کلمه جو
صفحه اصلی

بطن چهارم

دانشنامه عمومی

قسمت اتساع یافتهٔ مجرای مرکزی مغز عقبی را بطن چهارم(به انگلیسی: fourth ventricle) می نامند. بطن چهارم در جلو به وسیلهٔ پل مغزی و بصل النخاع و در عقب توسط مخچه محدود می شود. بطن چهارم از طرف بالا به وسیلهٔ مجرای مغزی(cerebral aqueduct) با بطن سوم و از طرف پایین توسط سوراخی با مجرای مرکزی بصل النخاع مربوط می گردد ، بطن چهارم از چپ و راست به وسیلهٔ یک سوراخ طرفی به نام سوراخ لوشکا و همین طور از طرف عقب و پایین توسط یک سوراخ میانی به اسم ماژندی به فضای زیر آراکنوئید متصل می شود.
بطن چهارم در حقیقت حفره ای لوزی شکل در مغز خلفی می باشد ، که مابین بصل النخاع و پل مغزی در جلو ، و مخچه در عقب قرار گرفته است. بطن چهارم در زوایهٔ فوقانی توسط مجرای مغزی سیلویوس(cerebral aqueduct) در ارتباط با بطن سوم مغزی و در زوایهٔ تحتانی در امتداد و ارتباط با مجرای مرکزی بصل النخاع می باشد. همچنین بطن چهارم توسط سوراخ های ماژندی و لوشکا با فضای زیر عنکبوتیه یا سیسترن ماگنا(cistern magna) در ارتباط می باشد. سوراخ ماژندی در خط وسط سقف بطن چهار و دو عدد سوراخ لوشکا در طرفین این سقف قرار دارند. بطن چهارم دارای یک سطح جلویی ، یک سطح عقبی ، چهار کنار و چهار زاویه است. نظر به این که بطن چهارم با واسطهٔ پل و مدولا بر روی ناودان افقی بازیلار استخوان پس سری(occipital) قرار دارد ، بنابراین سطح جلوی بطن چهارم را کف و سطح عقبی آن را سقف می نامند.
بطن چهارم یکی از بطن های مغزی است که همانند بطن های طرفی و بطن سوم حاوی مایع مغزی-نخاعی بوده که این مایع توسط شبکه کوروئیدی هر یک از بطن ها ترشح می گردد. این بطن لوزی شکل بوده که در مغز خلفی قرار دارد. بطن چهارم از طریق یک سوراخ ماژندی و دو سوراخ لوشکا، با فضای زیر عنکبوتیه ارتباط دارد. بیشتر مایع مغزی-نخاعی از این سوراخ ها به فضای زیر عنکبوتیه منتقل می شود، ولی مقدار کمتری از مایع مغزی-نخاعی به مجرای اپاندیم (مجرای مرکزی طناب نخاعی) جریان می یابد. انسداد در بطن های مغزی باعث تجمع مایع مغزی-نخاعی در بطن ها می گردد که نتیجه آن هیدروسفالی است.
جریان مایع مغزی-نخاعی از بطن های طرفی به بطن سوم و سپس بطن چهارم است. بطن طرفی از طریق مجرای مونرو با بطن سوم ارتباط دارد. مایع مغزی-نخاعی از مجرای سیلویوس (مجرای مغزی) به بطن چهارم انتقال می یابد. در نهایت این مایع بوسیله سه سوراخ بطن چهارم (دو سوراخ لوشکا و یک سوراخ ماژندی) که در سقف بطن چهارم قرار دارند به فضای زیر عنکبوتیه در تمام قسمت های دستگاه عصبی مرکزی می رود.


کلمات دیگر: