نظام اقتصادی به عنوان یکی از مهم ترین ارکان بنیان اقتصادی هر کشور نقش بسزایی در فرهنگ، معیشت و پیشرفت جوامع ایفا می کند. پدیده هایی مثل فقر و ثروت، عدالت و بی عدالتی و ایجاد انگیزه فردی یا عدم وجود آن همگی تحت تأثیر نظام اقتصادی و در چهارچوب آن به وجود می آیند.
نظام های اقتصادی، دکتر حسین نمازی، شرکت سهامی انتشار ۱۳۸۴.
یک نظام اقتصادی مانند نظام اقتصادی سرمایه داری می تواند در ابتدا با تکیه یک سویه بر اصالت فرد و به رسمیت شناختن آزادی های نامحدود فردی و ارجحیت منافع فرد بر جمع، زمینه ایجاد انگیزه فعالیت اقتصادی در افراد را به وجود بیاورد و با تکیه بر مکانیسم بازار مخصوصاً در زمینه توزیع درآمد و مخالفت با دخالت دولت در فعالیت های اقتصادی، فقر و تضاد طبقاتی را گسترش دهد و در پایان باعث افزایش نارضایتی و کاهش انگیزه اقتصادی در قشر ناراضی و در نهایت کاهش کارایی شود.
همچنین یک نظام اقتصادی مثل نظام اقتصادی سوسیالیسم می تواند با تکیه بر اصالت جمع و به منظور جلوگیری از پیامدهای مکانیسم بازار با تمرکز برنامه ریزی و نفی آزادی های فردی در زمینه مالکیت، سرمایه گذاری، انتخاب شغل و مصرف، ضمن تأمین معیشت عمومی در حد نیازهای اولیه و برقراری برابری نسبی، امکان فعالیت های اقتصادی افراد را سلب کرده و موجب بی انگیزگی فرد و پایین آمدن کارایی شود. پس لزوم شناخت نظام اقتصادی از دیدگاه های مختلف مطرح می شود. اولین دیدگاه این است که نظام اقتصادی به صورت واقعیتی در نظر گرفته شود. هدف، شناختن اجزا نظام و سازوکار آن است؛ اینکه یک نظام اقتصادی برای نیل به اهدافش چگونه عمل می کند و در مقایسه با سایر نظام ها تا چه حد توفیق داشته است. اما شناخت مبانی فکری نظام مورد توجه نمی باشد. نمونه این دیدگاه شنیستر و نوردیکه هستند که در کتاب «سیستم های اقتصادی» تنها به توضیح نظام های اقتصادی و عملکرد آن ها پرداخته اند.
دومین دیدگاه به این شکل است که شناخت یک نظام اقتصادی را مستلزم شناخت مبانی فکری و ارزشی آن می داند، زیرا نظام های اقتصادی در حقیقت با اصول و جهانبینی های متفاوت حاکم بر خود، ساختارهای تصمیم گیری، اطلاعاتی و انگیزشی متفاوتی را شکل می دهند و در صحنه عمل نیز از همدیگر متمایز می شوند. اما این مبانی فکری و اصول ارزشی نیز به عنوان یک واقعیت موجود نگریسته می شوند و اشکالات و کاستی های آن که در عملکرد و نظام اقتصادی و نتایج آن تأثیر می گذارد، مورد توجه نیست. نمونه این دیدگاه هم ژوزف لاژوزی است که در کتاب «نظام های اقتصادی» خود تا حدی مبانی فکری و ارزشی نظام های اقتصادی را مورد توجه قرار داده است.
نظام های اقتصادی، دکتر حسین نمازی، شرکت سهامی انتشار ۱۳۸۴.
یک نظام اقتصادی مانند نظام اقتصادی سرمایه داری می تواند در ابتدا با تکیه یک سویه بر اصالت فرد و به رسمیت شناختن آزادی های نامحدود فردی و ارجحیت منافع فرد بر جمع، زمینه ایجاد انگیزه فعالیت اقتصادی در افراد را به وجود بیاورد و با تکیه بر مکانیسم بازار مخصوصاً در زمینه توزیع درآمد و مخالفت با دخالت دولت در فعالیت های اقتصادی، فقر و تضاد طبقاتی را گسترش دهد و در پایان باعث افزایش نارضایتی و کاهش انگیزه اقتصادی در قشر ناراضی و در نهایت کاهش کارایی شود.
همچنین یک نظام اقتصادی مثل نظام اقتصادی سوسیالیسم می تواند با تکیه بر اصالت جمع و به منظور جلوگیری از پیامدهای مکانیسم بازار با تمرکز برنامه ریزی و نفی آزادی های فردی در زمینه مالکیت، سرمایه گذاری، انتخاب شغل و مصرف، ضمن تأمین معیشت عمومی در حد نیازهای اولیه و برقراری برابری نسبی، امکان فعالیت های اقتصادی افراد را سلب کرده و موجب بی انگیزگی فرد و پایین آمدن کارایی شود. پس لزوم شناخت نظام اقتصادی از دیدگاه های مختلف مطرح می شود. اولین دیدگاه این است که نظام اقتصادی به صورت واقعیتی در نظر گرفته شود. هدف، شناختن اجزا نظام و سازوکار آن است؛ اینکه یک نظام اقتصادی برای نیل به اهدافش چگونه عمل می کند و در مقایسه با سایر نظام ها تا چه حد توفیق داشته است. اما شناخت مبانی فکری نظام مورد توجه نمی باشد. نمونه این دیدگاه شنیستر و نوردیکه هستند که در کتاب «سیستم های اقتصادی» تنها به توضیح نظام های اقتصادی و عملکرد آن ها پرداخته اند.
دومین دیدگاه به این شکل است که شناخت یک نظام اقتصادی را مستلزم شناخت مبانی فکری و ارزشی آن می داند، زیرا نظام های اقتصادی در حقیقت با اصول و جهانبینی های متفاوت حاکم بر خود، ساختارهای تصمیم گیری، اطلاعاتی و انگیزشی متفاوتی را شکل می دهند و در صحنه عمل نیز از همدیگر متمایز می شوند. اما این مبانی فکری و اصول ارزشی نیز به عنوان یک واقعیت موجود نگریسته می شوند و اشکالات و کاستی های آن که در عملکرد و نظام اقتصادی و نتایج آن تأثیر می گذارد، مورد توجه نیست. نمونه این دیدگاه هم ژوزف لاژوزی است که در کتاب «نظام های اقتصادی» خود تا حدی مبانی فکری و ارزشی نظام های اقتصادی را مورد توجه قرار داده است.
wiki: نظام اقتصادی