خودپروردگی

خودپروردگی یا اتوتروفی (Autotrophy) واژه ای است در دانش زیست شناسی. در مقابل این واژه، لغت دگرپروردگی یا هتروتروفی (Heterotrophy) قرار دارد. به زیاگانی که دارای توانایی های خودپروردگی و دگرپروردگی باشند به ترتیب خودپرور یا خودپرورد(Autotroph) و دگرپرور یا دگرپرورد (Heterotrophy) گویند.
از دیدگاه لغوی، خودپرور جانداری است که خوراک خود را بدون وابستگی به موجودی دیگر تأمین می کند و دگرپرور نیز به اندامگانی (Organism) گفته می شود که برای برآوردن نیازهای غذایی خود به زیاگان دیگر وابسته است.
در منابع علمی گوناگون، خودپرور (و عکس آن؛ دگرپرور) را به چند شیوه معنی کرده اند. تعریف مختصر این اصطلاح که در بیشتر منابع به آن اشاره شده است عبارت است از زیاگانی که انرژی و مواد مورد نیاز خود را بدون وابستگی به موجودی دیگر و تنها با استفاده از مواد معدنی (غیر آلی) به دست می آورند و با استفاده از آن ها مواد آلی پیچیده می سازند.
امّا خوراک شامل بخش های گوناگونی است که هر کدام برای برطرف کردن قسمتی از نیازهای اساسی مورد استفاده قرار می گیرند. بر این پایه منابعی مانند کتاب اصول بیوشیمی لنینجر (Lehninger Principles Of Biochemistry) خودپرور و دگرپرور را بر مبنای چرخهٔ کربن تعریف کرده اند. (به غیر از چرخهٔ کربن چرخه های دیگری نیز در تقسیم بندی موجودات وجود دارد که مهم ترین آن ها چرخهٔ انرژی و چرخهٔ نیتروژن است.) به این ترتیب خودپرور اندامگانی است که برای تأمین کربن مورد نیاز خود به زیاگان دیگر وابسته نیست و این عنصر را به طور مستقیم از دی اکسید کربن (CO2) موجود در هوا به دست می آورد امّا دگرپروردها این نیاز را با کمک مولکولهای آلی که دیگر زیاگان ساخته اند رفع می کنند.