کلمه جو
صفحه اصلی

پرچم ایران

دانشنامه عمومی

پرچم با علامت شیر و خورشید: از سه رنگ برابر سبز و سفید و سرخ تشکیل می شد به نحوی که سبز در بالا، سفید در میان و سرخ در پایین قرار می گرفت. علامت شیر و خورشید در وسط پرچم و روی بخش سفید جای داشت. این پرچم برای مدتی «پرچم دولتی» خوانده می شد که مورد اعتراض برخی از پژوهشگران همچون یحیی ذکاء قرار داشت. در مقرره های هیئت دولت منوچهر اقبال در سال های ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ نیز نامی از پرچم دولتی نیامده است.
پرچم سه رنگ ایران برای اولین بار در زمان صدارت امیرکبیر در دورهٔ ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۸۴۹ میلادی، با سه رنگ سبز و سفید و قرمز و با نشان شیر و خورشید بر فراز سفارت ایران در لندن برافراشته شد. نشان کنونی در پرچم ایران، نشان جمهوری اسلامی نام دارد که شرح و تفسیر رسمی آن در اصل ۱۸ قانون اساسی آمده است؛ اما به طور خلاصه این نشان بیان گر واژهٔ «الله» و شعار اسلامی «لا اله الا الله» است که روی رنگ سفید پرچم قرار گرفته است. همچنین ۲۲ «الله اکبر» به رنگ سفید و به نشانهٔ پیروزی انقلاب در روز ۲۲ بهمن در حاشیهٔ پایین رنگ سبز و حاشیهٔ بالای رنگ سرخ نوشته شده است.
بحث هایی مبنی بر شباهت آرم و نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران در پرچم جمهوری اسلامی ایران با یکی از نمادهای سیک های هندی مطرح است.
پرچم مردمان ایرانی در طول دوره های گوناگون دستخوش تغییرات بسیاری گشته است. پرچم دوران هخامنشی درفش شهباز نام داشته است که یک باز با بال های گشوده با قرص خورشیدی در پشت سر باز بوده است.در دوران فرترکه های پارسه، درفش کاویانی پرچم ایران بوده است. به باور برخی کسان، در زمان اشکانیان پرچمی با نماد خورشید به کار می رفته است؛ ولی تاریخ شناس سوئدی استیگ ویکاندِر اثبات کرد که درفش کاویانی در دوران پارتی (اشکانیان) نیز پرچم ملی ایران بوده است.درفش کاویانی پرچم ساسانیان نیز بوده است و بیشتر منابع ما دربارهٔ درفش روزگار ساسانی به دوران فرترکه های پارسه بازمی گردد و کتاب شاهنامهٔ فردوسی این درفش را روایت کرده و سکه های یافته شده در ایران نیز آن را به تصویر کشیده اند. طبق روایات، درفش کاویانی چهارگوش منتظم بوده و یک قاب فلزی داشته و بر روی یک پایه حمل می شده است.همچنین، تعداد هجده مُهر مربوط به دورهٔ ساسانی که در اطراف دریاچه خوارزم پیدا شده و سنگ نوشته های ساسانی و پاره ای اشارات موجود در منابع رومی آگاهی هایی در این زمینه به ما می دهند. در سده های آغازین پس از اسلام، رنگ سیاه رنگ خلفای عباسی و پیروان و طرفداران آن ها بوده و رنگ های سبز و سفید نیز رنگ موردعلاقه در پرچم های مخالفان عباسیان، مانند علویان، علویان، فاطمیان مصر و شورشیان ایرانی بوده است. از حدود سدهٔ نهم هجری (پانزدهم میلادی) نشان شیر و خورشید نشان محبوبی در پرچم های ایران بوده است. این نشان در دوره های مختلف و نزد سلسله های شاهیِ مختلف به صورت های متفاوتی تعبیر شده است. این نشان در ابتدا تنها نماد ستاره بینی بود نه نشانهٔ پادشاهی، ولی بعدها تعبیری اسلامی-شیعی پیدا کرد.

پیشنهاد کاربران

سبز : نماد خرمی و ابادانی زمین مثل سبزه عید نوروز .
سرخ: به جهت اتش خورشید مقدس و نماد خون شهداست .
سفید: نماد پاکی و روشنایی مظهر صلح و دوستی و سفید نماد پاکی و پارسایی است.

توجه: این واژه را به همراه واژه " آناهیتا" بخوانید!
مقایسه پرچم هخامنشی با پرچم کنونی ایران:
شرح مختصر:
پرچم ایران از دوران پیش از تاریخ ایران و دیرینه سنگی دارای فراز و نشیب بسیاری بوده است و رنگ ها، شیر و خورشید، ستاره هشت پَر ( ستاره پنج پر ) از زمان باستان وجود داشته است ولی شکل گیری اصلی پرچم کشوَرِمان به آغازِ تاریخ هخامنشیان ( 500 سال پیش از میلاد ) بر می گردد!

که دارای : سه رنگ: سبز، سفید و سُرخ و همچنین دارای نقش "شیر" ( شیر نماد آتش مقدس - شیر درجه 4 مهر پرستی: پروردگار ) و"خورشید" ( خورشید نماد چلیپا پارسی - خورشید درجه 6 مهرپرستی: یکتا ) بر روی آن بوده است!
توجه: نشان های فَروَهَر ( فَروَشی، فره وَشی ) و دِرَفش کاویان و پَلمَک هایی ( پلاک هایی ) عقاب و گاو بالدار؛ جزو نمادهای ایران به شمار می رفتند نه پرچم ایران!
بخاطرِ این که کوروش فرهمند، پیرو و مُرید دین و آیین زرتشت بوده است، سبب شده است تا آموزه های این پیامبر ایرانی را سرمشق و الگوی خود قرار دهد!

از زمان قاجار "شمشیر" هم افزوده شد ( شمشیر نماد قدرتمندی، جنگجویی و. . . )
در زمان پهلوی "تاج" هم به آن افزوده شد ( تاج نماد بزرگی و پادشاهی، شاهنشاهی و. . . )

واکاوی نمادهای پرچم ایران:
ایرانیان از دیرباز:
رنگ سَبز: نماد خُرّمی و آبادانی زمین ( مثل سبزه عید نوروز )
رنگ سِفید: نماد پاکی و روشنایی، مظهر صلح و دوستی
به گفته ی سپنتمان زرتشت: "سپید نماد پاکی و پارسایی است!"
به گفته ی پیامبر اکرم ( ص ) : "لباس سفید و روشن بپوشید؛ که نیکو ترین و پاکیزه ترین رنگ هاست!"
هشدار: پیامبران در احکام اصلی دین ( شریعت ) یکسان بودند و تنها در برخی احکام فرعی ( قانون ها ) تفاوت داشتند!
رنگ سُرخ: به جهت آتش خورشید مقدس و نماد خون شهداست!

مقایسه شیر و خورشید و لا اله الا الله:
شیر: اوستایی - خدا، پروردگار، اهورامزدا و. . .
خورشید: اوستایی - یگانه، یکتا، بی همتا، منحصر به فرد! و. . .
شیر و خورشید: حکومت و مالک جهان از آن خداوند یکتاست، فرمانروایی جهان ویژه اهورامزدای یگانه است!
لا اله الا الله: هیچ معبودی جز خدا نیست ( خدا بی همتاست ) که با رنگ قرمز نوشته شده است!

مقایسه نشان پنج خط ( پنج هلال ) پرچم کنونی ایران با ستاره پنج پَر آناهیتا :
پرچم ایران دارای پنج خط ( همان چکیده کلمه: لا اله الا الله و به شکل کُره زمین: الله ) که نشانه پنج پایه اسلام ( توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد ) است و همانند ستاره پنج پر آناهیتا؛ نشانه پنج عنصر آفرینش انسان ( آب، آتش، خاک"زمین"، هوا"باد"، روح"الهام" ) است و هر دوی آن ها عددی " وَرجاوند یا مقدس" برای ایرانیان به شمار می آیند!

مقایسه خط وسط پرچم کنونی با شمشیر قاجار:
"خط قائم" نماد: برّندگی و جنگاوری است و همانند "شمشیر" نماد: قدرتمندی و جنگجویی می باشد!

مقایسه نشان تشدید ( ّ ) با تاج پهلوی:
نشان "تشدید" نماد: بزرگی و عظمت کلمه ( لا اله الا الله ) و همانند نشان "تاج" نماد: بزرگی و عظمت شیر و خورشید ( فرومانروای گیتی خدای بی همتاست )

تنها ناهمگونی پرچم کنونی ایران با پرچم هخامنشیان و. . . :
22 واژه " الله اکبر " به رنگ سفید! در حاشیه رنگ های سبز ( 11 عدد ) و سرخ ( 11 عدد ) است که نماد و شعار پیروزی انقلاب در 22 بهمن ماه است!

توجه: چون بیشتر مکان های تاریخی ایران در جنگ ها با یونانیان و رومیان از بین رفته است و به مرور زمان رنگ ها رُخ باختند!
کسی نمی تواند به طور دقیق پیش بینی کند که پرچم ایران از زمان هخامنشیان این گونه بوده است ولی با توجه به کتاب های موجود و فرهنگ آریایی؛ می توان گفت: پرچم ایران تا حدودی شبیه به پرچم هخامنشیان است و سیر تحولی کنونی را داشته است!

این موضوع از سرچشمه های زیادی برگرفته شده است که چند نمونه از آن ها را یاد می کنم :
تاریخ پرچم ایران: نصرت الله بَختور تاش
پیشینه پرچم هزاران ساله ایران زمین: اَرشام پارسی
تاریخچه شیر و خورشید: احمد کَسرَوی ( احمد حُکم آبادی یا هُکماواری تبریزی )
گفته ها و مقاله های طراحِ نشانِ پرچم جمهوری اسلامی ایران: حمید ندیمی
پیشنهاد 22 الله اکبر: محمد مهدی نجفی اسداللهی



کلمات دیگر: