مترادف مهلت : اجل، استمهال، امان، تأخیر، اجل، درنگ، ضرب الاجل، فرجه، فرصت، مدت، موعد، وعده، وقت
برابر پارسی : زمان، درنگ، زنهار
مهلت
مترادف مهلت : اجل، استمهال، امان، تأخیر، اجل، درنگ، ضرب الاجل، فرجه، فرصت، مدت، موعد، وعده، وقت
برابر پارسی : زمان، درنگ، زنهار
فارسی به انگلیسی
deadline, grace, respite
respite, extension of time, grace, grace period, reprieve, moratorium
فارسی به عربی
تاجیل , عتلة , فسحة , فضاء ، أَجَلٌ
مترادف و متضاد
اجل، استمهال، امان، تاخیر، اجل، درنگ، ضرب‌الاجل، فرجه، فرصت، مدت، موعد، وعده، وقت
وقفه، تفریح، تنفس، شکاف، شکست، شکستگی، فرصت، مهلت، فرجه، انقصال، بادخور
دوره، شرط، لفظ، مهلت، مدت، هنگام، اصطلاح، شرایط، نیمسال، جمله، روابط، میعاد، دوره انتصاب، ثلث تحصیلی
وقفه، ایست، فاصله، مهلت، تایم، ساعت غیبت کارگر
مهلت، فرجه، استراحت، امان، تمدید مدت
انحراف، مهلت، راه گریز، حرکت یک وری، یک ورشدگی کشتی در اثر باد
مهلت، مهلت قانونی، استمهال
مهلت، تاخیر
فرهنگ فارسی
زمان دادن ، درنگ و آهستگی ، رفق ومدارا
۱ - ( مصدر ) زمان دادن . ۲ - ( اسم ) آهستگی . ۳ - فرصت درنگ .
۱ - ( مصدر ) زمان دادن . ۲ - ( اسم ) آهستگی . ۳ - فرصت درنگ .
فرهنگ معین
(مُ لَ ) [ ع . مهلة ] (اِ. ) درنگ ، تأخیر.
لغت نامه دهخدا
مهلت. [ م ُ ل َ ] ( ع اِ مهلة ).زمان. اجل. مدت. نفسة. ( منتهی الارب ). فرصت. ( غیاث ) : گفتند فرمان برداریم به هر چه فرماید امامهلتی و تخفیفی ارزانی دارد. ( تاریخ بیهقی ص 160 ).
از در مهلت نیند اینها ولیک
تو خدایا هم کریمی هم حلیم.
غره مشو به مهلت دنیائی.
مهلتشان یک نفسی بیش نه
هیچکسی عاقبت اندیش نه.
مهلتی بایست تا خون شیر شد.
- مهلت خواستن ؛ استمهال. ( تاج المصادر بیهقی ). زمان طلبیدن. زمان خواستن. استنظار. ( منتهی الارب ) ( تاج المصادر بیهقی ). درنگی خواستن. مدت خواستن : عبدالملک از کشنده خود یک زمان امان و مهلت خواست. ( سلجوقنامه ظهیری ص 23 ). آن قدر زمان مهلت خواست سبب آنکه بعضی از این قرار از وجوه معاملات جرجان تحصیل می بایست کرد. ( ترجمه تاریخ یمینی ). استکلاء، مهلت و تأخیر خواستن. تکلؤ، مهلت و زمان خواستن. ( منتهی الارب ).
- مهلت دادن ؛ زمان دادن. مدت دادن. تطویل. ( منتهی الارب ). فرصت دادن. تمهیل. استدراج. املا. انظار. تأجیل. ( ترجمان القرآن ). تمدید مدت کردن. امهال. امداد. درنگ دادن. درنگی کردن. اساغة. ( منتهی الارب ) :
بدین مهلت که دادستت مشو از مکر او ایمن
بترس از آتش تیزش مکن در طاعتش کندی.
گفت ای یاران مرا مهلت دهید
تا به مکرم از بلا ایمن شوید.
ستانند و مهلت دهندش دمی.
چندانکه باز بیند دیدار آشنا را.
ترا که گفت که این زال ترک دستان گفت.
از در مهلت نیند اینها ولیک
تو خدایا هم کریمی هم حلیم.
ناصرخسرو.
بشتاب سوی طاعت و زی دانش غره مشو به مهلت دنیائی.
ناصرخسرو.
دشمن به مهلت قوت گیرد. ( کلیله و دمنه ). چون مهلت برسید و وقت فراز آمد هر آینه دیدنی باشد. ( کلیله و دمنه ).مهلتشان یک نفسی بیش نه
هیچکسی عاقبت اندیش نه.
نظامی.
مدتی این مثنوی تأخیر شدمهلتی بایست تا خون شیر شد.
مولوی.
ادانة: به مهلت چیزی خریدن و بها را وامدار شدن. ( از منتهی الارب ).- مهلت خواستن ؛ استمهال. ( تاج المصادر بیهقی ). زمان طلبیدن. زمان خواستن. استنظار. ( منتهی الارب ) ( تاج المصادر بیهقی ). درنگی خواستن. مدت خواستن : عبدالملک از کشنده خود یک زمان امان و مهلت خواست. ( سلجوقنامه ظهیری ص 23 ). آن قدر زمان مهلت خواست سبب آنکه بعضی از این قرار از وجوه معاملات جرجان تحصیل می بایست کرد. ( ترجمه تاریخ یمینی ). استکلاء، مهلت و تأخیر خواستن. تکلؤ، مهلت و زمان خواستن. ( منتهی الارب ).
- مهلت دادن ؛ زمان دادن. مدت دادن. تطویل. ( منتهی الارب ). فرصت دادن. تمهیل. استدراج. املا. انظار. تأجیل. ( ترجمان القرآن ). تمدید مدت کردن. امهال. امداد. درنگ دادن. درنگی کردن. اساغة. ( منتهی الارب ) :
بدین مهلت که دادستت مشو از مکر او ایمن
بترس از آتش تیزش مکن در طاعتش کندی.
ناصرخسرو.
امروز تا آخر روز مرا مهلت دهید تا توبه تمام بکنم و عبادت به جا آورم و بیش از این مهلت نخواهم. ( فارسنامه ابن بلخی ص 101 ).گفت ای یاران مرا مهلت دهید
تا به مکرم از بلا ایمن شوید.
مولوی.
میسر نبودش کزو عالمی ستانند و مهلت دهندش دمی.
سعدی ( بوستان ).
یارب تو آشنا را مهلت ده و سلامت چندانکه باز بیند دیدار آشنا را.
سعدی ( بدایع ).
به مهلتی که سپهرت دهد ز راه مروترا که گفت که این زال ترک دستان گفت.
حافظ.
- مهلت داشتن ؛ زمان داشتن. مدت داشتن. فرصت داشتن. وقت و زمان معین داشتن : مهلت . [ م ُ ل َ ] (ع اِ مهلة).زمان . اجل . مدت . نفسة. (منتهی الارب ). فرصت . (غیاث ) : گفتند فرمان برداریم به هر چه فرماید امامهلتی و تخفیفی ارزانی دارد. (تاریخ بیهقی ص 160).
از در مهلت نیند اینها ولیک
تو خدایا هم کریمی هم حلیم .
بشتاب سوی طاعت و زی دانش
غره مشو به مهلت دنیائی .
دشمن به مهلت قوت گیرد. (کلیله و دمنه ). چون مهلت برسید و وقت فراز آمد هر آینه دیدنی باشد. (کلیله و دمنه ).
مهلتشان یک نفسی بیش نه
هیچکسی عاقبت اندیش نه .
مدتی این مثنوی تأخیر شد
مهلتی بایست تا خون شیر شد.
ادانة: به مهلت چیزی خریدن و بها را وامدار شدن . (از منتهی الارب ).
- مهلت خواستن ؛ استمهال . (تاج المصادر بیهقی ). زمان طلبیدن . زمان خواستن . استنظار. (منتهی الارب ) (تاج المصادر بیهقی ). درنگی خواستن . مدت خواستن : عبدالملک از کشنده ٔ خود یک زمان امان و مهلت خواست . (سلجوقنامه ٔ ظهیری ص 23). آن قدر زمان مهلت خواست سبب آنکه بعضی از این قرار از وجوه معاملات جرجان تحصیل می بایست کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). استکلاء، مهلت و تأخیر خواستن . تکلؤ، مهلت و زمان خواستن . (منتهی الارب ).
- مهلت دادن ؛ زمان دادن . مدت دادن . تطویل . (منتهی الارب ). فرصت دادن . تمهیل . استدراج . املا. انظار. تأجیل . (ترجمان القرآن ). تمدید مدت کردن . امهال . امداد. درنگ دادن . درنگی کردن . اساغة. (منتهی الارب ) :
بدین مهلت که دادستت مشو از مکر او ایمن
بترس از آتش تیزش مکن در طاعتش کندی .
امروز تا آخر روز مرا مهلت دهید تا توبه تمام بکنم و عبادت به جا آورم و بیش از این مهلت نخواهم . (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 101).
گفت ای یاران مرا مهلت دهید
تا به مکرم از بلا ایمن شوید.
میسر نبودش کزو عالمی
ستانند و مهلت دهندش دمی .
یارب تو آشنا را مهلت ده و سلامت
چندانکه باز بیند دیدار آشنا را.
به مهلتی که سپهرت دهد ز راه مرو
ترا که گفت که این زال ترک دستان گفت .
- مهلت داشتن ؛ زمان داشتن . مدت داشتن . فرصت داشتن . وقت و زمان معین داشتن :
هر که بر روی زمین مهلت عیشی دارد
ای بسا روز که در زیرزمین خواهد بود.
- مهلت طلبیدن ؛ مهلت خواستن . زمان خواستن .
- مهلت گرفتن ؛ تمدید مدت کردن .
- مهلت یافتن ؛ به دست آوردن فرمان و مهلت . فرصت یافتن . رجوع به یافتن شود :
بیچاره آدمی که اگرخود هزار سال
مهلت بیابد از اجل و کامران شود.
|| درنگ . آهستگی . (غیاث ). تأخیر. نظرة. (ترجمان القرآن ). نظره . نظرت . کلاء. (منتهی الارب ) : مهلتی و توقفی باشد تا وی این حاصل را نجماً به نجم به سه سال بدهد. (تاریخ بیهقی ).
چرخ نگذارد که در مقصود تو مهلت رود
بخت نپسندد که باشی مدتی در انتظار.
|| زمان دهی . زمان که دهندیا خواهند. اطاله ٔ مدت . نظر. نفسة. (از منتهی الارب ).
- امثال :
مهلت در شرع جایز است . (امثال و حکم ).
از در مهلت نیند اینها ولیک
تو خدایا هم کریمی هم حلیم .
ناصرخسرو.
بشتاب سوی طاعت و زی دانش
غره مشو به مهلت دنیائی .
ناصرخسرو.
دشمن به مهلت قوت گیرد. (کلیله و دمنه ). چون مهلت برسید و وقت فراز آمد هر آینه دیدنی باشد. (کلیله و دمنه ).
مهلتشان یک نفسی بیش نه
هیچکسی عاقبت اندیش نه .
نظامی .
مدتی این مثنوی تأخیر شد
مهلتی بایست تا خون شیر شد.
مولوی .
ادانة: به مهلت چیزی خریدن و بها را وامدار شدن . (از منتهی الارب ).
- مهلت خواستن ؛ استمهال . (تاج المصادر بیهقی ). زمان طلبیدن . زمان خواستن . استنظار. (منتهی الارب ) (تاج المصادر بیهقی ). درنگی خواستن . مدت خواستن : عبدالملک از کشنده ٔ خود یک زمان امان و مهلت خواست . (سلجوقنامه ٔ ظهیری ص 23). آن قدر زمان مهلت خواست سبب آنکه بعضی از این قرار از وجوه معاملات جرجان تحصیل می بایست کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). استکلاء، مهلت و تأخیر خواستن . تکلؤ، مهلت و زمان خواستن . (منتهی الارب ).
- مهلت دادن ؛ زمان دادن . مدت دادن . تطویل . (منتهی الارب ). فرصت دادن . تمهیل . استدراج . املا. انظار. تأجیل . (ترجمان القرآن ). تمدید مدت کردن . امهال . امداد. درنگ دادن . درنگی کردن . اساغة. (منتهی الارب ) :
بدین مهلت که دادستت مشو از مکر او ایمن
بترس از آتش تیزش مکن در طاعتش کندی .
ناصرخسرو.
امروز تا آخر روز مرا مهلت دهید تا توبه تمام بکنم و عبادت به جا آورم و بیش از این مهلت نخواهم . (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 101).
گفت ای یاران مرا مهلت دهید
تا به مکرم از بلا ایمن شوید.
مولوی .
میسر نبودش کزو عالمی
ستانند و مهلت دهندش دمی .
سعدی (بوستان ).
یارب تو آشنا را مهلت ده و سلامت
چندانکه باز بیند دیدار آشنا را.
سعدی (بدایع).
به مهلتی که سپهرت دهد ز راه مرو
ترا که گفت که این زال ترک دستان گفت .
حافظ.
- مهلت داشتن ؛ زمان داشتن . مدت داشتن . فرصت داشتن . وقت و زمان معین داشتن :
هر که بر روی زمین مهلت عیشی دارد
ای بسا روز که در زیرزمین خواهد بود.
سعدی (صاحبیه ).
- مهلت طلبیدن ؛ مهلت خواستن . زمان خواستن .
- مهلت گرفتن ؛ تمدید مدت کردن .
- مهلت یافتن ؛ به دست آوردن فرمان و مهلت . فرصت یافتن . رجوع به یافتن شود :
بیچاره آدمی که اگرخود هزار سال
مهلت بیابد از اجل و کامران شود.
سعدی .
|| درنگ . آهستگی . (غیاث ). تأخیر. نظرة. (ترجمان القرآن ). نظره . نظرت . کلاء. (منتهی الارب ) : مهلتی و توقفی باشد تا وی این حاصل را نجماً به نجم به سه سال بدهد. (تاریخ بیهقی ).
چرخ نگذارد که در مقصود تو مهلت رود
بخت نپسندد که باشی مدتی در انتظار.
امیرمعزی .
|| زمان دهی . زمان که دهندیا خواهند. اطاله ٔ مدت . نظر. نفسة. (از منتهی الارب ).
- امثال :
مهلت در شرع جایز است . (امثال و حکم ).
فرهنگ عمید
۱. زمان مشخص برای انجام کاری.
۲. (اسم مصدر ) = * مهلت دادن
۳. [قدیمی] زمان.
* مهلت خواستن: (مصدر لازم ) زمان خواستن، فرصت طلبیدن.
* مهلت دادن: (مصدر متعدی ) زمان دادن، فرصت دادن.
۲. (اسم مصدر ) = * مهلت دادن
۳. [قدیمی] زمان.
* مهلت خواستن: (مصدر لازم ) زمان خواستن، فرصت طلبیدن.
* مهلت دادن: (مصدر متعدی ) زمان دادن، فرصت دادن.
۱. زمان مشخص برای انجام کاری.
۲. (اسم مصدر) = ⟨ مهلت دادن
۳. [قدیمی] زمان.
⟨ مهلت خواستن: (مصدر لازم) زمان خواستن؛ فرصت طلبیدن.
⟨ مهلت دادن: (مصدر متعدی) زمان دادن؛ فرصت دادن.
جدول کلمات
مجال
پیشنهاد کاربران
این واژه عربی است و پارسی آن اینهاست: دِرفِت ( کردی ) ، مِبدا mebdã ( کردی: مه ودا )
اجال
در پارسی " مولش " از بن مولیدن به چم مهلت گرفتن ، در نسک : فرهنگ برابرهای پارسی واژگان بیگانه از ابوالقاسم پرتو.
سر رسید
کلمات دیگر: