lute, the koran
مثانی
فارسی به انگلیسی
فرهنگ فارسی
( اسم ) جمع مثنی : ۱ - سوره هایی از قر آن هستند که پس از مئون ( مئین ) در آیند چه این سوره ها مثنی ( ما بعد ) آنها هستند و بعبارت دیگر مئون اوایل بشمار آیند و مثانی ثوانی محسوب گردند . ۲ - قر آن مجید ( بسبب اقتران آی. رحمت و عذاب ) . ۳ - سور. فاتحه ( زیرا در هر نماز دوبار خوانده میشود ) . ۴ - تار های دوم از تار های عود : بر مثانی و مثالث بنوازای مطرب . وصف آن ماه که در حسن ندارد ثانی . ( حافظ )
فرهنگ معین
(مَ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - آیات قرآن . ۲ - سورة فاتحه .
لغت نامه دهخدا
مثانی. [ م َ ] ( ع اِ ) ج ِ مثنی [م َ نا ]. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). رجوع به مثنی شود. || ج ِ مثناة [ م َ / م ِ ]. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). رجوع به مثناة شود. || ( اِخ ) قرآن است به سبب اقتران آیه رحمت و آیه عذاب. ( از منتهی الارب ) ( غیاث ) ( آنندراج ). در شرع اطلاق می شود بر تمامی قرآن مجید زیرا مشتمل است بر وعد و وعید و بهشت و دوزخ و مبداء و معاد و امر و نهی و احکام اعتقادیه و عملیه و بر مراتب سعداء و مدارج اشقیاء. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). از جمله نامهای قرآن است. ( از نفایس الفنون ). || آنچه از قرآن مکرر است. || سوره فاتحه. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). سوره فاتحه از آنکه دوباره خوانده می شود در دو رکعت. ( غیاث ) ( آنندراج ). سوره فاتحةالکتاب زیرا مشتمل است بر وعد و وعید در این آیت : مالک یوم الدین. و بر احوال نیکوکاران و تبهکاران در این آیت : الذین انعمت علیهم. الی آخر سوره و برای آنکه در هر نماز در هر رکعت اول و دوم باید خوانده شود و برای آنکه این سوره در دو نوبت بر پیغمبر نازل شد یک نوبت در مکه زمانی که نماز واجب گردید و یک نوبت در مدینه هنگامی که قبله از بیت المقدس به خانه کعبه نقل و تحویل گردید. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). || سورتهای قرآن دراز و کوتاه. ( محمودبن عمر ). سوره بقره یا براءة یا هر سوره ای که کم از سوره های طوال و مئین و زاید از سوره های مفصل باشد یا سوره حج و سوره قصص و سوره نمل و سوره عنکبوت و سوره نور و سوره انفال و سوره مریم و سوره روم و سوره یس و سوره فرقان و سوره حجر و سوره ابراهیم و سوره ص و سوره محمد و سوره لقمان و سوره زخرف و سوره ق و سوره مؤمن و سوره سجده و سوره احقاف و سوره جاثیة و سوره دخان و سوره احزاب. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). سوره هایی که آیاتش از صد کمتر باشد. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). سورتها از قرآن که هر یک کمتر از صد آیت است یعنی ثوانی مئین مأخوذ از قول رسول ( ص ): اعطیت مکان الانجیل المثانی. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). سوره هایی از قرآن که پس از مئین آیند زیرا این سوره ها مثنی یعنی مابعد آنها هستند وبه عبارت دیگر مئین اوایل بشمار آیند و مثانی ثوانی محسوب گردند.
- سبع المثانی . رجوع به همین کلمه شود.
|| ( ع اِ ) تارهای دوم عود. ( از منتهی الارب ). آنچه بعد از تارهای اول عود است. ( از اقرب الموارد ). تارهای دوم عود که آلتی از آلات موسیقی است. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) :
- سبع المثانی . رجوع به همین کلمه شود.
|| ( ع اِ ) تارهای دوم عود. ( از منتهی الارب ). آنچه بعد از تارهای اول عود است. ( از اقرب الموارد ). تارهای دوم عود که آلتی از آلات موسیقی است. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) :
مثانی . [ م َ ] (ع اِ) ج ِ مثنی [م َ نا ]. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). رجوع به مثنی شود. || ج ِ مثناة [ م َ / م ِ ]. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). رجوع به مثناة شود. || (اِخ ) قرآن است به سبب اقتران آیه ٔ رحمت و آیه ٔ عذاب . (از منتهی الارب ) (غیاث ) (آنندراج ). در شرع اطلاق می شود بر تمامی قرآن مجید زیرا مشتمل است بر وعد و وعید و بهشت و دوزخ و مبداء و معاد و امر و نهی و احکام اعتقادیه و عملیه و بر مراتب سعداء و مدارج اشقیاء. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). از جمله نامهای قرآن است . (از نفایس الفنون ). || آنچه از قرآن مکرر است . || سوره ٔ فاتحه . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). سوره ٔ فاتحه از آنکه دوباره خوانده می شود در دو رکعت . (غیاث ) (آنندراج ). سوره ٔ فاتحةالکتاب زیرا مشتمل است بر وعد و وعید در این آیت : مالک یوم الدین . و بر احوال نیکوکاران و تبهکاران در این آیت : الذین انعمت علیهم . الی آخر سوره و برای آنکه در هر نماز در هر رکعت اول و دوم باید خوانده شود و برای آنکه این سوره در دو نوبت بر پیغمبر نازل شد یک نوبت در مکه زمانی که نماز واجب گردید و یک نوبت در مدینه هنگامی که قبله از بیت المقدس به خانه ٔ کعبه نقل و تحویل گردید. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || سورتهای قرآن دراز و کوتاه . (محمودبن عمر). سوره ٔ بقره یا براءة یا هر سوره ای که کم از سوره های طوال و مئین و زاید از سوره های مفصل باشد یا سوره ٔ حج و سوره ٔ قصص و سوره ٔ نمل و سوره ٔ عنکبوت و سوره ٔ نور و سوره ٔ انفال و سوره ٔ مریم و سوره ٔ روم و سوره ٔ یس و سوره ٔ فرقان و سوره ٔ حجر و سوره ٔ ابراهیم و سوره ٔ ص و سوره ٔ محمد و سوره ٔ لقمان و سوره ٔ زخرف و سوره ٔ ق و سوره ٔ مؤمن و سوره ٔ سجده و سوره ٔ احقاف و سوره ٔ جاثیة و سوره ٔ دخان و سوره ٔ احزاب . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). سوره هایی که آیاتش از صد کمتر باشد. (کشاف اصطلاحات الفنون ). سورتها از قرآن که هر یک کمتر از صد آیت است یعنی ثوانی مئین مأخوذ از قول رسول (ص ): اعطیت مکان الانجیل المثانی . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). سوره هایی از قرآن که پس از مئین آیند زیرا این سوره ها مثنی یعنی مابعد آنها هستند وبه عبارت دیگر مئین اوایل بشمار آیند و مثانی ثوانی محسوب گردند.
- سبع المثانی . رجوع به همین کلمه شود.
|| (ع اِ) تارهای دوم عود. (از منتهی الارب ). آنچه بعد از تارهای اول عود است . (از اقرب الموارد). تارهای دوم عود که آلتی از آلات موسیقی است . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
بر مثانی و مثالث بنواز ای مطرب
وصف آن ماه که در حسن ندارد ثانی .
سلام اﷲ ما کر اللیالی
و جاوبت المثانی و المثالی .
|| زانوی ستور و دو آرنج آن . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). زانو و آرنج ستور. (ناظم الاطباء). || پیچ و خمهای وادی . (از اقرب الموارد). || بعضی از محققان نوشته اند که جمع مثنی [ م ُ ث َ ن نا ] باشد به معنی تثنیه کرده شده . (غیاث ) (آنندراج ).
- سبع المثانی . رجوع به همین کلمه شود.
|| (ع اِ) تارهای دوم عود. (از منتهی الارب ). آنچه بعد از تارهای اول عود است . (از اقرب الموارد). تارهای دوم عود که آلتی از آلات موسیقی است . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
بر مثانی و مثالث بنواز ای مطرب
وصف آن ماه که در حسن ندارد ثانی .
حافظ.
سلام اﷲ ما کر اللیالی
و جاوبت المثانی و المثالی .
حافظ.
|| زانوی ستور و دو آرنج آن . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). زانو و آرنج ستور. (ناظم الاطباء). || پیچ و خمهای وادی . (از اقرب الموارد). || بعضی از محققان نوشته اند که جمع مثنی [ م ُ ث َ ن نا ] باشد به معنی تثنیه کرده شده . (غیاث ) (آنندراج ).
فرهنگ عمید
۱. (موسیقی ) = مَثنا
۲. قرآن.
۳. سوره هایی که در بخش دوم قرآن واقع شده اند و تعداد آیات آن ها از صد کمتر است.
۴. سورۀ فاتحه.
۲. قرآن.
۳. سوره هایی که در بخش دوم قرآن واقع شده اند و تعداد آیات آن ها از صد کمتر است.
۴. سورۀ فاتحه.
دانشنامه اسلامی
[ویکی الکتاب] معنی مَّثَانِیَ: به هم مرتبط (ظاهرا مثانی جمع مثنیه - به فتح میم - یعنی اسم مفعول از ماده ثنی باشد که به معنای برگرداندن و تغییر جهت (شکستن) باشد ، همچنانکه در جای دیگر قرآن آمده : یثنون صدورهم و آیات قرآنی را از این رو مثانی نامیده که بعضی مفسر بعضی دیگر است و وضع آ...
ریشه کلمه:
ثنی (۲۹ بار)
«سَبْع» در لغت به معنای هفت و «مَثانِی» به معنای دوتاها است، و بیشتر مفسران و روایات، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی» را کنایه از سوره «حمد» گرفته اند، زیرا سوره «حمد» بنا بر معروف، هفت آیه است و از این نظر که، به خاطر اهمیت این سوره و عظمت محتوایش، دو بار بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) نازل گردیده است. و یا این که از دو بخش تشکیل شده (نیمی از آن، حمد و ثنای خداست و نیمی از آن، تقاضاهای بندگان است). و یا این که دوبار در هر نماز خوانده می شود، به این جهات، کلمه «مَثانِی» یعنی دوتاها بر آن اطلاق شده است.
بعضی از مفسران نیز این احتمال را داده اند که: «سبع اشاره به هفت سوره بزرگ آغاز قرآن است، و مَثانِی کنایه از خود قرآن،، چرا که قرآن دو بار بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) نازل شد یک بار به طور جمعی، و یک بار تدریجی و به حسب نیازها و در زمان های مختلف. بنابراین، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی» یعنی هفت سوره مهم، از مجموعه قرآن. «مَثانی» چنان که «زمخشری» در «کشّاف» آورده، ممکن است جمع «مُثَنّی» (بر وزن مصلّی) به معنای مکرّر بوده باشد، و یا جمع «مَثنی» (بر وزن مبنا) از تثنیه به معنای تکرار گرفته شده است.
ریشه کلمه:
ثنی (۲۹ بار)
«سَبْع» در لغت به معنای هفت و «مَثانِی» به معنای دوتاها است، و بیشتر مفسران و روایات، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی» را کنایه از سوره «حمد» گرفته اند، زیرا سوره «حمد» بنا بر معروف، هفت آیه است و از این نظر که، به خاطر اهمیت این سوره و عظمت محتوایش، دو بار بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) نازل گردیده است. و یا این که از دو بخش تشکیل شده (نیمی از آن، حمد و ثنای خداست و نیمی از آن، تقاضاهای بندگان است). و یا این که دوبار در هر نماز خوانده می شود، به این جهات، کلمه «مَثانِی» یعنی دوتاها بر آن اطلاق شده است.
بعضی از مفسران نیز این احتمال را داده اند که: «سبع اشاره به هفت سوره بزرگ آغاز قرآن است، و مَثانِی کنایه از خود قرآن،، چرا که قرآن دو بار بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) نازل شد یک بار به طور جمعی، و یک بار تدریجی و به حسب نیازها و در زمان های مختلف. بنابراین، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی» یعنی هفت سوره مهم، از مجموعه قرآن. «مَثانی» چنان که «زمخشری» در «کشّاف» آورده، ممکن است جمع «مُثَنّی» (بر وزن مصلّی) به معنای مکرّر بوده باشد، و یا جمع «مَثنی» (بر وزن مبنا) از تثنیه به معنای تکرار گرفته شده است.
wikialkb: امیرمؤمنان علیه السلام فرمودند: کتاب الله ینطق بعضه ببعض و یشهد بعضه علی بعض؛ زیرا چه مثانی جمع مثنیه، اسم مفعول از ثنی به معنای عطف و لِوی (پیچیدن و برگشتن) است؛ مثلاً رودخانه که در بعضی از جاهای مسیرش پیچ می خورد و دور می زند و برمی گردد، آنجاها مثانی اواست که به سبب این انعطاف، قسمت پیش از پیچ رودخانه و قسمت پس از پیچ آن ناظر یکدیگرند، آیات قرآنی هم با هم این چنینند که ناظر یکدیگرند.
درباره انتخاب این نام برای قرآن نظرهای گوناگونی هست که به برخی از آن ها اشاره می شود:
درباره انتخاب این نام برای قرآن نظرهای گوناگونی هست که به برخی از آن ها اشاره می شود:
wikiahlb: مثانی_(اسامی_و_اوصاف_قرآن)
پیشنهاد کاربران
خواهشمند درترجمه واژه ها معنی لغوی کلمه را بفرمایید ریشه کلمه از کجاست هیچکوام از معانی فوق معنی مثانی نیست ( مثانی یعنی چه ) به سوره های قران گفته میشودیانه موضوع دیگراست
کلمات دیگر: