رواج یافته بود که مجله تایم در مورد خطرات آن هشدار داد.
گیتار الکتریک که اغلب با feedback و wah wah و fuzzboxes همراه است.
افکت های صوتی که با مهارت به کار گرفته می شود.
استفاده از سازهای غیرمتعارف با تأکید ویژه بر تبلا و سیتار.
حضور پر رنگ سازهای کلیدی نظیر ارگان، هارپسیکورد یا ملوترون.
تکنوازی طولانی مدت سازهای الکترونیک ابتدایی نظیر سینث سایزر و ترمین.
شعرهایی که به طور مستقیم و غیرمستقیم به مواد مخدر و محرک اشاره دارد نظیر White Rabbit از جفرسون ایرپلین و Purple Haze از جیمی هندریکس
اشعار سورئال، عجیب و غریب، رمزآمیز یا ملهم از ادبیات و …
به عنوان یک سبک موسیقی، سایکدلیک راک تلاش دارد اثرات استفاده از مواد مخدر و محرک را با تلفیق جلوه های جدید صوتی الکترونیک، تکنوازی های طولانی مدت و بداهه نوازی که به ویژه تحت تأثیرعرفان شرقی بود و با استفاده از سازهای نامتعارف موسیقی شرقی بخصوص سازهای هندی یا تلفیق عناصر موسیقی شرقی انعکاس می یافت، افزایش دهد. ویژگی های اصلی آن شامل:
اصطلاح سایکدلیک نخستین بار توسط روانپزشکی به نام همفری اسموند(به انگلیسی: Humphry Osmond) به منظور توصیف جایگزینی برای داروهای روان گردان مورد استفاده قرار گرفت. تصور می شود اولین کاربرد موسیقایی واژه سایکدلیک به وسیله گروه فولک ساکن نیویورک به نام The Holy Modal Rounders بر روی نسخه ای از "Hesitation Blues" ساخته اسطوره فولک لید بلی در ۱۹۶۴ بوده است. اولین گروهی که خود را به عنوان یک گروه ساکدلیک راک معرفی کرد " the 13th Floor Elevators " از تگزاس، در اواخر ۱۹۶۵ بود. این اصطلاح نخستین بار در مجله the Austin American Statesman در تاریخ ۱۰ فوریه ۱۹۶۶ در مقاله ای دربارهٔ این گروه با عنوان "آسانسورهای منحصر به فرد با سایکدلیک راک می درخشند" مورد استفاده قرار گرفت و آن ها اولین گروهی بودند که در آگوست همان سال آلبومی با نام " The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators " منتشر کردند و این اصطلاح را به عنوان بخشی از اسم اثر به کار بردند. وقتی که جلوه های ضدفرهنگی در سن فرانسیسکو افزایش یافت واژه های اسید راک و سایکدلیک راک در سال ۱۹۶۶ برای توصیف موسیقی که تحت تأثیر داروهای روانگردان و مواد مخدر و محرک بود مورد استفاده قرار گرفت و در سال های بعد نیز به طور گسترده ای به کار رفت. واژه های سایکدلیک راک و اسید راک اغلب به صورت مترادف استفاده می شوند اما صاحب نظران این دو را از هم متمایز می دانند، اولی به طور معمول در رابطه با تأثیر داروهای روانگردان به کار می رود و اسید راک می تواند به عنوان زیرشاخه ای شناخته شود که بیشتر بر ال اس دی متمرکز بود، اغلب صدای بلندتری داشت، و بداهه نوازی طولانی مدت در آن استفاده می شد.
جی استیونس نویسنده کتاب «طوفان بهشتی: ال اس دی و رویای آمریکایی» که به نوعی تاریخ نگار ال اس دی بود نوشت: در روزهای اولیه استفاده تفریحی، مصرف کنندگان ال اس دی (که اغلب مواقع دانشجویان و پزشکان بودند) در دو گروه عمده گرفتار می شوند. اولین گروه، که اساساً محافظه کار بودند و توسط آلدوس هاکسلی تعریف شدند، تصور می کردند که ال اس دی بسیار قوی و خطرناک است و از همین رو باید خیلی سریع و در همه ابعاد برای جامعه افشا شود و استفاده اش بایستی محدود به نخبگان جامعه – هنرمندان، نویسندگان و دانشمندان- باشد که می توانند به نوعی واسطه توزیع تدریجی آن در جامعه باشند. گروه دوم که تندروتر نیز بودند و توسط الپرت و لیری(به انگلیسی: Alpert and Leary) توصیف شدند، بر این باور بودند که ال اس دی قدرت ایجاد تحول در جامعه را دارد و باید هرچه سریعتر و راحت تر در اختیار عموم قرار گیرد. در طول دهه شصت گروه دوم مصرف کنندگان ال اس دی که از همه قشرها بودند به خرده فرهنگی تبدیل شدند که نماد عرفانی و مذهبی را که زائیده تأثیرات مواد مخدر و محرک قوی بود، می پرستید و از مصرف ال اس دی به عنوان روشی برای افزایش آگاهی دفاع می کرد.شخصیت های مهم مرتبط با این خرده فرهنگ کشیشانی نظیر دکتر تیموثی لیری(به انگلیسی: Timothy Leary) و موزیسین های سایکدلیک راک نظیر گریتفول دد، جیمی هندریکس، پینک فلوید، جفرسون ایرپلین و بیتلز بودند که خیلی زود جذب تبلیغاتی شدند که مولد علاقه بیشتر به مصرف ال اس دی بود. در ۱۹۶۵ آزمایشگاه های ساندوز (به انگلیسی: Sandoz) پس از درخواست دولت آمریکا مبنی بر نگرانی پیرامون استفاده ال اس دی، ارسال محموله های ال اس دی به ایالات متحده که هنوز هم قانونی بودند و حتی مصارف تحقیقاتی و روانپزشکی داشتند را متوقف کرد. در آوریل ۱۹۶۶ به قدری استفاده از ال اس دی رواج یافته بود که مجله تایم در مورد خطرات آن هشدار داد.
wiki: سایکدلیک راک