نزل

فرهنگ فارسی

بخشش، احسان، برکت، آنچه که برای مهمان تهیه کنند
(اسم ) ۱ - رزق روزی ۲ - آنچه پیش مهمان نهندازطعام وجز آن .یاراست کردن نزل . آماده کردن خوراکی وغیره : ...وعمیداسعدکدخدای امیربودبحضرت بودونزلی راست میکردتادرپی امیربرد.۳ - فزونی برکت .۴ - پاکیزگی خوبی ۵ - هدیه تعارفی : طغرل بک ...به بغدادرسید وخلیفه ...نزلهاوقامات فرستادو ملک رحیم باستقبال طغرل بک تابه نهروان بیامد. توضیح درعربی بضم دوم هم آمده .
فراهم آمده مجتمع جمع نزول .

فرهنگ معین

(نُ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - غذایی که برای مهمان بیاورند. ۲ - بخشش ، احسان .

لغت نامه دهخدا

نزل. [ ن َ ] ( ع ص ) مکان نزل ؛واسع بعید. ( از ذیل اقرب الموارد از لسان العرب ).

نزل. [ ن َ زَ ] ( ع اِ ) باران. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ) ( المنجد ). ج ، انزال.
- سحاب نُزْل و ذونَزَل ؛ کثیرالمطر. ( اقرب الموارد ).
|| پاکیزگی و بالیدگی زراعت و خوبی آن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ). پاکیزگی و بالیدگی کشت. ( ناظم الاطباء ). || فزونی و برکت. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). فزونی و برکت طعام. ( ناظم الاطباء ). ریع. ( اقرب الموارد ). || فضل و عطاء و برکت : رجل ذونزل ؛ کثیر الفضل و العطاء و البرکة. ( المنجد ) ( اقرب الموارد ). || ( ص ) مکان نزل ؛ جائی که بیشتر در آن فرودمی آیند. ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ) ( از المصباح ). رجوع به نَزِل شود. || ( مص ) پاکیزه و بالیده گردیدن کشت. ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). بالیدن و پاکیزه شدن و نمو کردن زرع. ( از اقرب الموارد ). || ریع کردن و برکت کردن طعام. ( از ذیل اقرب الموارد ) ( از المصباح ). || زکام زده گردیدن. ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). || بر اثر اندک بارانی سیل جاری شدن از زمین به سبب سختی آن. ( از اقرب الموارد ).

نزل. [ ن َ زِ ] ( ع ص ) جائی که اکثر در آنجا فرودآیند. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || خط نزل ؛ خط مجتمع و فراهم آمده. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). || مکان نزل ؛ جای درشت و سخت زود سیل آور. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ). زمین سختی که به اندک باران سیل از آن جاری می شود. ( ناظم الاطباء ).

نزل. [ ن ُ ] ( ع اِ ) ضیافت و مهمانی که در پیش مهمان گذارند. ( غیاث اللغات ). آنچه پیش آینده و مهمان نهند چون فرودآید. ( ترجمان علامه جرجانی ص 98 ). آنچه پیش مهمان فرودآینده نهند از طعام و جز آن. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). آنچه پیش آینده نهند. ( مهذب الاسماء ). آنچه پیش مهمان زودآینده نهند از طعام و جز آن به طریق مهمانی یا به معنی تحفه آوردن برای کسی و با لفظ بردن و پرداختن و آوردن و افکندن و کشیدن و نهادن مستعمل است. ( آنندراج ). خوراکی که برای مهمان آماده کرده شده. ( فرهنگ نظام ). طعامی که برای پیش مهمان آوردن آماده شده است. ( از اقرب الموارد ).ماحضر. ( یادداشت مؤلف ). آنچه برای مهمان مهیا شده.( از المنجد ). ج ، انزال : سعید بیامد و به در ورقان فرودآمد، او را بسیار نزل و علوفه آوردند ودوهزار مردان از ایشان با او ایستادند و از آنجا برپی خوزیان رفتند. ( ترجمه طبری بلعمی ). به هر شهری که برسیدی بزرگان آن شهر استقبال کردندی و نزل پیش آوردندی. ( تاریخ بیهقی ). نزل بسیار باتکلف از خوردنیها برده. ( تاریخ بیهقی ص 375 ). آن آزادمرد به راستی وی را نیکو فرودآورد و نزل به سزا داد. ( تاریخ بیهقی ).

نزل . [ ن َ ] (ع ص ) مکان نزل ؛واسع بعید. (از ذیل اقرب الموارد از لسان العرب ).

نزل . [ ن َ زَ ] (ع اِ) باران . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (المنجد). ج ، انزال .
- سحاب نُزْل و ذونَزَل ؛ کثیرالمطر. (اقرب الموارد).
|| پاکیزگی و بالیدگی زراعت و خوبی آن . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد). پاکیزگی و بالیدگی کشت . (ناظم الاطباء). || فزونی و برکت . (منتهی الارب ) (آنندراج ). فزونی و برکت طعام . (ناظم الاطباء). ریع. (اقرب الموارد). || فضل و عطاء و برکت : رجل ذونزل ؛ کثیر الفضل و العطاء و البرکة. (المنجد) (اقرب الموارد). || (ص ) مکان نزل ؛ جائی که بیشتر در آن فرودمی آیند. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از المصباح ). رجوع به نَزِل شود. || (مص ) پاکیزه و بالیده گردیدن کشت . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). بالیدن و پاکیزه شدن و نمو کردن زرع . (از اقرب الموارد). || ریع کردن و برکت کردن طعام . (از ذیل اقرب الموارد) (از المصباح ). || زکام زده گردیدن . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). || بر اثر اندک بارانی سیل جاری شدن از زمین به سبب سختی آن . (از اقرب الموارد).

نزل . [ ن َ زِ ] (ع ص ) جائی که اکثر در آنجا فرودآیند. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از المنجد). || خط نزل ؛ خط مجتمع و فراهم آمده . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || مکان نزل ؛ جای درشت و سخت زود سیل آور. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد). زمین سختی که به اندک باران سیل از آن جاری می شود. (ناظم الاطباء).

نزل . [ ن ِ ] (ع ص ) فراهم آمده . مجتمع. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از المنجد).ج ، نزول . || (اِ) در تداول عوام عرب ، آنچه بر اثر زکام و سرفه و تب عارض شود. (از المنجد).

نزل . [ ن ُ ] (ع اِ) ضیافت و مهمانی که در پیش مهمان گذارند. (غیاث اللغات ). آنچه پیش آینده و مهمان نهند چون فرودآید. (ترجمان علامه ٔ جرجانی ص 98). آنچه پیش مهمان فرودآینده نهند از طعام و جز آن . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). آنچه پیش آینده نهند. (مهذب الاسماء). آنچه پیش مهمان زودآینده نهند از طعام و جز آن به طریق مهمانی یا به معنی تحفه آوردن برای کسی و با لفظ بردن و پرداختن و آوردن و افکندن و کشیدن و نهادن مستعمل است . (آنندراج ). خوراکی که برای مهمان آماده کرده شده . (فرهنگ نظام ). طعامی که برای پیش مهمان آوردن آماده شده است . (از اقرب الموارد).ماحضر. (یادداشت مؤلف ). آنچه برای مهمان مهیا شده .(از المنجد). ج ، انزال : سعید بیامد و به در ورقان فرودآمد، او را بسیار نزل و علوفه آوردند ودوهزار مردان از ایشان با او ایستادند و از آنجا برپی خوزیان رفتند. (ترجمه ٔ طبری بلعمی ). به هر شهری که برسیدی بزرگان آن شهر استقبال کردندی و نزل پیش آوردندی . (تاریخ بیهقی ). نزل بسیار باتکلف از خوردنیها برده . (تاریخ بیهقی ص 375). آن آزادمرد به راستی وی را نیکو فرودآورد و نزل به سزا داد. (تاریخ بیهقی ).
در گنج اسرت سبک باز کرد
سپه را به نزل و علف ساز کرد.

اسدی .

به نزل و علف هر دو بودند شاه
بفرمود کآیند پیشش سپاه .

اسدی .

به شهر از مهان هرکه بد سرفراز
همه هدیه و نزل کردند ساز.

اسدی .

عالم به اقطاع آن ِ او نزل بقا بر خوان او
فیض رضا بر جان او ایزدتعالی ریخته .

خاقانی .

نزل صباحی پیش خوان تا حور بر خوان آیدت
خون صراحی پیش ران تا نور در جان آیدت .

خاقانی .

کسی کاین نزل و منزل دید ممکن نیست تحویلش
کسی کاین نقل و مجلس یافت حاجت نیست نقلانش .

خاقانی .

ابوعبداﷲ خوارزمشاه نزلی بدو فرستاد و از تخلف از خدمت استقبال عذر خواست . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 127).
به استقبال شد با نزل و اسباب
نثار افشاند بر خورشید و مهتاب .

نظامی .

اگرچه مورقربان را نشاید
ملخ نزل سلیمان را نشاید.

نظامی .

فرستاد نزلی به ترتیب خویش
خورشها در آن نزل از اندازه بیش .

نظامی .

تو سلیمانی و من مورم و جز مور ضعیف
نزل پای ملخی نزد سلیمان که برد.

ابن یمین .

- نزل آسمانی ؛ مائده ٔ آسمانی :
عیدی است پیش بزمش کز نزل آسمانی
چون دعوت مسیحش صد خوان تازه بینی .

خاقانی .

|| روزی . (ترجمان علامه ٔ جرجانی ص 98) (مهذب الاسماء). رزق . (یادداشت مؤلف ). رزق مهمان . روزی ضیف . (ازالمنجد). رزق النزیل . (از تعریفات ) :
گفتی شما چگونه و چون است نزلتان
ما شاد و نزل ما ز شبستان صبحگاه .

خاقانی .

|| فزونی . برکت . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (اقرب الموارد). افزونی که از نان پختن آید. (دهار) (مهذب الاسماء). ریع در نان . (یادداشت مؤلف ). گویند: طعام کثیرالنزل ؛ أی البرکة. (منتهی الارب ). قلیل النزل ؛ قلیل الریع. (اقرب الموارد از لسان ). || خوبی و پاکیزگی و بالیدگی کشت . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). ریع و پاکیزگی و نمو کِشته و زراعت . (از اقرب الموارد). ریعو نمو کشت . نَزال . (المنجد). ج ، انزال . || فضل . (از المنجد). || عطا. (فرهنگ خطی ) (المنجد). || منزل . || آب مرد. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). منی . (ناظم الاطباء).

نزل . [ ن ُ زُ ] (ع اِ) آنچه پیش مهمان فرودآینده نهند از طعام و جز آن . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). خوراکی که برای مهمان آماده کرده شده . (از فرهنگ نظام ). آنچه آماده شده است تا پیش مهمان نهند. (از اقرب الموارد). نُزْل . (المنجد). ج ، انزال . || برکت . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (اقرب الموارد). فزونی . (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). ریع. || فضل . (اقرب الموارد). || دهش . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). عطاء. (اقرب الموارد). || طعام بابرکت و فزونی . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از المنجد). || بهترین و افضل زراعت . (منتهی الارب ) (آنندراج ). || پاکیزگی و بالیدگی کشت و زراعت . (از منتهی الارب ) (از آنندراج ) (ناظم الاطباء). ریع و زکاء و نمو کِشته . (از اقرب الموارد). || منزل . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (المنجد) (ذیل اقرب الموارد). فرودگاه . (منتهی الارب ) (آنندراج ). و بدین معنی تفسیر کردند آیت قرآن را : اًنّا اعتدنا جهنم للکافرین نزلاً. (قرآن 102/18). (از ذیل اقرب الموارد از لسان العرب ). || گروه فرودآینده . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از المنجد). ج ِ نزیل . قوله تعالی : جنات الفردوس نزلاً. (قرآن 107/18). اخفش گوید: نزول مردم است بعضی بر بعضی دیگر. (از منتهی الارب ).

فرهنگ عمید

۱. بخشش، احسان.
۲. برکت.
۳. آنچه برای مهمان تهیه کنند، خوردنی و طعامی که پیش مهمان بگذارند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی نُزُل: هر خوردنی و نوشیدنی که میزبان به وسیله آن از میهمان خود پذیرایی میکند و حرمتش را پاس میدارد - غذا و نوشیدنی و سایر مایحتاجی که برای مسافر قبل از آمدنش فراهم میکنند - پذیرایی که در ابتدای ورود از شخصی می نمایند
معنی نَزَّلَ: نازل کرد
معنی نُزِّلَ: نازل شد
معنی نَزَلَ: نازل شد
معنی لَوْلَا نُزِّلَ: چرا نازل نشد(به تدریج)
معنی نَزَلَ بِـ: نازل کرد
معنی نَّذِلَّ: که خوار و ذلیل شویم
معنی نَظَلُّ: دائماً هستیم(از افعال ناقصه است که معنی اش با عبارت بعدش کامل می گردد لذا معنی عبارت "نَعْبُدُ أَصْنَاماً فَنَظَلُّ لَهَا عَاکِفِینَ "یعنی : گفتند ما بتهایی را میپرستیم و دائما نزد آنها هستیم ، برای خاطر خود آنها)
ریشه کلمه:
نزل (۲۹۳ بار)

wikialkb: نَزَل

پیشنهاد کاربران

کوچک شدن در واحد مقیاس

نَزَلَ به معنی نازل شد است

نزل به معنی نازل شد است نه دانلود

به معنی ضعیف شدن هم می آید/مثلا در کتاب قانون آمده که اگر رطوبت زمستانی زیاد باشد در آن فصل پیران به نزل اعصاب گرفتار میشوند.

نازل کرد - فروفرستاد - بخشید

نازل شد

نازل شد نه دانلود

نازل کرد

نازل کرد، فروفرستاد

کلمات دیگر: