ارجاسب یا مسعود از شاگردان حیکم معروف جلال الدین دوامی بوده .
امیدی طهرانی
فرهنگ فارسی
لغت نامه دهخدا
امیدی طهرانی. [ اُ دی ِ طِ ] ( اِخ ) ارجاسب یا مسعود . از شاگردان حکیم معروف جلال الدین دوانی بوده و در قصیده سرایی مهارت داشته و با شاه اسماعیل صفوی معاصر بوده است. بر سر آب مزرعه ای که در ری داشته منازعه کرده و در میان جنگ و جدال شهادت یافته است و این کار بتحریک قوام الدین نوربخشی بوده است. در دانش طب نیز مهارت داشته. بیشتر اشعار او در مدح بوده بخصوص در مدح امیر یاراحمدملقب به نجم ثانی وزیر شاه اسماعیل اول ، از وی قصایدی در دست است و گویند هر قصیده ای که در مدح وی میگفت سی تومان تبریزی صله می یافت. صاحب تذکره میخانه که بیشتر اشعار او را مطالعه کرده بوده طرز سخن او رامتشابه طرز ظهیر فاریابی یافته است و باز همین مؤلف می نویسد: اگرچه بروش سلمان ساوجی آشنایی بیشتر دارد بهتر از او سخن سروده است. ساقی نامه ای نیز دارد که در تذکره میخانه آمده است و اول آن این بیت است :
حریفی که این نیلگون خُم از اوست
شراب طهور و سقاهُم از اوست.
صاحب تذکره نصرآبادی بیت مشهور زیر را بدو نسبت میدهد:
کتاب فضل ترا آب بحر کافی نیست
که تر کنی سر انگشت و صفحه بشماری.
و می نویسد این بیت از قصیده ایست که در مدح علی ( ع ) گفته است. مقداری از اشعار او در ضمن کتب خطی کتابخانه ٔمجلس شورای ملی و موزه بریتانیا موجود است . در تاریخ وفات وی اختلاف است ، امین احمد رازی و شاهد صادق و صاحب احسن التواریخ تاریخ وفات او را به سال 929 هَ.ق. و سام میرزا به سال 930 نوشته اند و ماده تاریخ ذیل سال وفات او را 925 یا 927 معین می کند:
نادرالعصر امیدی مظلوم
که بناحق شهید شد ناگاه
شب به خواب من آمد و فرمود
کای ز سرّ درون من آگاه
بهر تاریخ قتل من بنویس
«آه از خون ناحق من آه » .
مطلع بعضی از قصیده های وی که در مجمع الفصحا آمده اینهاست :
زهی طلعتت بر فراز رکائب
فروزان چو بر آسمان نجم ثاقب.
کنون کز سر سرو وپای صنوبر
کشد مرغ مرغوله و لاله ساغر.
تو ترک نیم مستی من مرغ نیم بسمل
کار تو از من آسان کام من از تو مشکل.
از کجا میرسی ای هدهد فرخنده قدم
ای تو تاج سر و سرحلقه مرغان حرم.
( از مجمعالصفحا چ سنگی ج 2 ص 7 و 8 ) ( از تذکره میخانه چ احمد گلچین معانی ص 141 ) ( از تاریخ ادبیات ایران ادوارد براون ترجمه رشید یاسمی ص 154 ) ( از تذکره نصرآبادی ص 526 ) ( از الذریعة قسم 1 از جزو 9 ص 97 ). و رجوع بتمام مآخذ مذکور و فرهنگ سخنوران شود.
حریفی که این نیلگون خُم از اوست
شراب طهور و سقاهُم از اوست.
صاحب تذکره نصرآبادی بیت مشهور زیر را بدو نسبت میدهد:
کتاب فضل ترا آب بحر کافی نیست
که تر کنی سر انگشت و صفحه بشماری.
و می نویسد این بیت از قصیده ایست که در مدح علی ( ع ) گفته است. مقداری از اشعار او در ضمن کتب خطی کتابخانه ٔمجلس شورای ملی و موزه بریتانیا موجود است . در تاریخ وفات وی اختلاف است ، امین احمد رازی و شاهد صادق و صاحب احسن التواریخ تاریخ وفات او را به سال 929 هَ.ق. و سام میرزا به سال 930 نوشته اند و ماده تاریخ ذیل سال وفات او را 925 یا 927 معین می کند:
نادرالعصر امیدی مظلوم
که بناحق شهید شد ناگاه
شب به خواب من آمد و فرمود
کای ز سرّ درون من آگاه
بهر تاریخ قتل من بنویس
«آه از خون ناحق من آه » .
مطلع بعضی از قصیده های وی که در مجمع الفصحا آمده اینهاست :
زهی طلعتت بر فراز رکائب
فروزان چو بر آسمان نجم ثاقب.
کنون کز سر سرو وپای صنوبر
کشد مرغ مرغوله و لاله ساغر.
تو ترک نیم مستی من مرغ نیم بسمل
کار تو از من آسان کام من از تو مشکل.
از کجا میرسی ای هدهد فرخنده قدم
ای تو تاج سر و سرحلقه مرغان حرم.
( از مجمعالصفحا چ سنگی ج 2 ص 7 و 8 ) ( از تذکره میخانه چ احمد گلچین معانی ص 141 ) ( از تاریخ ادبیات ایران ادوارد براون ترجمه رشید یاسمی ص 154 ) ( از تذکره نصرآبادی ص 526 ) ( از الذریعة قسم 1 از جزو 9 ص 97 ). و رجوع بتمام مآخذ مذکور و فرهنگ سخنوران شود.
کلمات دیگر: