کسره اضافه

کَسْرۀ اضافه
(یا: نقش نمای اضافه) در اصطلاح دستور زبان، خطِّ مورّبِ کوچکی که در زیر آخرین هجای مضاف یا موصوف واقع می شود که نشانۀ اضافه شدن مضاف الیه به مضاف یا صفت به موصوف است. تلفّظ کسرۀ اضافه معادل یک مصوت کوتاه است و عنصری صرفی ـ نحوی به حساب می آید؛ زیرا حرف نشانه است. مثلِ «کتابِ من»، «پدرِ مهربان». هرگاه آخرین حرف مضاف یا موصوف، مصوت های بلندِ «ا» (â) یا «و» (u) یا «ی» (i) باشد، کسرۀ اضافه تبدیل به صامت «ی» (y) و مصوّتِ «ـِ» (e) می شود. مثلِ: «خدایِ بزرگ»، «پرستویِ مهاجر»، «خانۀ مخروبه»، «بینیِ عقابی». در چنین مواردی، هرگاه آخرین حرفِ (واج) مضاف یا موصوفْ های بیان حرکت (ـه=e) باشد، صامت «ی» (y) به شکل «ء» بالای آن قرار می گیرد یا به صورت «ی» پس از «ـه» نوشته می شود؛ مثلِ: «شیشۀ گلاب»، «نامۀ من»؛ و اگر واج «ی» باشد، نوشته نمی شود، اما تلفّظ می شود؛ مثلِ: «پری دریایی»، «سینی چای».