ابن مقسم

[ویکی فقه] اِبْن مِقْسَم، ابوبکر محمد بن حسن بن یعقوب عَطّار (۲۶۵- ۸ ربیع الآخر ۳۵۴ق/۸۷۹ -۱۳ آوریل ۹۶۵م)، مقری، مفسر، محدث و نحوی بغدادی می باشد. جدّ اعلای او مقسم از مصاحبان ابن عباس بود.
خطیب بغدادی او را ثقه و یکی از آگاه ترین مردم به مکتب نحو کوفی و داناترین ایشان به قرائات معرفی کرده و کتاب الانوارِ او را در تفسیر مورد تمجید قرار داده است.فیروزآبادی نام او را در شمار پیشوایان لغت آورده و ذهبی در سیر او را شیخ القُرّاء خوانده است.
اساتید و شاگردان
ابن مقسم ادب را از ثعلب فراگرفت و در قرائت از عباس بن فضل رازی و جمعی دیگر استفاده برد. همچنین از محمد بن عثمان بن ابی شیبه، محمد بن محمد بن سلیمان باغندی، ابومسلم کجّی و دیگران روایت کرد.ابوبکر ابن مهران، ابوالحسن ابن رزقویه، علی بن احمد رزاز، ابوعلی ابن شاذان و گروه بسیار دیگری نیز در ادب و قرائت و حدیث از او استفاده کردند
نقد
وی مدت ها ملازم احمد بن یحیی ملقب به ثعلب (د ۲۹۱ق) پیشوای مکتب کوفیان در نحو و لغت بود، ولی بیش از همه به علوم قرآنی اشتغال داشت. خرده ای که بر او گرفتند این بود که در قرائت قرآن در نماز و غیر آن بر این باور بود که می توان هر قرائتی را انتخاب کرد، به شرط این که با رسم مصحف موافق و از لحاظ لغت و ادب عرب توجیه پذیر باشد. اما به گفته ابوحیان ابن مقسم قرائتی از خود نساخته و هرچه قرائت کرده براساس روایت و حجت بوده است.شیوع این نظر ابن مقسم، اهل علم را برضد او برانگیخت و در ۳۲۲ق/۹۳۴م به فرمان خلیفه القاهر بالله، ابن مجاهد بغدادی و چند تن از قضات با وی مناظره کردند و او را به توبه واداشتند و کتاب هایش را سوزاندند. ابوبکر ابن مجاهد (د ۳۲۴ق) از خلیفه خواست تا از تأدیب او درگذرد که مورد قبول افتاد، ولی ابن مقسم پس از مرگ ابن مجاهد همچنان روش خود را دنبال کرد.
آثار
...